ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΥΡΙΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝΘΡΗΣΚΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΙΚΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΙ ΔΕΝ ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Έξι μήνες μετά την έναρξη της εύθραυστης και ταχέως εξελισσόμενης πολιτικής μετάβασης στη Συρία, η τελευταία έρευνα της ETANA παρέχει μια κρίσιμη εικόνα του δημόσιου κλίματος. Ενώ υπάρχει αξιοσημείωτη υποστήριξη για τον προσωρινό πρόεδρο Ahmad al-Shara'a και μια γενική αίσθηση αισιοδοξίας μεταξύ των βασικών εκλογικών τμημάτων, αυτή η υποστήριξη είναι άνιση και βαθιά κατακερματισμένη. Οι Σύριοι από θρησκευτικές και εθνοτικές μειονοτικές κοινότητες, οι γυναίκες και οι πιο μορφωμένες ομάδες εξέφρασαν χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης, ένταξης και ικανοποίησης τόσο με τη διαδικασία όσο και με την ουσία της μετάβασης.
Η θετική μεταβολή στις αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων των ΗΠΑ υπογραμμίζει πόσο γρήγορα μπορούν να αλλάξουν οι αντιλήψεις του κοινού ως απάντηση σε συμβολικά ή διεθνή σήματα. Ωστόσο, η διαρκής νομιμότητα θα εξαρτηθεί λιγότερο από τις εξωτερικές εξελίξεις και περισσότερο από την εφαρμογή αξιοπρεπών πολιτικών που διευρύνουν την εκπροσώπηση, προστατεύουν τα δικαιώματα και αντιμετωπίζουν οικονομικά παράπονα.
Καθώς οι προσωρινές αρχές προχωρούν στο επόμενο στάδιο της μετάβασης, πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ένταξη, τη διαφάνεια και τις πολιτικές που εξυπηρετούν ολόκληρο τον συριακό λαό. Η ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός ευρύτερου κοινωνικού συμβολαίου υπάρχει, αλλά απαιτεί την αναγνώριση και την αντιμετώπιση του σκεπτικισμού και του αποκλεισμού που εξακολουθούν να αισθάνονται πολλοί.
Επιμέλεια: Γιάννης Πεγειώτης
Η Etana Syria είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός που συνδέεται αυθεντικά με τον συριακό κοινωνικό ιστό, ενώ παράλληλα φτάνει στα υψηλότερα πολιτικά επίπεδα, και χρησιμεύει ως πολιτική και διπλωματική υπηρεσία για τους Σύριους που επιθυμούν να ζήσουν με ελευθερία, αξιοπρέπεια και δικαιοσύνη.
Από καιρου παρακολουθούμε τις δράσεις και τις παρεμβάσεις της οι οποίες είναι αξιόλογες και αποφεύγουν την προπαγάνδα.
Για αυτό τον λόγο με ενδιαφέρον μελετήσαμε την έρευνα που υλοποίησε πρόσφατα σχετικά με την σημερινή κατάσταση στη Συρία.
Τα ευρήματα αποτελούν μια δικαίωση όσων ανησυχούν για την τύχη των Χριστιανών και των άλλων μειονοτήτων στη Συρία.
Το βασικό στοιχείο της έρευνας το οποίο θα πρέπει να αξιολογηθεί από την Ελληνική και την Κυπριακή Κυβέρνηση είναι το εξής:”
Οι θρησκευτικές και εθνοτικές μειονοτικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Δρούζων, των Αλαουιτών, των Γιαζίντι, των Χριστιανών και των Σιιτών, εξέφρασαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης σε όλους τους δείκτες διακυβέρνησης. Η δυσαρέσκεια με τα βήματα που έκανε η al-Shara’a κατά τη διάρκεια της μετάβασης ήταν υψηλότερη μεταξύ των Γιαζίντι (79% δυσαρεστημένοι), ακολουθούμενη από τους Δρούζους (71% δυσαρεστημένοι). Μόνο το 31% των μη θρησκευόμενων ερωτηθέντων και το 32% των Αλαουιτών εξέφρασαν ικανοποίηση.
