Συνέντευξη του Σπύρου Κακατσάκη, στην Κατερίνα Σιδέρη, για το βιβλίο του Δέκα και δέκα
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου…
Καθημερινά, κάθε νύχτα, την ίδια ώρα, δέχεται ένα τηλεφώνημα από άγνωστη γυναικεία φωνή, που του λέει απλώς «δέκα και δέκα» και το κλείνει... Κάθε νύχτα. Φαινομενικά ακίνδυνο, αλλά παράλληλα διεστραμμένο.
Την εμπειρία αυτή βιώνει ο γοητευτικός μαθηματικός Μάριος Μαθιόπουλος. Στην αρχή αντιμετωπίζει την ιστορία επιπόλαια, σαν μια κακόγουστη φάρσα. Τα γεγονότα όμως θα τον διαψεύσουν. Στα τριάντα του χρόνια θα αναγκαστεί να ανατρέξει στο πρώτο κεφάλαιο της ενήλικης ζωής του, για να αντιμετωπίσει τα λάθη και τις επιλογές του, προσπαθώντας έτσι να λύσει την εξίσωση που οδηγεί στην άγνωστη. Μέσα όμως από αυτή την αναδρομή, θα ανακαλύψει ότι η πιο σκληρή τιμωρία δεν είναι αυτή της ανθρώπινης δικαιοσύνης. Η τιμωρία κρύβεται μέσα μας, ικανή να λυτρώσει ή να οδηγήσει στην τρέλα.
Πρόκειται για ένα βιβλίο μυστηρίου που καταπιάνεται με τη νεανική φύση, ανδρική και γυναικεία, με κατανόηση και κριτική ματιά, θίγοντας μια από τις πιο συνηθισμένες ανθρώπινες αδυναμίες ή επιλογές. Ο αντι-ήρωας βιώνοντας τον εφιάλτη του, θα διαβάσει ανάποδα τη μέχρι τώρα πορεία του για να διορθώσει όσα μπορεί, μήπως κι έτσι καταφέρει να εξασφαλίσει τη συνέχειά του. Θα βρεθεί αντιμέτωπος με τις αδυναμίες και τις επιλογές του, με τα τραγικά γεγονότα που προκάλεσε με τη συμπεριφορά του, χωρίς να το ξέρει. Για να ξέρεις όμως, όταν φεύγεις, πρέπει να κοιτάζεις πίσω...
Σπύρο, ερχόμενος από τον απαιτητικό χώρο της νομικής, πώς προέκυψε η συγγραφή του βιβλίου «Δέκα και Δέκα» και πώς κατάφερες να τα συγκεράσεις;
Η αγάπη για την καλλιτεχνική δημιουργία υπάρχει μέσα μου από τη νηπιακή ηλικία, όσο κι αν αυτό ακούγεται υπερβολικό. Ανέκαθεν καταπιανόμουν με τις τέχνες, ιδίως με τη συγγραφή, πλάθοντας στην αρχή παραμύθια κι ιστορίες και αργότερα, μεγαλώνοντας, σενάρια και μυθιστορήματα. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για μια ενασχόληση ή μια μορφή έκφρασης που αναπτύχθηκε μέσα μου τελευταίως. Αντίθετα, είναι κομμάτι της φύσης μου, απολύτως αφομοιωμένο πλέον. Εξυπακούεται, πάντως, ότι ο συνδυασμός της συγγραφής με την ενασχόλησή μου με τα νομικά είναι δύσκολος, κάποιες φορές μάλιστα σε οριακό επίπεδο. Εκ των πραγμάτων αντιμετωπίζω τη συγγραφή ως χόμπι, ως διέξοδο αποσυμφόρησης από την επαγγελματική μου δραστηριοποίηση στα νομικά, που απομυζούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου και της ενέργειάς μου. Στο μέτρο και στον βαθμό που αφιερώνομαι στη συγγραφή, όμως, φροντίζω να το κάνω κι αυτό με επαγγελματισμό, με ποιότητα.
Πρόκειται για μια δυνατή ιστορία μυστηρίου γεμάτη ανατροπές και συνεχείς αποκαλύψεις, που πραγματικά κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον μας. Τι επιδιώκεις να κερδίσουν οι αναγνώστες του βιβλίου σου;
Με το «ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΔΕΚΑ» ήθελα να μοιραστώ μια ιστορία μυστηρίου και αγωνίας μεν, κρύβοντας όμως στα ενδιάμεσα της γραμμής εξέλιξής της ορισμένους προβληματισμούς για τη σχέση μας με τους άλλους και κυρίως με τον εαυτό μας. Έτσι ο αναγνώστης, ολοκληρώνοντας το βιβλίο, δεν αποκομίζει απλώς την ικανοποίηση της επίλυσης του γρίφου και των αινιγμάτων της ιστορίας, αλλά έχει επιπλέον την ευκαιρία να αναλογιστεί διάφορα κρίσιμα κι ενδιαφέροντα ζητήματα της ζωής, γύρω από τα οποία επεξεργάζεται σκέψεις και συναισθήματα. Ζητήματα συνυφασμένα με την ανθρώπινη φύση, με τα
οποία καθημερινά έρχεται αντιμέτωπος, αλλά συχνά τα προσπερνά, λόγω της ρουτίνας ή της συνήθειας.
