Της Κατερίνας Σιδέρη
Ο ιδεολόγος της εποχής του και διαχρονικός Νίκος Καζαντζάκης, γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου του 1883. Πατέρας του ο καπετάν Μιχάλης, του μετέδωσε από νωρίς το στίγμα της λευτεριάς όταν σε ηλικία 6 ετών, τον έφερε αντιμέτωπο με το αποτρόπαιο θέαμα των κρεμασμένων Κρητικών από τους Τούρκους στη Πλατεία, αναγκάζοντας τον να προσκυνήσει με τρόμο αλλά και δέος, σκηνή που κουβαλούσε μέσα στα άδυτα της ψυχής του όλη του τη ζωή.
Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχτηκε στην Κρήτη, αναφορά που μετέπειτα παρουσίασε στο κείμενό του για τη «Νέα Παιδαγωγική», συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα όπου πήρε το πτυχίο του στη Νομική τιμώντας έτσι το όνειρο του πατέρα του και μετέβη για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι.
«Μια αστραπή η ζωή μας... μα προλαβαίνουμε»
Επιστρέφοντας στη χώρα μας εργάστηκε ως μεταφραστής και ως δημοσιογράφος για να εξοικονομήσει τα προς το ζην, γνώρισε την πρώτη του σύντροφο Γαλάτεια Αλεξίου και τον παντοτινό του φίλο Άγγελο Σικελιανό, όπου μαζί ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα με χαρακτηριστικό προορισμό τους το Άγιο Όρος, αναζητώντας ο καθένας τους τη δική του αλήθεια.
Πολυσχιδής προσωπικότητα, ανήσυχος, αυστηρός με τον εαυτό του, ιδιόρρυθμος, διψασμένος για τη γνώση, γεμάτος ερωτήματα και απορίες θεμελιακές, σε όλη του τη ζωή θα παλεύει και θα μάχεται με το εγώ του, με τις αγωνίες του, με τους δαίμονές του, που θα τον κρατούν συνεχώς σε διαρκή πάλη και ανά πάσα στιγμή θα αναζωπυρώνουν την Κρητική του ψυχή του.
«Αν μπορείς, κοίταξε τον φόβο κατάματα και ο φόβος θα φοβηθεί και θα φύγει!»
Ασχολήθηκε με τα κοινά για μικρό χρονικό διάστημα, ως Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως αλλά και ως Υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου, αλλά αποσύρθηκε γρήγορα στο συγγραφικό του έργο ορμώμενος από τα βιώματά του, τα ταξίδια του και τις πρωτοποριακές και ξεχωριστές του σκέψεις, αφήνοντας σε όλους εμάς ένα πλούσιο ποιητικό, θεατρικό, φιλοσοφικό, μυθιστορηματικό έργο, ανεκτίμητης αξίας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι ο Νίκος Καζαντζάκης έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, έχει εργαστεί ως σύμβουλος λογοτεχνίας για την
UNESCO και έχει τιμηθεί με το Βραβείο Ειρήνης.
Το 1924, εμφανίζεται στη ζωή του η Ελένη Σαμίου, την οποία νυμφεύτηκε 20 χρόνια αργότερα και θα τον συντροφεύει αλλά και θα τον στηρίζει σε όλο του το ταξίδι μέχρι το τέλος. Η Ελένη του όπως χαρακτηριστικά έλεγε, ήταν εκείνη που δακτυλογραφούσε τα χειρόγραφά του, εκείνη που επιμελούνταν τα κείμενά του, εκείνη που συμμεριζόταν τις πάμπολλες αναμετρήσεις του με τα θεριά και τις ιδέες του.
«Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: "Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;". Πολέμα!»
Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει πασίγνωστους τίτλους, όπως Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Όφις και Κρίνο, Καπετάν Μιχάλης, ο Χριστός ξανασταυρώνεται, ο τελευταίος πειρασμός, Αναφορά στο Γκρέκο, οι Αδερφοφάδες, Ασκητική, Οδύσσεια, η σειρά Ταξιδεύοντας και πολλά άλλα έργα που ξεχνώ και τον έχουν καταξιώσει διεθνώς ως οικουμενικό συγγραφέα, κλασικό και στοχαστή. Χαρακτηριστικά έχει επάξια κερδίσει τον τίτλο του πιο πολυμεταφρασμένου Νεοέλληνα συγγραφέα και τα βιβλία του κοσμούν βιτρίνες σε όλο τον κόσμο!
Το συγγραφικό του έργο αποτέλεσε το λεγόμενο καζαντζακικό ζήτημα για την εκκλησία, η οποία διαμήνυσε τον αφορισμό του για το βέβηλο, ασεβή και βλάσφημο περιεχόμενο των κειμένων του (;;;), αλλά δεν προχώρησε σε υλοποίησή του μετά από παρέμβαση του τότε Οικουμενικού Πατριάρχη Αθηναγόρα.
«Σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει.»
Σε ηλικία 74 ετών στις 26 Οκτωβρίου του 1957, κατέληξε στη Γερμανία μετά από ταξίδι του στην Κίνα. Η σωρός του μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, η εκκλησία αρνήθηκε να επιτρέψει το προσκύνημά της, με αποτέλεσμα να μεταφερθεί στην Κρήτη και να ταφεί μετά τιμών στο Ηράκλειο.
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Καζαντζάκης είναι πολύπλοκος στην ανάγνωση και την κατανόησή του. Δε θα συμφωνήσω. Ο Καζαντζάκης είναι ιδιαίτερος, με μια πολύ δυνατή πένα στα χέρια του, με χειμαρρώδη γλώσσα, με πλούσιο συναισθηματισμό, με λαϊκότροπη προσιτή αφήγηση, με πλούσια φαντασία και εκφραστική ικανότητα, με την Κρητική ορμητική ματιά και σκέψη, την εξύψωση του ανθρώπινου ιδεώδους, τη βαθιά ψυχή του που φανερώνει απροκάλυπτα στα έργα του, τις βιωματικές του εμπειρίες, τις γλαφυρές αναμετρήσεις του με Θεούς και αθέατα όντα, τις ιστορικές αναδρομές και τον
μαγικό ρεαλισμό του, καταφέρνει να σε κερδίσει από τις πρώτες γραμμές.
Ποιο είναι πάνω από τα λόγια; Η πράξη. Ποιο είναι πάνω από την πράξη; Η σιωπή…
Ο βαθυστόχαστος Νίκος Καζαντζάκης, ο επίκαιρος, ο οραματιστής, ο ρεαλιστής και συνάμα ονειροπόλος, θα συνεχίσει να μας συντροφεύει με το ανήσυχο πνεύμα του, τους προβληματισμούς του και τη δίψα του για την ελευθερία της ψυχής και δε θα πάψει να μας νουθετεί να ανακαλύψουμε το νόημα της ζωής και του θανάτου, επαναστατώντας και διεκδικώντας πάντα για τον Άνθρωπο!
