Από τα χρόνια του εξήντα ήταν αξιοσημείωτη η σιωπή για τα βασανιστήρια και την άσκηση βίας σε βάρος γυναικών κατά τα χρόνια του αγώνα της ΕΟΚΑ.
Χρειάστηκε η μαρτυρία και οπι τύψεις ενός συνεργάτη των Βρετανών για την ακραία κακομεταχείριση μιας έφηβης στην Ομορφιτα και τον βιασμόν της από Τουρκοκυπριους βασανιστες σε τοποθεσία στο ύπαιθρο της Λευκωσίας. Μια εικόνα που τον στοίχειωνε ισόβια, για να ξεκινήσει το 1996 μετα την μαρτυρίαν του καθώς και στα στα επόμενα χρόνια ένας διάλογος που διέσωσε δεκάδες ώριμες μαρτυρίες οι οποίες αποκάλυψαν ένα τεράστιο δίκτυο κακομεταχείρησης γυναικών της Κύπρου σε γνωστά και άγνωστα κέντρα ανακρίσεων και κρατήσεων αλλά και κατά την διάρκεια ερευνών και διαδηλώσεων.
Ο αριθμός γυναικών κρατουμένων ήταν τελικά πολύ μεγαλύτερος από όσες αρχικά γνωρίζαμε. Χρειάστηκε η έκδοση του Λευκώματος πολιτικών κρατουμένων για να ομολογήθει δημόσια η πραγματικότητα τουλάχιστον πενήντα πολυήμερων ή πολύμηνων ή πολυετών κρατήσεων γυναικών ύστερα από βασανιστήρια και ανάκριση με χρήση μέρους των πέντε τεχνικών
βασανισμου.
Στην πορεία των ετών άρχισαν να προκύπτουν μαρτυρίες για άσκηση ακόμη και σεξουαλικής βίας κατά τα βασανιστήρια στα κέντρα βασανισμού και ανακρίσεων, ενώ στην πρόσφατη αγωγή εναντίον των Βρετανών από επιζώντες αγωνιστές και αγωνίστριες η βασική μαρτυρία και η κατηγορία από νεαρή έφηβη τότε αγωνίστρια για ακραίους βασανισμούς. ακραία
κακομεταχείριση πανικόβαλε τη βρετανική πλευρά κα προξένησε πλήθος αρνητικών δημοσιευμάτων εναντίον της Αποικιοκρατίας.
Στατιστικά οι Βρετανοί έδωσαν σε αγωνίστριες που φυλάκισαν στις Κεντρικές Φυλακές δεκάδες αριθμούς με χαρακτηρισμό ΄΄ θηλυκό κρατούμενο πρόσωπο’’ ή special detainee με αύξοντα αριθμό από το ένα μέχρι το εικοσι πέντε. Σε μια άλλη κατηγορία ήταν εικοσι έξι γυναίκες με τριψήφιο άτομο καταγραφής (οι είκοσι δύο χωρίς αριθμό, ενώ οι τέσσερις πέρασαν από
διαδικασίες ανάκρισης, βασανισμού και κατόπιν μεταφέρθηκαν στις Κεντρικές Φυλακές ή απελύθησαν και παρακολουθούνταν).
Η έρευνα σε επαρχιακό επίπεδο και στα περιφερειακά κέντρα βασανισμού δεν έχει προχωρήσει. Διάσπαρτες πληροφορίες έχουμε από μαρτυρίες που παρουσιάζουν και άλλες συλλήψεις, βασανισμούς και ανακρίσεις γυναικών, ακόμα και εγκύων.