Οι περισσότεροι ερωτηθέντες (62%) ένιωθαν ότι οι προσωρινές αρχές εκπροσωπούν τα συμφέροντά τους, με ισχυρότερη υποστήριξη μεταξύ των σουνιτών ανδρών στη Νταράα, το Ιντλίμπ και τη Ράκα. Οι αντιλήψεις για την εκπροσώπηση μειώθηκαν σημαντικά μεταξύ των ερωτηθέντων από θρησκευτικές μειονοτικές κοινότητες (23%), τις γυναίκες (42%) και τους ερωτηθέντες με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Οι χριστιανοί ερωτηθέντες ήταν κάπως πιο θετικοί από άλλες θρησκευτικές και εθνοτικές μειονοτικές ομάδες, με το 44% να λέει ότι ένιωθε εκπροσωπούμενος, πιθανώς λόγω της μικρότερης έκθεσης σε βία μετά τη μετάβαση. Οι απαντήσεις που συλλέχθηκαν μετά την ανακοίνωση κυρώσεων της κυβέρνησης των ΗΠΑ στις 13 Μαΐου ήταν 13 ποσοστιαίες μονάδες πιο θετικές στο ζήτημα της εκπροσώπησης.”
Παρακάτω παρουσιάζουμε το δεύτερο μέρος της έρευνας η οποία είναι όντως πολύτιμη.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ
Ένα παρόμοιο μοτίβο προέκυψε όταν οι ερωτηθέντες ρωτήθηκαν σχετικά με τη διαφάνεια. Ενώ το 59% συνολικά είναι ικανοποιημένο με το επίπεδο διαφάνειας που επιδεικνύουν οι προσωρινές αρχές στη λήψη αποφάσεων, αυτό το ποσοστό μειώθηκε στο 55% μεταξύ των γυναικών ερωτηθέντων. Η ίδια τάση αντιστράφηκε όταν εφαρμόστηκε στην θρησκευτική ταυτότητα: το 78% των μη σουνιτών ερωτηθέντων ανέφερε δυσαρέσκεια με τη διαφάνεια. Η ικανοποίηση μειώθηκε επίσης με την εκπαίδευση, με μόνο το 39% όσων είχαν μεταπτυχιακή εκπαίδευση να εκφράζουν ικανοποίηση.
ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ
Μόνο το 43% των ερωτηθέντων ήταν ικανοποιημένο με τη Συνταγματική Διακήρυξη, ωστόσο ένα μεγάλο ποσοστό —το 30%— απάντησε «Δεν γνωρίζω» στην ερώτηση, πιθανώς υποδεικνύοντας είτε έλλειψη επίγνωσης είτε έλλειψη κατανόησης. Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με την επικοινωνία και την προσέγγιση σχετικά με τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Τον μεγαλύτερο σκεπτικισμό επέδειξαν οι ερωτηθέντες από θρησκευτικές μειονοτικές κοινότητες, μόνο το 10% των οποίων ήταν ικανοποιημένο με το περιεχόμενο της Συνταγματικής Διακήρυξης. Τα χαμηλότερα επίπεδα αποδοχής καταγράφηκαν μεταξύ των Γιαζίντι, των Αλαουιτών, των Δρούζων, καθώς και όσων αυτοπροσδιορίζονταν ως μη θρησκευόμενοι.
Ανά ομάδα απασχόλησης, οι πιο επιφυλακτικοί ήταν όσοι εργάζονταν στα μέσα ενημέρωσης ή στο νομικό επάγγελμα. Η ικανοποίηση μειώθηκε καθώς αυξήθηκε το επίπεδο εκπαίδευσης, με μόνο το 40% των ατόμων με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών να αναφέρουν ότι αισθάνονται ικανοποιημένοι με το περιεχόμενο της Συνταγματικής Διακήρυξης. Οι γυναίκες ήταν λιγότερο ικανοποιημένες (38%) με τη Συνταγματική Διακήρυξη από ό,τι οι άνδρες (49%), αντανακλώντας μια βαθύτερη δυσπιστία προς τους πολιτικούς θεσμούς ή έναν αντιληπτό αποκλεισμό από τις επίσημες διαδικασίες. Οι γεωγραφικές περιοχές που ήταν λιγότερο ικανοποιημένες ήταν οι επαρχίες Χασακέχ, Σουγουάιντα και Ταρτούς.
ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΜΟΝΟ 40% ΗΤΑΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ
Μόνο το 40% των ερωτηθέντων ήταν ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα του Εθνικού Συνεδρίου Διαλόγου. Και πάλι, ένα μεγάλο μέρος — αυτή τη φορά, το 32% — απάντησε «Δεν γνωρίζω» σε αυτήν την ερώτηση, πιθανώς υποδεικνύοντας ασαφή μηνύματα ή περιορισμένη συμμετοχή. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα προηγούμενων ερωτήσεων, οι επαγγελματικές ομάδες ήταν σημαντικά λιγότερο ικανοποιημένες με τα αποτελέσματα του συνεδρίου: το 65% όσων εργάζονται στο νομικό επάγγελμα και το 60% όσων εργάζονται στα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν δυσαρέσκεια με τα αποτελέσματα του Εθνικού Συνεδρίου Διαλόγου. Και πάλι, η ικανοποίηση μειώθηκε καθώς αυξήθηκαν τα επίπεδα εκπαίδευσης. Η χαμηλότερη υποστήριξη για το Εθνικό Συνέδριο Διαλόγου προήλθε από θρησκευτικές και εθνοτικές μειονοτικές κοινότητες. Γεωγραφικά, ο σκεπτικισμός είναι υψηλότερος στη Χασακέ και την Ταρτούς.
ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Το 54% των γυναικών δήλωσε ότι τα δικαιώματα των γυναικών προστατεύονται, σε σύγκριση με το 64% των ανδρών. Τα κενά αντίληψης σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων είναι έντονα ανά περιοχή: για παράδειγμα, το 93% στην Νταράα και την Ιντλίμπ πιστεύει ότι τα δικαιώματα γίνονται σεβαστά έναντι μόλις 15% στη Σουγουάιντα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων από θρησκευτικές μειονοτικές κοινότητες πιστεύει ότι οι προσωρινές αρχές δεν προστατεύουν ούτε υποστηρίζουν τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτό περιλαμβάνει το 89% των ερωτηθέντων Δρούζων και Γιαζίντι. Το 88% των Αλαουιτών, το 83% των Ισμαηλιτών και το 73% των Χριστιανών ερωτηθέντων απάντησαν «όχι».
Οικονομικές προοπτικές
Οι ανησυχίες σχετικά με τις οικονομικές δυσκολίες εξακολουθούν να υπάρχουν: οι περισσότεροι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι η προσωπική τους οικονομική κατάσταση είτε έχει επιδεινωθεί είτε έχει παραμείνει αμετάβλητη από τότε που οι προσωρινές αρχές ανέλαβαν την εξουσία. Η ικανοποίηση τόσο με τον χειρισμό της εθνικής οικονομίας από τις προσωρινές αρχές όσο και με την προσωπική οικονομική κατάσταση των ερωτηθέντων αυξήθηκε σημαντικά μετά την ανακοίνωση του Τραμπ για την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας. Οι αναφορές για προσωπική οικονομική βελτίωση ήταν πιο συχνές στην Ιντλίμπ και την Κουνέιτρα, ενώ επιδείνωση των συνθηκών παρατηρήθηκε στη Σουγουάιντα και την αγροτική Δαμασκό. Η δυσαρέσκεια παρέμεινε ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των ερωτηθέντων από μειονοτικά υπόβαθρα, με το 78% των Δρούζων να δηλώνουν δυσαρεστημένοι. Ανά τομέα, όσοι εργάζονται στη μεταποίηση και τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τα χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης με τις τρέχουσες οικονομικές προοπτικές στη Συρία.
