Mon, Nov 25, 2024

Παντελής Κατελάρης - Η συγκλονιστική μαρτυρία για τον θάνατο του

Παντελής Κατελάρης - Η συγκλονιστική μαρτυρία για τον θάνατο του

Ετών 24 εξ Επισκοπείου. Εφονεύθη την 18.1.1958 εξ εκρήξεως βόμβας εις Άγιον Ιωάννην Μαλούντας εντός του κρησφυγέτου του.

Αποσμάσματα από την αφήγηση του Χρίστου Χειμωνίδη:

Μαζί με τον αδελφό μου τον Γιάννη, τον Σάββα Ροτσίδη και τον συνάδελφο και φίλο μου Αλέξη Βιολάρη, δάσκαλο στο χωριό μας, τον Άγιο Ιωάννη Μαλούντας, βγάλαμε ένα κρησφύγετο απέναντι από τον ποταμό, έξω από το χωριό, για να κρύβεται μέσα ο Ροτσίδης. Είναι σ'αυτό το κρησφύγετο που σκοτώθηκε αργότερα ο Παντελής Κατελάρης. Ήταν ένα κρησφύγετο πρώτης τάξης και τα μέλη της αντάρτικης ομάδας Ορεινής το χρησιμοποιούσαν, όταν έφυγε ο Ροτσίδης για την Πιτσιλιά. Τη νύχτα εκείνη της έκρηξης έλειπαν όλοι οι αντάρτες. Πήγαν στα χωριά γύρω να δουν τες ομάδες και έμεινε μόνο ο Παντελής.

Θυμούμαι  ότι ζητούσε και ο Παντελής να φύγει. Ήθελε να πάει να δει την μάνα του. Ήταν λίγο μετά τες είκοσι οκτώ Οκτώβρη όταν ήλθε , και είχαν περάσει δύο μήνες περίπου από τότε που άφησε την μάνα του και τα δύο μικρότερα αδέλφια, τον Τομάζο και τη Φρόσω, στα χέρια των Άγγλων.

Του είπε ο Δώρος Ηλία, που ήταν υπεύθυνος της ομάδας "Μείνε Παντελή, να κάνεις τες μικροδουλειές, που έχομε εδώ, και, όταν έλθομεν εμείς, να πάεις εσύ." 'Εμεινε. Η δουλειά που του ανάθεσε ήταν να λειώσει τον δυναμίτη. Θα βοηθούσαμε εγώ, ο αδελφός μου ο Γιάννης και ο δάσκαλος ο Βιολάρης. Έξω από το χωριό είναι ένας νερόμυλος εγκαταλειμμένος. Πηγαίναμε εκεί και δουλεύαμε. Λειώναμε δυναμίτη. Την προηγούμενη νύκτα, πριν σκοτωθεί, ήμουν μαζί του. Τη νύκτα, που σκοτώθηκε μαζί του ως τα μεσάνυκτα ήταν ο Βιολάρης. Φύγανε από τον νερόμυλο, παίρνοντας μαζί το λειωμένο  δυναμίτη, στο κρησφύγετο.....

....Όταν το βράδυ θα χωρίζονταν στο κρησφύγετο, του  είπε ο δάσκαλος να μη κοιμηθεί στο κρησφύγετο εκείνο , γιατί πιθανόν να λιποθυμούσε από τις αναθυμιάσεις του μπαρουτιού. Είχαμε άλλο κρησφύγετο νοτιότερα προς το Μένικο, σε απόσταση ένος μιλίου, και συνήθως οι αντάρτες κοιμόντουσαν σ'αυτό. Έγειρε σ'ένα πάπλωμα ο Παντελής να ξεκουραστεί, όπως του είπε ο Αλέξης, και ο Αλέξης έφυγε.

Φαίνεται ότι τον πήρε ο ύπνος και έμεινε εκεί ως το πρωί ....

Την επόμενη, Σάββατο, ο Αλέξης ήταν στο σχολείο του στον Άγιο Ιωάννη και εγώ στο σχολείο μου στους Αγίους. Η ώρα οκτώ παρά δέκα έγινε η μοιραία έκρηξη. Έτρεξε προς τα εκεί ο δάσκαλος, είδε τον καπνό που έβγαινε από τον ποταμό, είδε τον κρεμμό στο μέρος του κρησφυγέτου, γύρισε στο σχολείο και είπε στα παιδιά να σχολάσουν. Έστειλε στους Αγίους τον πατέρα μου Παναή, που μέχρι τότε δεν ήξερε ότι ήμουνα της οργάνωσης. Ήλθεν ο πατέρας μου περπατητός από τον 'Αγιο Ιωάννη στους Αγίους. Με βρήκε στο σχολείο μου να κάνω μάθημα. Θα ήταν περίπου εννέα και μισή η ώρα. Ήταν κλαμένος. Πήγα κοντά του.

