Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή του ΟΗΕ παρουσιάζει τη δύσκολη πραγματικότητα στη Λιβυη
Ο κίνδυνος σύγκρουσης στη Λιβύη είναι «σημαντικός». Η ιστορία των συγκρούσεων και της πολιτικής αστάθειας της χώρας είναι βασικοί μοχλοί ευπάθειας. Την περασμένη δεκαετία, η χώρα γνώρισε αναταραχές, όπως εμφύλιο πόλεμο, ξένες επεμβάσεις και διαμάχες για την εξουσία. Η κατάπαυση του πυρός του 2020 έφερε κάποια ανάπαυλα, αλλά η καθυστέρηση των εκλογών το 2022 τροφοδότησε εντάσεις. Η περιορισμένη εδαφική ακεραιότητα συμβάλλει στη χαμηλή ανθεκτικότητα. Οι αδύναμοι κρατικοί θεσμοί καλλιεργούν ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο και επιτρέπουν σε ένοπλους μη κρατικούς φορείς να ανθίσουν. Ο παρατεταμένος εκτοπισμός και οι κίνδυνοι μεταναστών επιδεινώνουν την ανθρωπιστική κρίση.
Ο τρέχων κλιματικός κίνδυνος είναι «σημαντικός». Η λειψυδρία, η άνοδος της θερμοκρασίας και τα ακραία φαινόμενα απειλούν τους υδάτινους πόρους, τη γεωργία και τα μέσα διαβίωσης. Τα ελλείμματα διακυβέρνησης και η έλλειψη εθνικών στρατηγικών μεγεθύνουν τον αντίκτυπο των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, όπως αποδεικνύεται από το περιστατικό της Derna το 2023.
Το οικονομικό τοπίο αντιμετωπίζει «μικρό» κίνδυνο. Βασική κινητήρια δύναμη της ευπάθειας είναι η επισιτιστική ανασφάλεια, που προκαλείται από τη μείωση της γεωργικής παραγωγής και τη μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές τροφίμων. Οι παρατεταμένες συγκρούσεις, η διακοπή των γεωργικών υπηρεσιών και οι παγκόσμιες κρίσεις των τιμών των τροφίμων συμβάλλουν στη δύσκολη οικονομική κατάσταση. Η ανθεκτικότητα της Λιβύης παρεμποδίζεται από την υπερβολική εξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες, την έλλειψη διαφοροποίησης και τα εξωτερικά σοκ. Αν και η Λιβύη είναι μια χώρα με υψηλότερο μεσαίο εισόδημα, οι προκλήσεις από τις συγκρούσεις, την πανδημία του COVID-19 και τους αποκλεισμούς πετρελαίου εξακολουθούν να υφίστανται, περιορίζοντας τις δυνατότητες ανάπτυξής της.
Η Λιβύη αντιμετωπίζει «μέτριο» κοινωνικό κίνδυνο. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί οριακά από το 2010. Η υψηλή ανεργία, ιδίως μεταξύ των νέων και των γυναικών, συμβάλλει στην οικονομική στέρηση του δικαιώματος. Η περιορισμένη ανθεκτικότητα πηγάζει από τη χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Η υγειονομική κάλυψη και οι υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης έχουν βελτιωθεί, αλλά η υποβάθμιση των υποδομών και η έλλειψη συντονισμού δημιουργούν προκλήσεις. Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της χώρας αντιμετωπίζει εμπόδια όπως οι ανεπαρκείς πόροι, η περιορισμένη πρόσβαση σε ορισμένες περιοχές και οι παρατεταμένες επιπτώσεις των συγκρούσεων. Η κυκλοφορία των εμβολίων κατά του COVID-19 ήταν αργή σε σύγκριση με την υπόλοιπη περιοχή λόγω εδαφικής ανασφάλειας, οικονομικών περιορισμών και έλλειψης ιατρικού εξοπλισμού.
Ο θεσμικός κίνδυνος στη Λιβύη είναι «σοβαρός». Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από κατακερματισμό, ανταγωνιστικά κέντρα εξουσίας και έλλειψη αποτελεσματικής κεντρικής αρχής.
Οι ανταγωνιστικές ένοπλες φατρίες και τα αντικρουόμενα συμφέροντα συμβάλλουν στη διαίρεση του έθνους και στην εμβάθυνση της δυσπιστίας. Η διαφθορά και ο φυλετισμός επιμένουν, εμποδίζοντας τη διακυβέρνηση και τον οικονομικό έλεγχο. Αν και η Λιβύη παράγει πετρέλαιο, τα δημοσιονομικά ελλείμματα εξακολουθούν να υφίστανται λόγω θεσμικών ελλείψεων και γενικής έλλειψης λογοδοσίας. Έχει συσταθεί Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Αν και αυτό είναι ένα θετικό βήμα, η κυβέρνηση αγωνίστηκε να ενοποιήσει τους αμφισβητούμενους θεσμούς.
*****Η πιο πάνω περιληψη μιας εκτεταμενης ερευνας έφτασε κοντά μας από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων
****Το ανώτερω γραφείο το OCHA συντονίζει την παγκόσμια αντίδραση έκτακτης ανάγκης για να σώσει ζωές και να προστατεύσει τους ανθρώπους σε ανθρωπιστικές κρίσεις. Κατά καιρους μας ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ακόμα και από πεδια κρισης όπου δεν μπορούν να προσεγγισουν δημοσιογραφοι και μέσα ενημερωσης.