Ο βασικός ήρωας του βιβλίου, θεωρώ ότι είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα που ταλαντεύεται ανάμεσα στο καλό και στο κακό. Άλλοτε συμπάσχεις και αγωνιάς μαζί του και άλλοτε αδημονείς για την τιμωρία του. Γιατί αυτή η διττή προσωπικότητα;
Μόλις ολοκλήρωσα την ιστορία του βιβλίου, έπρεπε να βρω και τον ήρωα που θα τη βιώσει. Προβληματίστηκα πολύ ποια προσωπικότητα θα ταξίδευε στις σελίδες του βιβλίου και κατέληξα στον συγκεκριμένο ήρωα. Αναγνωρίζω ότι η προσωπικότητά του είναι άκρως ενδιαφέρουσα, κυρίως διότι είναι ένας άνθρωπος με τις καλές και τις σκοτεινές πλευρές του, όπως άλλωστε είμαστε όλοι μας. Αυτός είναι ο λόγος που ο ήρωάς μου εγείρει αντικρουόμενες προσεγγίσεις. Ότι η υπόστασή του είναι γήινη, ότι κατά βάθος δεν είναι μονοσήμαντος. Δεν είναι μόνο καλός ούτε φυσικά μόνο κακός. Η πολύπλευρη προσωπικότητά του εκδηλώνεται ανά περίσταση με διαφορετικό τρόπο και καθιστά τον ήρωα άλλοτε γοητευτικό κι άλλοτε αποκρουστικό. Η αντίθεση αυτή όμως δικαιολογείται και αποτυπώνεται στο βιβλίο μέσα από τη φωνή του ήρωα, οπότε παίρνει άλλη διάσταση, ντύνεται με τις δικαιολογίες και τα ελαφρυντικά του ίδιου. Αυτή η ενδοσκόπηση είναι μαγευτική. Το να ακούς πρωτόλεια τις σκέψεις του διπλανού σου για όποια συμπεριφορά εκδηλώνει είναι άκρως ενδιαφέρον όταν το πρόσωπο αυτό έχει μια προσωπικότητα μαγνητική!
Σε ποιο βαθμό πιστεύεις ότι μια ενδεχόμενη τιμωρία είναι ικανή να αλλάξει τη ρότα ενός ανθρώπου;
Η τιμωρία κατά κανόνα προκαλεί είτε θυμό, είτε φόβο. Σπάνια είναι ικανή να επιδράσει στον εσωτερικό φλοιό της προσωπικότητας και να λειτουργήσει ευεργετικά. Μπορεί συχνά να μεταβάλλει τη διαδρομή στην πορεία ζωής, όχι όμως τη φύση του ανθρώπου.
Από κει και μετά μπορεί η κοινωνία να πορεύεται ομαλά υπό αυτές τις συνθήκες, ίσως όμως οι άνθρωποί της να καταπιέζονται. Γι’ αυτό θα πρέπει το κράτος δικαίου να προλαμβάνει τις συνέπειες, διαμορφώνοντας προσωπικότητες που δεν χρειάζονται απειλή τιμωρίας. Μέσα από την οικογένεια, το σχολείο και εν γένει την παιδεία, το κράτος οφείλει να γαλουχεί ανθρώπους μεστούς και χαρούμενους, οι οποίοι δεν θα καραδοκούν να απειθαρχήσουν. Κι από την άλλη μεριά, οφείλει να οργανώνει έτσι τις δομές του, ώστε να υπερασπίζεται και να υποστηρίζει τους έχοντες ανάγκη.
Πόσο εύκολο είναι να απαλλαγούμε οριστικά από τα κατάλοιπα των παρελθοντικών μας πράξεων που αμαυρώνουν την ψυχή μας;
Η απαλλαγή είναι σπουδαία λέξη, αλλά ουτοπική στην περίπτωση των τραυμάτων του παρελθόντος. Η πληγή πολλές φορές επουλώνεται, όμως το σημάδι συνήθως παραμένει, όσο κι αν ατονεί ενδεχομένως με τον χρόνο. Οι πληγές δύσκολα εξαλείφονται εξ ολοκλήρου, απλώς πονούν λιγότερο όσο περνάει ο καιρός. Ίσως, μάλιστα, ενίοτε ο πόνος να μην υποχωρεί στ’ αλήθεια, αλλά να συνηθίζεται ή να θάβεται χάρη σε κάποιο μηχανισμό συναισθηματικής επιβίωσης. Πάντως, ενδέχεται αυτή η συνθήκη της μη απαλλαγής να είναι και ευεργετική. Μπορεί η φύση να επέλεξε η ψυχή να μην ξεχνά για ορισμένο λόγο. Μάλλον γιατί το παρελθόν είναι σχολείο, είναι πολύτιμη εμπειρία που, εφόσον σταθούμε απέναντί της ώριμα, θα μας κάνει πιο σοφούς. Θα μετουσιωθεί σε κάτι φωτεινό και θα μας οδηγήσει στο ξέφωτο, που μπορεί για κάποιους να συνίσταται σε μια
ορθότερη επιλογή συμπόρευσης και για άλλους στην επιλογή της αυτάρκειας.
