Σύμφωνα με τις σχετικές καταγραφές για το βίο του Οσίου, από βρέφος είχε Θεία Χάρη, από δύο μηνών αρνιόταν πεισματικά να θηλάσει Τετάρτες και Παρασκευές, ενώ σε ηλικία δέκα μηνών ένωσε τα δάχτυλα του όπως κάνουμε το σταυρό μας, σταύρωσε την μητέρα του και έγινε καλά από αρρώστια, που ως θανατικό, είχε "πέσει" στο χωριό τους.
Από παιδάκι απομακρυνόταν από το χωριό σε ερημικές τοποθεσίες ακόμα και για ημέρες για να προσευχηθεί στον Θεό.
Περίπου 14 ετών και ενώ έβοσκε τα ζώα της οικογένειας του, μία ξαφνική μπόρα τον ανάγκασε να καταφύγει σε ένα σπήλαιο. Εκεί αποκοιμήθηκε και είδε όνειρο την Παναγία να του λέει με γλυκύτητα ότι βρίσκεται στο σπήλαιο και να ψάξει να την βρει.
Έψαξε και βρήκε την εικόνα της Παναγίας και με τη βοήθεια του πατέρα του μετέτρεψε το σπήλαιο σε μικρό ναό, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Εξακουστής που ο ίδιος έχτισε μετέπειτα.
Λίγο αργότερα αναχώρησε για τη Μονή του Τιμίου Προδρόμου στον Καψά Σητείας όπου και έγινε Μοναχός και πήρε το όνομα Ανανίας.
Ως ο πρώτος υποτακτικός του Γέροντα Ιωσήφ του Γεροντογιάννη αφοσιώθηκε πραγματικά στον πνευματικό αγώνα με αδιάλειπτη προσευχή, συνεχείς και εξαντλητικές νηστείες και αγρυπνίες.
Ήταν πάντα ξυπόλυτος, φορούσε πάντα τρίχινο χονδρό ρούχο για να ταλαιπωρεί το σώμα του, κοιμόταν πάνω σε ακατέργαστο δέρμα προβάτου και για προσκέφαλο είχε μια κακόβολη πέτρα.
Κρέας, ψάρι, αβγό και τυροκομικά δεν έφαγε ποτέ, λάδι έτρωγε μόνο Σάββατο και Κυριακή και τις εορτές καλαμάρια.
Από μικρός έκανε πράγματα θαυμαστά με την προτροπή του Γέροντά του, έβαζαν το ράσο τους στη θάλασσα και αφού το σταύρωναν ανέβαιναν πάνω και πήγαιναν στο απέναντι νησί που είχαν καλλιέργειες με σπαρτά.
Το 1875 αναχωρεί για τους Αγίους Τόπους όπου ασκήθηκε πνευματικά στα πανάγια προσκυνήματα της Ορθοδοξίας.
Θα βαπτιστεί στον Ιορδάνη ποταμό και δικαίως θα χαρακτηριστεί Χατζής και Προσκυνητής.
Δύο χρόνια αργότερα επιστρέφει στις Μάλλες και στο σημείο που είχε βρει την εικόνα της Παναγίας ξεκινάει την ανέγερση της Μονής Εξακουστής.
Η Μονή θα αποκτήσει γρήγορα μεγάλη φήμη και αίγλη. Πιστοί συρρέουν για να πάρουν την ευλογία του Χατζή-Ανανία και τα θαύματα που καταγράφονται είναι πολλά και θαυμαστά.
Είχε το προορατικό χάρισμα σε μεγάλο βαθμό, γνώριζε πόσοι και από ποια μέρη θα επισκέπτονταν καθημερινά τη Μονή και έλεγε να προετοιμάσουν φαγητό και για εκείνους.
Όπως ο Απόστολος Παύλος, έτσι και εκείνος, τρεις φορές θα “επισκεφτεί” τον Παράδεισο.
Επί τρεις ημέρες κάθε φορά βρισκόταν σε υπνωτική νάρκωση και μόνο από τους χτύπους τις καρδιάς καταλάβαιναν ότι ήταν ζωντανός.
Όταν ξύπναγε στο ένα χέρι κρατούσε Αντίδωρο, με το άλλο έκανε τον σταυρό του και περιέγραφε τα κάλλη και το μεγαλείο του Παραδείσου.
Το Μ. Σάββατο 22 Απριλίου 1907, θα επιστρέψει για τρίτη φορά θα ακούσει το Χριστός Ανέστη και οσιακά θα παραδώσει την ψυχή του στον Κύριο και θα ταφή στην αυλή της Μονής κάτω από το κυπαρίσσι που ο ίδιος είχε φυτέψει.
Το 1968 ο τότε Ηγούμενος και 2ος Κτήτορας της Μονής, Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Ανδρουλάκης, συγχωριανός του Χατζή-Ανανία, θα προχωρήσει στην ανακομιδή των ιερών λειψάνων του Οσίου, τα οποία ευωδιάζουν.
Ο Ηγούμενος που γνώριζε αρκετά καλά για την ζωή του Οσίου, θα αφοσιωθεί ανιδιοτελώς στην Χάρη Του, θα τον κάνει γνωστό ακόμα και εκτός Ελλάδος και τα θαύματα που καταγράφονται μέχρι και σήμερα ξεπερνούν τον ανθρώπινο νου, θαύματα εξαίσια και πρωτάκουστα.
Γυναίκες που δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά ακόμα και από την Ρωσία αποκτούν τέκνα, καρκίνοι εξαφανίζονται ακόμα και επιθετικοί, βαριά τραυματίες και πάσχοντες θεραπεύονται, δαιμόνια νικιούνται και τόσα άλλα.
Έχουν γραφεί δύο βιβλία μέχρι σήμερα για τη ζωή και τα θαύματα του Οσίου. Το πρώτο από τη Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας, με μαρτυρίες τρίτων για τα θαύματα του Οσίου και το δεύτερο από τον Αρχιμανδρίτη Ιωαννίκιο Ανδρουλάκη με 87 θαύματα, τα οποία διηγούνται οι ίδιοι που τα βίωσαν δηλώνοντας το όνομα και την διεύθυνση τους, ακόμα και τον αριθμό του τηλεφώνου τους.
Σε λίγες ημέρες ο Γέροντας Ιωαννίκιος θα κυκλοφορήσει και δεύτερο βιβλίο, με περίπου 100 νέα θαύματα, γραμμένο όπως ακριβώς και το πρώτο του.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 22 Απριλίου.
