Του Μυργιώτη Παναγιώτη, Μαθηματικός
Η Αγία μας Εκκλησία την εβδομάδα που προηγείται της Αναστάσεως του Κυρίου ονόμασε Μεγάλη, όχι γιατί η εβδομάδα αυτή έχει μεγαλύτερη χρονική διάρκεια σε σχέση με τις άλλες του χρόνου, αλλά για τα θαυμαστά γεγονότα που εορτάζονται την εβδομάδα αυτή. Ονομάζεται και Αγία εβδομάς. Κάθε ημέρα είναι αφιερωμένη σε ένα γεγονός ή σε κάποια πρόσωπα με σκοπό να προετοιμαστεί ο Χριστιανός κατάλληλα για να υποδεκτεί το υπέρτατο και χαρμόσυνο λίαν γεγονός της Αναστάσεως του Θεανθρώπου Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού.
Τη Μ. Δευτέρα τιμάμε τη μνήμη του πάγκαλου Ιωσήφ, ο οποίος είναι προτύπωση του Χριστού και ενθυμούμαστε το γεγονός της «ξηρανθείσης συκής» από τον Κύριο, η οποία ήταν άκαρπος. Τη Μ. Τρίτη η Εκκλησία μάς υπενθυμίζει την παραβολή των δέκα παρθένων, για να είμαστε πάντοτε έτοιμοι για την ώρα της αναχωρήσεως από την προσωρινή γήινη ζωή.
Η Μ. Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην μετανοήσασα πόρνη που άλειψε με μύρο τα πόδια του Κυρίου .Η Μ. Πέμπτη είναι αφιερωμένη σε τέσσερα γεγονότα. Στον Ιερό νιπτήρα, όπου ο Κύριος έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του. Στον Μυστικό Δείπνο, στην υπερφυά προσευχή και στην προδοσία του Ιούδα. Η Μ. Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Χριστού, στην Σταύρωση και στην Αποκαθήλωση του Παναχράντου Σώματος από τον Ιωσήφ, τον κρυφό μαθητή εξ Αριμαθαίας. Το Μ. Σάββατο στην κάθοδο του Κυρίου στον Άδη. Την Κυριακή εορτάζομε την Ανάσταση του Θεανθρώπου, την τριήμερο έγερση από του τάφου και την νίκη της Ζωής επί του Θανάτου και της αμαρτίας.
Στο παρόν κείμενο θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα με τη Μεγάλη Τετάρτη και τη Μεγάλη Πέμπτη. Σημαντικές ημέρες στην πορεία του Κυρίου από το «Ωσσανά», στο «Σταύρωσον αυτόν» και στην υπέρλαμπρη και ζωοποιό Ανάστασή Του. Η Αγία μας Εκκλησία θέλει να υπενθυμίσει σ’ όλους μας ότι ως άνθρωποι θα αμαρτήσουμε. Όμως, να μην εμμείνουμε στην αμαρτία, υπακούοντας στον διάβολο, αλλά να μετανοούμε. Τακτικά να εξαγορεύομε τις αμαρτίες μας στον πνευματικό. Όσες φορές πέσουμε να σηκωνόμαστε. Να μη παραμένουμε στην τροχιά της αμαρτίας, αλλά με την εξομολόγηση και την προσπάθεια μας, με τη βοήθεια της χάριτος του Θεού να πορευτούμε τον δρόμο της σωτηρίας . Το να αμαρτήσουμε, είναι ανθρώπινο. Το να επιμείνουμε στα πάθη και την αμετανοησία μας είναι δαιμονικό.
