Του Δρα Αντώνη Στ. Στυλιανού - Λέκτορα Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρεί με την θεσμοθέτηση νομικού πλαισίου που να προετοιμάζει την μετάβαση στην πράσινη βιομηχανία μέσω της υιοθέτησης του Net-zero Industry Act, εντάσσοντας την διαδικασία σε αυτήν την Πράσινης Συμφωνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Βασικός στόχος της νέας διαδικασίας είναι η δημιουργία των συνθηκών εκείνων που να επιτρέπουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη πράσινων και καθαρών τεχνολογιών και την μετάβαση σε καθαρή ενέργεια, με όλα τα οφέλη που αυτή συνεπάγεται.
Το νέο νομοθετικό πλαίσιο που προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει ειδικότερα στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας που αφορά στην παραγωγή τεχνολογιών καθαρής μηδενικής ενέργειας, καθιστώντας το ενεργειακό πλαίσιο στο οποίο επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να εδράζεται βιώσιμο, ασφαλές, ανεξάρτητο και προσιτό σε επενδύσεις. Σε συνάρτηση με τους ευρύτερους στόχους της Ένωσης για την πράσινη μετάβαση που αφορούν στο κλίμα και την ενέργεια μέχρι το 2030 και το ορόσημο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας, το προτεινόμενο πλαίσιο στοχεύει στην κάλυψη του ποσοστού 40% σε σχέση με της ανάγκες ανάπτυξης της Ένωσης έως το 2030 και της πλήρης ουδετερότητας μέχρι το 2050. Η πρόταση της Επιτροπής συνδυάζεται με έτερη πρόταση που επίσης υιοθετήθηκε και αφορά στο νομοθετικό πλαίσιο που ορίζει τις διαδικασίες για τις απαραίτητες πρώτες ύλες αλλά και την μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και την δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Τράπεζας υδρογόνου, έχοντας υπόψιν τους συνολικούς στόχους της Ένωσης για την πράσινη μετάβαση, τα διδάγματα από την πανδημία του νέου κορονοϊού, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση.
Το προτεινόμενο νέο νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνει σημαντικές αναφορές που άπτονται του τομέα της παραγωγής ενέργειας από νέες πηγές στο πλαίσιο της μείωσης των εκπομπών ρύπων και της χρήσης ορυκτών καυσίμων σε όλο το εύρος της καθημερινότητάς μας, και ειδικότερ τεχνολογίες που αφορούν στην χρήση ηλιακής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών, της θερμικής ενέργειας, της χερσαίας και υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, την γεωθερμική ενέργεια, το πράσινο υδρογόνο αλλά και τεχνολογίες που αφορούν στην αποθήκευση της ενέργειας που παράγεται από τις πιο πάνω μεθόδους.
Οι βασικοί πυλώνες στους οποίους εδράζεται και αναπτύσσεται η όλη διαδικασία περιλαμβάνουν:
1. Διευκολύνσεις για επενδύσεις σε τεχνολογίες καθαρού μηδενικού αποτυπώματος, με μείωση του διοικητικού φόρτου και την απλοποίηση των διαδικασιών χορήγησης αδειών από τις αρμόδιες κρατικές αρχές και οργανισμούς. Στο παρόν στάδιο εντοπίζονται καθυστερήσεις, χρονοτριβές, έλλειψη τεχνογνωσίας και, σε κάποιες περιπτώσεις, αδυναμία στην εξέταση
αιτήσεων για επενδύσεις και υλοποίηση στην πράξη τεχνολογιών καθαρού μηδενικού αποτυπώματος. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο στοχεύει στην απάλειψη των πιο πάνω δυσκολιών και προσκομμάτων, ούτως ώστε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η απλούστευση των διαδικασιών και η σύντμηση των χρονοδιαγραμμάτων αδειοδότησης έργων που εμπίπτουν στο πιο πάνω πλαίσιο.
2. Δέσμευση CO2: Υλοποίηση έργων και τεχνολογιών που αφορούν σε χώρους αποθήκευσης CO2 στην Ευρωπαϊκή Ένωση για επίτευξη ετήσιας ικανότητας έγχυσης 50Mt μέχρι το 2030, με συνεισφορά από τους παραγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ο πυλώνας αυτός μπορεί να καταστήσει την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα και η οποία σε κάποιους τομείς δύσκολα μπορεί να περιοριστεί, οικονομικά βιώσιμη για το κλίμα μέσω της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα.
3. Διευκόλυνση της πρόσβασης στις αγορές: Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την συμπερίληψη τεχνολογιών καθαρού μηδενικού αποτυπώματος σε δημόσιες συμβάσεις.
4. Ενίσχυση των δεξιοτήτων μέσω της εισαγωγής μέτρων που να διασφαλίζουν την ύπαρξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού υψηλού επιπέδου. Σε αυτό το πλαίσιο, το ακαδημαϊκό / εκπαιδευτικό κομμάτι θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό και η πρόσκληση αφορά στην ένταξη της διδασκαλίας νέων τεχνολογιών μηδενικού αποτυπώματος στα ακαδημαϊκά προγράμματα, γεγονός που θα καταστήσει την εργασία σε τέτοιους τομείς ποιοτική, οικονομικά επωφελή και εξειδικευμένη.
5. Προώθηση της καινοτομίας μέσω αλλαγής του ρυθμιστικού πλαισίου που αφορά δοκιμές σε καινοτόμες τεχνολογίες αλλά και ένταξης καινοτόμων ερευνητικών προγραμμάτων στις διαδικασίες της πράσινης μετάβασης.
Το νέο προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο καθιστά τις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την μετάβαση σε ενεργειακή ουδετερότητα, του πλαισίου του Fit-for-55 και την όλη διαδικασία της πράσινης μετάβασης πολύ πιο παραγωγική, εμπεριστατωμένη και σίγουρα στοχευμένη προς την επίτευξη των συνολικών στόχων της Ένωσης για το μέλλον.