Συνολικά, αυτά τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν μια κατακερματισμένη δημόσια διάθεση, όπου η ελπίδα και η επιδοκιμασία συνυπάρχουν με τον βαθύ σκεπτικισμό και τις άνισες εμπειρίες της μετάβασης στην εξουσία μετά τον Άσαντ. Η υποστήριξη επικεντρώθηκε στους σουνιτικούς, τους άνδρες, τους νεότερους και τους λιγότερο μορφωμένους πληθυσμούς. Αντίθετα, οι μειονοτικές ομάδες, οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι πολίτες και όσοι έχουν υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης εξέφρασαν μεγαλύτερη αμφιβολία για τη διαφάνεια, την συμπερίληψη και την προστασία των δικαιωμάτων. Αντιφάσεις προέκυψαν σε διάφορους δείκτες: οι ερωτηθέντες έδειξαν υψηλή ικανοποίηση από την ηγεσία του προσωρινού Προέδρου al-Shara'a, αλλά πολύ χαμηλότερη έγκριση για τη Συνταγματική Διακήρυξη. Αυτά τα μοτίβα υποδηλώνουν ότι οι απαντήσεις συχνά διαμορφώθηκαν περισσότερο από το συναίσθημα ή τα συμβολικά στοιχεία παρά από την εμπιστοσύνη στις θεσμικές μεταρρυθμίσεις.
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΑΛ ΣΑΡΑΑ
Η έγκριση του προσωρινού Προέδρου αλ-Σαράα και η ευρύτερη αισιοδοξία μπορεί να αντανακλούν αντι-Άσαντ αισθήματα ή συμβολικές εξελίξεις, όπως η άρση των κυρώσεων των ΗΠΑ, παρά μια βαθιά ή διαρκή υποστήριξη των προσωρινών αρχών. Αυτές οι διαιρέσεις υπογραμμίζουν αναδυόμενα πολιτικά ρήγματα που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη νομιμότητα και τη συνοχή της μετάβασης στη Συρία. Ενώ τα ευρήματα υποδεικνύουν κάποια δημόσια υποστήριξη για τις νέες αρχές, υπογραμμίζουν επίσης την επείγουσα ανάγκη να εμπλακούν οι αποκλεισμένες κοινότητες και να υλοποιηθούν οι υποσχέσεις για συμπεριληπτική διακυβέρνηση.
Εκτίμηση
Έξι μήνες μετά την έναρξη της εύθραυστης και ταχέως εξελισσόμενης πολιτικής μετάβασης στη Συρία, η τελευταία έρευνα της ETANA παρέχει μια κρίσιμη εικόνα του δημόσιου κλίματος. Ενώ υπάρχει αξιοσημείωτη υποστήριξη για τον προσωρινό πρόεδρο Ahmad al-Shara'a και μια γενική αίσθηση αισιοδοξίας μεταξύ των βασικών εκλογικών τμημάτων, αυτή η υποστήριξη είναι άνιση και βαθιά κατακερματισμένη. Οι Σύριοι από θρησκευτικές και εθνοτικές μειονοτικές κοινότητες, οι γυναίκες και οι πιο μορφωμένες ομάδες εξέφρασαν χαμηλότερα επίπεδα εμπιστοσύνης, ένταξης και ικανοποίησης τόσο με τη διαδικασία όσο και με την ουσία της μετάβασης.
Η θετική μεταβολή στις αντιδράσεις μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων των ΗΠΑ υπογραμμίζει πόσο γρήγορα μπορούν να αλλάξουν οι αντιλήψεις του κοινού ως απάντηση σε συμβολικά ή διεθνή σήματα. Ωστόσο, η διαρκής νομιμότητα θα εξαρτηθεί λιγότερο από τις εξωτερικές εξελίξεις και περισσότερο από την εφαρμογή αξιοπρεπών πολιτικών που διευρύνουν την εκπροσώπηση, προστατεύουν τα δικαιώματα και αντιμετωπίζουν οικονομικά παράπονα.
Καθώς οι προσωρινές αρχές προχωρούν στο επόμενο στάδιο της μετάβασης, πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ένταξη, τη διαφάνεια και τις πολιτικές που εξυπηρετούν ολόκληρο τον συριακό λαό. Η ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός ευρύτερου κοινωνικού συμβολαίου υπάρχει, αλλά απαιτεί την αναγνώριση και την αντιμετώπιση του σκεπτικισμού και του αποκλεισμού που εξακολουθούν να αισθάνονται πολλοί.