Η Εκκλησία μας θύμισε πρόσφατα την παραβολή του ασώτου υιού ή του πολυεύσπλαχνου πατέρα, ο οποίος περιμένει τον αμαρτήσαντα υιό να επιστρέψει στην αγκαλιά του και τον υποδέχεται με περισσή χαρά. Επίσης μας υπενθυμίζει το παράδειγμα της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, η οποία από πόρνη έγινε Αγία και πρότυπο μετανοίας. Η μνήμη της εορτάζεται δυο φορές τον χρόνο, την 1η Απριλίου και την Πέμπτη Κυριακή της μεγάλης τεσσαρακοστής, δυο εβδομάδες πριν από την λαμπρή Ανάσταση του Κυρίου. Προφανώς δεν είναι οι μόνες περιπτώσεις αμαρτωλών ανθρώπων που έφθασαν στην θέωση. Δεν ξεχνάμε τον ληστή που μετανόησε επί του σταυρού και βρίσκεται στον παράδεισο. Ούτε τον σφοδρό διώκτη και πολέμιο του Χριστιανισμού Παύλο, ο οποίος με τρόπο θαυμαστό γνώρισε την αλήθεια, μετανόησε και αναδείκτηκε στη συνέχεια πρωτοκορυφαίος των Αποστόλων, αξιωθείς να ανέλθει, εν ζωή, στον τρίτο ουρανό. Ο Ιούδας είναι παράδειγμα προς αποφυγήν. Κανένας άνθρωπος να μην τον μιμηθεί. Τρία χρόνια μαθητής Του και δεν απέβαλε το μέγα πάθος της φιλαργυρίας. Μάταια έβλεπε μπροστά του να γίνονται θαύματα, να φανερώνεται η Αλήθεια, το Φως και αυτός να είναι προσκολλημένος στην ύλη. Για τριάκοντα αργύρια προδίδει τον δάσκαλό του. Το μεγαλύτερο λάθος του ήταν που δεν μετανόησε πραγματικά και από καρδίας. Μεταμελήθηκε, επέστρεψε τα αργύρια της προδοσίας αλλά δεν έκανε το σωστό βήμα. Δεν πήγε να βρει τον Δάσκαλό Του και να ζητήσει με δάκρυα μετανοίας συγχώρεση για το λάθος του. Προχώρησε σε λάθος δρόμο ακολουθώντας τον αρχέκακο και κρεμάστηκε δίνοντας τέλος στην επίγεια ζωή του, προσθέτοντας στο πολύ μεγάλο αμάρτημα της προδοσίας και το μεγάλο αμάρτημα της αυτοκτονίας.
Με μεγάλη κατάνυξη ψάλλεται το βράδυ της Μ. Τετάρτης το ποίημα της μοναχής Κασσιανής με πολλά και υψηλά θεολογικά νοήματα: «Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Γυνή, την σην αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι, προ του ενταφιασμού κομίζει. Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι, υπάρχει, οίστρος ακολασίας, ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας. Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων, ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ• κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας, ο κλίνας τους Ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει• καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας, αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις• ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν, κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους, τις εξιχνιάσει ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος».
Όπως γράψαμε, τη Μ. Πέμπτη εορτάζουμε τέσσερα γεγονότα. Ένα από αυτά είναι ο ιερός νιπτήρας. Ο Κύριος πλένει τα πόδια όλων των μαθητών. Φόρεσε ποδιά και έπραξε εκείνο που θα έπραττε ένας δούλος προς τον κύριο-αφέντη του. Ναι, ο πλαστουργός ταπεινά έπλυνε τα πόδια των μαθητών –δούλων και δημιουργημάτων Του. Φανταστείτε, σήμερα, έναν άρχοντα κοσμικό με μεγάλη εξουσία να πλένει τα πόδια των υπηκόων του. Αδιανόητο. Όταν ο Πέτρος αρνήθηκε ο Χριστός τον παρατήρησε και εκείνος τελικά συγκατατέθηκε. Ο Κύριος έμπρακτα δίδαξε ότι όποιος θέλει να είναι πρώτος πρέπει να γίνει τελευταίος, δηλαδή δούλος και υπηρέτης των υπολοίπων αδελφών του. Αποτελεί ηχηρό ράπισμα σε όλους μας, οι οποίοι προσπαθούμε να φαινόμαστε πρώτοι σε προσφορά χωρίς να προσφέρουμε και πολλές φορές σφετεριζόμαστε το έργο και τη συνεισφορά των άλλων στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Φιλαυτία, εγωισμός και υπερηφάνεια κατατρώγουν την σάρκα της κοινωνίας και μας οδηγούν σε απώλεια. Δεύτερον, εορτάζουμε τον Μυστικό Δείπνο, το τελευταίο δείπνο του Χριστού μετά των μαθητών του. Στο δείπνο αυτό συνέστησε και παρέδωσε σε εμάς τους ανθρώπους το μέγα μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Έδωσε εντολή οι χριστιανοί να μεταλαμβάνουν των αχράντων μυστηρίων. Να τρώμε το Πανάχραντο Σώμα Του και να πίνουμε το Τιμιότατο Αίμα Του. Εις άφεση αμαρτιών και εις Ζωήν αιώνιον. Ο καθένας μας πριν προσέλθει στο Άγιο Ποτήριο πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα με νηστεία και εξομολόγηση και με την ευχή του πνευματικού του. Ο πνευματικός μας θα ορίσει την συχνότητα της συμμετοχής στο Άγιο Ποτήριο και τις προϋποθέσεις για να κοινωνήσουμε για ωφέλεια της ψυχής μας και όχι για προσθήκη αμαρτιών και εις κόλαση αιώνιον. Αν μετάσχουμε απροετοίμαστοι θα προσθέσουμε βάρη στη ψυχή μας. Από φάρμακο ψυχών και σωμάτων η θεία κοινωνία θα μάς λογιστεί σε αμαρτία και κατάκριμα.
