Η 18η Απριλίου θεσπίστηκε το 1983 από την UNESCO, ως η Διεθνής Ημέρα Μνημείων και Χώρων, μετά από πρόταση του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS). Για τον εορτασμό αυτής της σημαντικής ημέρας, με απώτερο σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τη σημασία του πολιτισμού, κάθε χρόνο προωθείται διαφορετική θεματική και διοργανώνονται εκδηλώσεις με τη συμμετοχή των πολιτών.
Φέτος, καθώς ολόκληρος ο πλανήτης εξακολουθεί να βιώνει πρωτόγνωρες συνθήκες εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, η διοργάνωση των εκδηλώσεων θα περιοριστεί στην προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως αυτή διασώζεται μέσα από τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, με τη χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου.
Η φετινή θεματική για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μνημείων και Χώρων, με τίτλο «Πολυσύνθετο Παρελθόν, Ποικιλόμορφο Μέλλον»υπογραμμίζει την ανάγκη για αναγνώριση της πολλαπλής σημασίας και του πολυσύνθετου χαρακτήρα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ώστε να αποτελέσει τον φάρο για ένα μέλλον σύνθετο, ποικίλο και ελπιδοφόρο στη βάση των διαχρονικών αξιών του παρελθόντος. Όπως διαφάνηκε και μέσα από την τρέχουσα κρίση της πανδημίας, την αποτελεσματική αντιμετώπιση των σοβαρών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, μπορούμε να την πετύχουμε με πυξίδα την πολιτιστική μας κληρονομιά. Πεποίθηση του Τμήματος Αρχαιοτήτων είναι ότι οι δυσκολίες της σημερινής εποχής μπορούν, στο σύνολό τους, να αντιμετωπιστούν με περισσότερη δύναμη και αυτοπεποίθηση, μέσα από τη γνώση του παρελθόντος και της κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Η Κύπρος διαθέτει ένα πολυσύνθετο παρελθόν, εξαιτίας κυρίως της σημαντικής γεωγραφικής θέσης, όπως φανερώνεται ξεκάθαρα μέσα από την πολιτιστική κληρονομιά που διασώζεται ως τις μέρες μας. Ως γέφυρα ανάμεσα σε δύση και ανατολή, και όπως μαρτυρείται μέσα από τον υλικό πολιτισμό διαφόρων ιστορικών περιόδων, η Κύπρος διαδραμάτισε διαχρονικά καθοριστικό ρόλο στη μεταφορά ανθρώπων, αντικειμένων και ιδεών, ανάμεσα σε πολιτισμούς. Με παρακαταθήκη αυτόν τον πλούτο, οφείλουμε να επενδύσουμε στις πανανθρώπινες αξίες που αντιπροσωπεύει το πολυσύνθετο παρελθόν μας, για αλληλεγγύη και ενότητα, σε κρατικό και διακρατικό επίπεδο.
Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο της Διεθνούς Ημέρας Μνημείων και Χώρων, θα γιορτάσει τη σύνδεση ανάμεσα στο πολυσύνθετο μας παρελθόν και το ποικιλόμορφο μέλλον, με τη διοργάνωση συναυλίας, η οποία θα παρουσιαστεί διαδικτυακά, σε πρώτη μετάδοση την Παρασκευή 17 Απριλίου 2021, ώρα 19:00, στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης του Τμήματος Αρχαιοτήτων (YouTube, Facebook). Η διαδικτυακή συναυλία θα παρουσιάσει το πολυβραβευμένο και διεθνώς αναγνωρισμένο κυπριακό συγκρότημα Monsieur Doumani στον αρχαιολογικό χώρο του Κουρίου. Μέσα από αυτή την εκδήλωση, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει τις πρωτότυπες μελωδίες του συγκροτήματος, σε συνάρτηση με μοναδικές εικόνες από τα μνημεία και το φυσικό τοπίο που αποτελούν και περιβάλλουν αυτόν τον ξεχωριστό και σημαντικότατο αρχαιολογικό χώρο της Επαρχίας Λεμεσού.
Επιπλέον, με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μνημείων και Χώρων, το Τμήμα Αρχαιοτήτων γνωστοποιεί στο ευρύ κοινό την ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης σημαντικών μνημείων του νεότερου πολιτισμού, με σκοπό την παράδοσή τους σε άλλους φορείς, για να τα χρησιμοποιήσουν αποδίδοντας τους νέες χρήσεις. Έτσι θα επιτευχθεί εμπράκτως η διασύνδεση ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. Συγκεκριμένα, τρία τέτοια μνημεία, τα οποία το Τμήμα Αρχαιοτήτων συντήρησε και αποκατάστησε, θα τα παραδώσει σε τρεις φορείς κοινής ωφελείας. Πρόκειται για (α) την Μεσαιωνική Αγρέπαυλη στην Ποταμιά, η οποία θα παραδοθεί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου για χρήσεις του Τμήματος Βιολογικών Επιστημών, (β) για μια παραδοσιακή οικία στο χωριό Πέρα Ορεινής, η οποία θα παραδοθεί στο Κοινοτικό Συμβούλιο της κοινότητας για πολιτιστικές δραστηριότητες, και (γ) ένα κτίσμα που εφάπτεται στο υδραγωγείο Σιλιχτάρ στη Λευκωσία, το οποίο θα παραδοθεί στην Εθνική Επιτροπή του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών, ICOMOS Κύπρου, για να το χρησιμοποιήσει ως έδρα και γραφεία του.
Η πολιτική αξιοποίησης Αρχαίων Μνημείων για σύγχρονες ανάγκες και χρήσεις είναι μια από τις πολιτικές διαχείρισης, που εφαρμόζει το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Προβάλλεται αυτή η πτυχή, στο πλαίσιο της φετινής θεματικής της Διεθνούς Ημέρας Μνημείων Πολυσύνθετο Παρελθόν – Ποικιλόμορφο Μέλλον. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η αποκατάσταση αυτών των μνημείων αποτελεί μόνο ένα μέρος του μεγάλου και ποικίλου έργου του Τμήματος Αρχαιοτήτων με σκοπό τη διαχείριση, συντήρηση, αναβάθμιση και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων σε ολόκληρη την Κύπρο, με γνώμονα τη διατήρηση των διάφορων πτυχών του παρελθόντος της χώρας μας.
Τέλος, στον άξονα αυτών των δραστηριοτήτων, αλλά και των εορτασμών για τη Διεθνή Ημέρα Μνημείων και Χώρων για το 2021, το Τμήμα Αρχαιοτήτων συνδιοργανώνει, μαζί με το ICOMOS Κύπρου και άλλους τοπικούς φορείς, την 5η Διεθνή Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής και Αστικής Αποκατάστασης Brau5, η οποία επίσης θα διεξαχθεί διαδικτυακά λόγω των ισχυόντων μέτρων υγειονομικής ασφάλειας. Οι παρουσιάσεις που θα αφορούν στην Κύπρο θα μεταδοθούν το Σάββατο, 24 Απριλίου 2021, ενώ σχετικές πληροφορίες θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της εκδήλωσης και του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
Σημείωση: Κυριακή 18 Απριλίου 2021, θα είναι δωρεάν η είσοδος σε όλους τους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους και αρχαία μνημεία για όλους τους επισκέπτες.