Της Κατερίνας Σιδέρη
Ο ταλαντούχος Νικόλαος Κοπέρνικος γεννήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου του 1473 στην Πολωνία, σπούδασε θετικές επιστήμες και θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης αστρονομίας, μιας και ήταν εκείνος που έβαλε τις θεμελιώδεις βάσεις της ηλιοκεντρικής θεωρίας.
Καταγόταν από εύπορη οικογένεια εμπόρων, σε ηλικία 10 ετών έμεινε ορφανός και την ανατροφή του ανέλαβε ο επίσης εύπορος θείος του, ο οποίος του παρείχε απλόχερα, δυνατότητες μόρφωσης με σπουδές στην ιατρική, τα μαθηματικά, την αστρονομία, τα αρχαία ελληνικά και τη νομική, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο, την αγάπη του αλλά και την περιέργεια, για τα μυστήρια του Σύμπαντος κόσμου.
Η πρώτη του έκθεση για την ηλιοκεντρική θεωρία, εκπονήθηκε μεταξύ των 1507-1514 αλλά δεν είδε το φως της δημοσιότητας, η οποία ενίσχυε την άποψη, ότι το κέντρο του σύμπαντος είναι ο ήλιος και όχι η γη και όλα τα ουράνια σώματα περιστρέφονται γύρω του. Επισήμανε επίσης ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον νοητό άξονά της δημιουργώντας τη μέρα και τη νύχτα αλλά και γύρω από το πλέον σημείο αναφοράς όλων, τον ήλιο, δημιουργώντας τις εποχές. Ριψοκίνδυνο για την εποχή εγχείρημα, μιας και κάτι παρόμοιο θα υποστηρίξει στο μέλλον και ο Γαλιλαίος, ο οποίος θα τιμωρηθεί με κατ’ οίκον περιορισμό μέχρι τον θάνατό του από τον τότε Πάπα, κάτι για το οποίο δεν ίσχυσε στην περίπτωση του Κοπέρνικου.
Φημολογείται ότι κατοικούσε σε έναν πύργο χωρίς οροφή, για να μπορεί να χρησιμοποιεί τα αστρονομικά του όργανα και να παρατηρεί καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, τα ουράνια σώματα, καταγράφοντας τις θέσεις και τις κινήσεις τους και μοιραζόταν τις σκέψεις του με το στενό κύκλο των φίλων που πάντα τον υποστήριζαν.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, έγιναν από πλευράς του αρκετές μελέτες, παρατηρήσεις των ουράνιων σωμάτων και έρευνες έως ότου ολοκληρώσει την εκπόνηση του πρωτοποριακού του έργου με κέντρο τον ήλιο και αφού τελειοποίησε τη συγγραφή του, γνώριζε εκ των προτέρων ότι μια τέτοια δημοσίευση, θα γεννούσε επανάσταση στους κόλπους της αστρονομίας. Ως γνωστόν, για να εδραιωθεί μια νέα μελέτη και να εκθρονίσει την προκάτοχό της, απαιτείται πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων και τεκμηριωμένες θεσμοθετήσεις επί του θέματος. Έτσι, αν και ο Κοπέρνικος είχε σχεδόν όλες τις απαντήσεις με τα εργαλεία που διέθετε στη διάθεσή του, δεν ήθελε να προβεί σε κάποια δημοσίευση.
Στο εγχείρημα του αυτό, τον βοήθησε ο αστρονόμος Georg Joachim von Lauchen, ο οποίος έμαθε από κοινούς γνωστούς την άκρως ανατρεπτική θεωρία του Κοπέρνικου και μετά από επισκέψεις και πολύωρες συζητήσεις για σχεδόν 2 χρόνια (1539 -1541) επί του πρακτέου με τον πρωτοποριακό Κοπέρνικο, πίστεψε το εγχείρημά του και τον έπεισε να κάνει το επόμενο
βήμα και να δημοσιεύσει τη θεωρία του.
Η δημοσίευση είδε τελικά το φως της δημοσιότητας λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατο του επιστήμονα και φυσικά προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, τόσο για την ορθότητά της, όσο και για τα αποδεικτικά στοιχεία που την πλαισίωναν.
Αιχμές άρχισαν να εμφανίζονται, με πολλούς υποστηρικτές να διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους, βασιζόμενοι σε θρησκευτικές πεποιθήσεις, όπως ο Μαρτίνος Λούθηρος αλλά και ο Φίλιππος Μελάγχθων, οι οποίοι τον κατηγόρησαν ως αναξιοπρεπή και βλάσθημο, θεωρώντας τις θεωρίες του Κοπέρνικου παράλογες και αντίθετες με εκείνες των ιερών κειμένων.
Ο αξιόλογος και πολύπλευρος Νικόλαος Κοπέρνικος έφυγε από τη ζωή στις 24 Μαΐου του 1543, ανοίγοντας το δρόμο στους επόμενους αστρονόμους να ασχοληθούν και να ολοκληρώσουν την επαναστατική θεωρία του, η οποία τελικά τον δικαίωσε σε βάθος χρόνων, χωρίς ο ίδιος να ήταν σε θέση να αντιληφθεί το μέγεθος της απήχησης που θα προκαλούσε.