Με ποια εφόδια συνεχίζεις να ζεις όταν έχεις λυτρωθεί μεν από το παρελθόν σου, αλλά μαζί του έχεις απωλέσει ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού σου;
Με αγχώνει αφόρητα η ιδέα να χάσω τον εαυτό μου. Ότι μπορεί κάποια στιγμή να μην αναγνωρίζω τις πράξεις ή τα λόγια μου. Φυσικά στη διαδρομή της ζωής υπάρχουν στιγμές που γυρίζεις πίσω κι αναρωτιέσαι αν ήσουν ο ίδιος άνθρωπος που είσαι τώρα ή αν άφησες κάτι από τον εαυτό σου στην πορεία. Αυτό – υπό την προϋπόθεση ότι βελτιώθηκες – συνιστά πρόοδο και είναι άξιο επαίνου. Αν όμως, κοιτώντας προς τα πίσω, νιώθεις ότι ήσουν καλύτερος τότε, κάτι δεν έχει πάει καλά. Αν ο χρόνος φθείρει και ευτελίζει την προσωπικότητα, τότε αναμφίβολα έχουμε χάσει τον φάρο και την ορθή πορεία μας. Το ίδιο ισχύει κι όταν αυτό που έχουμε απωλέσει από τον παρελθοντικό εαυτό μας είναι μια ανθρώπινη σχέση.
Δεσμοί φιλίας, συγγενικοί δεσμοί, δεσμοί ερωτικοί. Πόσο εύθραυστες είναι οι μεταξύ τους ισορροπίες;
Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εύθραυστες. Γι’ αυτό χρειάζονται κόπο, χρόνο, αφοσίωση, ειλικρίνεια και σεβασμό. Δεν φυτεύεις ένα σπόρο στη γλάστρα και περιμένεις να ανθίσει ένα φυτό χωρίς να επενδύσεις σε νερό, λίπασμα και γλυκά λόγια. Δεν φτάνει μόνο μια κίνηση, θέλει επένδυση. Όσο πιο πολύ επενδύεις, τόσο πιο πολλά λουλούδια θα βγουν, αρκεί ο σπόρος να μην είναι ελαττωματικός. Κι αν ο κηπουρός είναι συγκροτημένος και ξέρει πώς να περιποιηθεί έναν κήπο, τα διαφορετικά είδη λουλουδιών και φυτών θα συνθέσουν ένα όμορφο σύνολο, θα συνυπάρξουν σε αισθητική αρμονία, δεν θα λειτουργήσει το ένα σε βάρος του άλλου.
Από κάθε βιβλίο που παρουσιάζω, επιλέγω και απομονώνω μια χαρακτηριστική φράση. Από το βιβλίο «Δέκα και Δέκα», επέλεξα τη φράση: Το παρελθόν, αν δεν το αποδεχτείς με τον τρόπο που του πρέπει, σε στοιχειώνει, όσα χρόνια και αν περάσουν. Ποια είναι η δική σου φράση που χαρακτηρίζει το εν λόγω βιβλίο;
Δύσκολο να απομονώσω μία φράση. Με κόπο θα περιοριστώ στις ακόλουθες: «για να ξέρεις, πρέπει να κοιτάζεις πίσω όταν φεύγεις», «πρώτα ζεις και μετά δικάζεις», «πρώτα εξαπατούμε τον εαυτό μας και μετά τους άλλους».
Θα συνεχίσεις το ταξίδι σου στη συγγραφή; Είναι στα μελλοντικά σου σχέδια ένα ακόμη βιβλίο;
Είναι αδύνατον να καταπνίξω την τάση για συγγραφική δημιουργία που υπάρχει μέσα μου! Όπως είπα και προηγουμένως, είναι στοιχείο της φύσης μου. Οπότε ναι, θα ακολουθήσει κι επόμενο βιβλίο. Προς το παρόν, βέβαια, ταξιδεύει το «ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΔΕΚΑ»!
Και το ταξίδι είναι πρωτόγνωρο και απολαυστικό!
Σπύρο, σε ευχαριστώ για τις εύστοχες απαντήσεις σου και τον χρόνο που μου αφιέρωσες για την παραπάνω συνέντευξη. Εύχομαι από καρδιάς το βιβλίο σου να είναι καλοτάξιδο και να μας χαρίσεις στο μέλλον, πολλά ακόμη συναρπαστικά βιβλία!
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα: Ο Σπύρος Κακατσάκης είναι δικηγόρος Αθηνών και διδάκτορας νομικής του Πανεπιστημίου Tübingen Γερμανίας με εξειδίκευση στο Αστικό Δίκαιο. Παράλληλα ε τη δικηγορία διδάσκει νομικά σε υποψήφιους για την ΕΣΔΙ.
Στον ελεύθερο χρόνο του ασχολείται με συγγραφή λογοτεχνικών έργων και σεναρίων.
Λατρεύει τα σκυλιά, του αρέσει η μουσική και τα ταξίδια.