Μετά τον Μυστικό Δείπνο και αφού ο Ιούδας έφυγε πριν το τέλος, για να βρει τους Γραμματείς και Φαρισαίους, ο Χριστός οδήγησε τα βήματά Του στον κήπο της Γεθσημανή για να προσευχηθεί στον Ουράνιο Πατέρα Του. Συχνά-πυκνά βλέπουμε τον Χριστό να προσεύχεται πριν από κάτι σημαντικό. Έτσι και τώρα, πριν το Πάθος, που θα καταλήξει στον Σταυρό του Γολγοθά, προσεύχεται προς τον Θεό Πατέρα. Ιδρώτας και αίμα τρέχουν από το πρόσωπό Του. Προσεύχεται γονατιστός, χωρίς κομπασμούς και υπερηφάνεια. Η προσευχή του καταλήγει λέγοντας «Πάτερ, να γίνει το θέλημά σου και όχι το δικό μου». Ο ομοούσιος του Πατρός Υιός υποτάσσεται στο θέλημα του Πατέρα. Υπακοή άκρα. Πόσες φορές δεν συλλάβαμε τον εαυτό μας ανυπάκουο, αρνούμενο να εκτελέσει το θέλημα του πατέρα μας; Πολλές φορές. Ο Θεάνθρωπος Ιησούς υπόκειται θάνατο και μάλιστα σταυρικό, ο οποίος θεωρείτο την εποχή εκείνη ατιμωτικός. Το τίμιο αίμα καθηγίασε τον Σταυρό. Εκεί στον κήπο ο προδότης Ιούδας οδηγεί τους στρατιώτες οπλισμένους για να συλλάβουν τον Ιησού μετά το φιλί της προδοσίας. Ο Πέτρος βγάζει μαχαίρι και κόβει το αυτί ενός στρατιώτη. Ο Χριστός τον μαλώνει και θαυματουργικά επανασυγκολλεί το κομμένο αυτί.. Δεν ζητά τάγματα αγγέλων για να τον προστατέψουν. Παραδίνεται ο νόμος στους ανόμους και οι οποίοι με συνοπτικές και διαβλητές διαδικασίες σταυρώνουν τον αίροντα τας αμαρτίας του κόσμου Χριστό στον Γολγοθά. Τον ενταφιάζει ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας και μετά από τρεις ημέρες ανασταίνεται και νικά τον Θάνατο.
Το βράδυ της Μ. Πέμπτης αναγιγνώσκονται στις εκκλησίες τα δώδεκα ευαγγέλια, δηλαδή δώδεκα περικοπές όπου περιγράφονται με σαφήνεια ο Μυστικός Δείπνος, η προσευχή και η κατ’ άνθρωπο αγωνία στον κήπο, η προδοσία κλπ. Ανάμεσα στο 5ο και 6ο ευαγγέλιο λιτανεύεται ο Εσταυρωμένος απαγγέλλεται το τροπάριο "Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν". Τα φώτα σβήνουν και μόνο το λιγοστό φως των κεριών και καντηλιών υπάρχει. Σε αυτό το κατανυκτικό περιβάλλον όλων τα μάτια είναι προς Εκείνον στραμμένα. Ο νους τρέχει στο τότε και ο λογισμός αναφερόμενος στο τώρα διερωτάται: «Για μένα τον αμαρτωλό και ανάξιο δούλο ο Κύριος υπέφερε τόσα πολλά, ευτελισμούς, εμπαιγμούς, μαστιγώσεις, προπηλακισμούς, την Σταύρωση.Τόσα πολλά υπέφερε και πέθανε με ατιμωτικό τρόπο για μένα τον αμαρτωλό δούλο του, εγώ τι κάνω για όλα αυτά; Γιατί τον στεναχωρώ και τον πικραίνω καθημερινά υβρίζοντας, ψευδόμενος, κλέπτοντας και πορνεύοντας, δολοφονώντας αθώες ψυχές πριν ακόμα δουν το φως του κόσμου, εκμεταλλευόμενος τους αδελφούς τους φτωχούς και αδυνάτους;;». Πολλά είναι τα «γιατί» που θα μπορούσε να γράψει κάποιος. Βλέποντας τον Εσταυρωμένο και με τις σκέψεις αυτές φυσικό είναι κάποια δάκρυα μετανοίας και λύτρωσης να χαράξουν τις παρειές του προσώπου και να αποτελέσουν την απαρχή μιας νέας Ζωής με τον Χριστό και κοντά στον Αναστάντα Κύριο.
Το κατανυκτικό τροπάριο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου» τελειώνει με ένα μήνυμα χαράς και αισιοδοξίας: «δείξον ημίν και την Ανάστασιν». Πάντα μετά τη Σταύρωση και τον Γολγοθά ακολουθεί η Ανάσταση, ο θρίαμβος της Ζωής επί του θανάτου.