" Τι είναι, πατέρα;" ρώτησα

"Στο χωριό μας" , μου είπε, "κοντά στον ποταμό, υπήρχε μήπως κρησφύγετο;"

"Όχι", του είπα. Εκείνος έκλαιγε συνέχεια.

"Είχε κρησφύγετο, γιε μου", μου είπε. "Ανατινάχθηκε. 'Εγινε μεγάλη έκρηξη. Είναι μαζεμένοι όλοι οι χωριανοί εκεί...Μάλιστα έχει και σκοτωμένους. Πόσοι ήταν μέσα, γιε μου;"

"Πώς το ξέρεις, πατέρα, ότι έχει σκοτωμένους;" ρώτησα.

"Μας μάζεψε ο δάσκαλος κια κάποιος είπε ότι είδε ένα σκύλλο, που κρατούσε ένα πόδι. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε θύματα", είπε ο πατέρας μου...

...Πιάσαμε γραμμή τον ποταμό και μαζεύαμε ό,τι βρίσκαμε:Κομματάκια από τη νάρκη, ξύλα καμένα, ρούχα, σάρκες....Όποιος έβρισκε κάτι φώναζε και πήγαινα είτε εγώ είτε ο Αλέξης και το παίρναμε. Μέχρι το απόγευμα κτενίσαμε όλη την περιοχή. Τα μαζέψαμε όλα. Το νεκρό όμως δεν τον βρήκαμε....

...Κάτω από τον κρεμμό του κρησφυγέτου , σε βάθος 80 περίπου ποδιών, ήταν ρεύμα του ποταμού και υπήρχε κόλυμπος. Στον κόλυμπο αυτό φαινόταν ένα βουνάρι χώμα.....Μπαίναμε και κάτω από το νερό και νεκατώναμε. Σε κάποια στιγμή ο Αλέξης βγήκε έξω τρεχάτος, ξάπλωσε στον άμμο και βογγούσε, σχεδόν λιποθύμησε....Συνήλθε λίγο. Μου λέει :"Τον άγγιξα μέσα στο νερό!"...

...Τον τραβήξαμε έξω. Τον βάλαμε εκεί στην άμμο. Είχαμε μαζί μας ένα μουσαμά τραπεζιού κουζίνας. Τον βάλαμε πάνω ανάσκελα. Το πρόσωπο του ήταν καθαρό , πλυμμένο, χωρίς ούτε μια γραντσουνιά πάνω. Νόμιζες ότι θα σου μιλούσε. Το στήθος ολοκάθαρο, το ένα πόδι έλειπε τελειώς από ψηλά. Το άλλο ήταν κομμένο κάτω από το γόνατο. Ήταν αυτό που πήρε ο σκύλλος. Πιο πάνω από το γόνατο ήταν ξανά κομμένο, το κρατούσε όμως μια νεύρα. Τα μεριά πίσω ήταν κομμένα σαν να τα είχε κόψει κάποιος με μαχαίρι. Στη ράχη του ήταν τρεις βαθιές χαρακιές. Το κεφάλι του πίσω είχε μια τρύπα σε μέγεθος αυγού και ήταν βγαλμένο έξω το μυαλό...

...Όταν έγιναν οι συμφωνίες Λονδίνου-Ζυρίχης, ο Άγγλος λοχίας της Δευτεράς που υπηρετούσε στην περιοχή μας κατά τη διάρκεια του αγώνα, συνέχισε να υπηρετεί εκεί ακόμα. Ήλθε στον καφενέ μας εδώ στο χωριό. Τα αγγλικά μου είναι καλά. Καθίσαμε και κουβεντιάσαμε...

...Μου ζήτησε να τον πάρω να δει που θάψαμε τον νεκρό μας. Πήγαμε. Ρώτησε.

"Θέλεις να πεις ότι τώρα, αν σκάψουμε κάτω από αυτό το χώμα , θα βρούμε ανθρώπινο σκελετό;" "Ναι", του απάντησα.

Στάθηκε σε στάση προσοχής για λίγο, έκανε τον σταυρό του με τον τρόπο των καθολικών και είπε:

"Πράγματι θαυμάζω όλους σας. Η ΕΟΚΑ ήταν ήρωες!"...

Listen Live