Οι Συμβάσεις της Γενεύης, σημαντικές διεθνείς συνθήκες που ρυθμίζουν τις ένοπλες συγκρούσεις, σηματοδοτούν την 75η επέτειό τους στις 12 Αυγούστου. Αυτές οι συνθήκες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου (ΔΑΔ), ενός συνόλου κανόνων που επιδιώκουν να περιορίσουν τις επιπτώσεις των ένοπλων συγκρούσεων, περιορίζοντας τα μέσα και τις μεθόδους του πολέμου και προστατεύοντας όσους δεν συμμετέχουν ή δεν συμμετέχουν πλέον σε εχθροπραξίες.
Μεταξύ άλλων, οι Συμβάσεις της Γενεύης επιβάλλουν την ανθρώπινη μεταχείριση των κρατουμένων, απαγορεύουν τα βασανιστήρια και τη σεξουαλική βία, απαιτούν ιατρική φροντίδα για τους τραυματίες και τους ασθενείς, προστατεύουν το ιατρικό προσωπικό και τις εγκαταστάσεις, και διασφαλίζουν την αξιοπρέπεια των νεκρών.
Οι Συμβάσεις της Γενεύης είναι πλέον καθολικά επικυρωμένες, αντιπροσωπεύοντας την παγκόσμια αναγνώριση ότι ο πόλεμος χρειάζεται κανόνες για να περιορίσει τον καταστροφικό του αντίκτυπο στην ανθρωπότητα. Η ισχύς της παγκόσμιας συμφωνίας για αυτούς τους κανόνες για τον περιορισμό του ανθρώπινου κόστους του πολέμου δεν πρέπει να υποτιμάται. Ο κόσμος δεν έχει στη διάθεσή του ισχυρότερο εργαλείο για να χρησιμοποιήσει σε καιρό πολέμου για την προστασία των θυμάτων των ένοπλων συγκρούσεων.
Σήμερα, οι Συμβάσεις της Γενεύης συνεχίζουν να είναι απαραίτητες. Μας υπενθυμίζουν τη σημασία της διατήρησης της ανθρωπιάς εν μέσω των φρίκης του πολέμου. Ωστόσο, παρά τις ζωτικής σημασίας αρχές τους, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο (ΔΑΔ) αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.
«Τώρα, 75 ετών και καθολικά επικυρωμένες, οι Συμβάσεις της Γενεύης είναι η ραχοκοκαλιά του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Αλλά παραβιάζονται και υπονομεύονται πολύ συχνά», δήλωσε η Μιρτζάνα Σπόλιαριτς, Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (ICRC).
«Γι’ αυτό καλώ τα κράτη του κόσμου να συμμορφωθούν με τις Συμβάσεις της Γενεύης και να τις καταστήσουν πολιτική προτεραιότητα. Καλώ επίσης όλα τα μέρη στις ένοπλες συγκρούσεις να σεβαστούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τηρώντας τις υποχρεώσεις που έχουν. Χωρίς δικαιολογίες», πρόσθεσε.
Στην πραγματικότητα, παρά την καθολική επικύρωση των Συμβάσεων της Γενεύης, το ΔΑΔ δεν είναι καθολικά σεβαστό, προκαλώντας τεράστια ταλαιπωρία και καταστροφή. Επιπλέον, η εμφάνιση υπερβολικά επιτρεπτικών ερμηνειών διαβρώνει την προστατευτική δύναμη του ΔΑΔ. Όλα αυτά επιδεινώνονται από ένα από τα πιο ανησυχητικά χαρακτηριστικά των συγκρούσεων: την απανθρωποποίηση τόσο των μαχητών όσο και των αμάχων. Και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών μπορεί να επιδεινώσει αυτές τις επικίνδυνες τάσεις. Παρά αυτές τις ανησυχίες, το ΔΑΔ παραμένει ένα κρίσιμο εργαλείο για τη μείωση του ανθρώπινου κόστους της σύγκρουσης.
Οι Συμβάσεις της Γενεύης και το ΔΑΔ γενικότερα είναι ένας κοινός παρονομαστής της ανθρωπότητας και διασφαλίζουν ότι όλοι, ακόμη και ο εχθρός, αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι. Τα τελευταία 75 χρόνια, έχουν σώσει αμέτρητες ζωές και έχουν διατηρήσει την αξιοπρέπεια στον πόλεμο. Οι συνέπειες των ένοπλων συγκρούσεων είναι φρικτές τόσο για τους μαχητές όσο και για τους αμάχους. Ωστόσο, όταν τα μέρη σέβονται το νόμο και το πνεύμα του διατηρείται, σώζονται ζωές, οι κρατούμενοι διατηρούν την αξιοπρέπειά τους και οι οικογένειες παραμένουν σε επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Τα επόμενα 75 χρόνια, ο κόσμος πρέπει να δει ισχυρή προσήλωση στις Συμβάσεις της Γενεύης και την τήρηση των δεσμεύσεων που έγιναν στις 12 Αυγούστου 1949.
