Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Ο θάνατος του Ηλία Νικολακόπουλου, χτες το μεσημέρι, 30 Ιουνίου 2022, ενώ κολυμπούσε στη Σύρο γέμισε με θλίψη τους οικείους και τους φίλους του, την κοινότητα των ιστορικών, τους συνεργάτες του στις ποικίλες ενασχολήσεις του και τους πολλούς φοιτητές και φοιτήτριές του.
Ο εκλιπών, με βασικές σπουδές στα μαθηματικά και με μεταπτυχιακό στη θεωρία των πιθανοτήτων εμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 στην ελληνική ιστοριογραφία με βιβλία για την ιστορία του εκλογικού συστήματος και των πολιτικών κομμάτων. Την ίδια περίοδο πήρε το διδακτορικό του από τη Νομική του ΑΠΘ και από τότε δίδαξε για σειρά ετών στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ, του οποίου ήταν, εδώ και μερικά χρόνια, ομότιμος καθηγητής.
Τα σημαντικότερα ιστορικά του βιβλία, βασικά στη βιβλιογραφία της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας είναι το Κόμματα και βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα 1946-1964 (Αθήνα, 2000) και H καχεκτική δημοκρατία: Κόμματα και εκλογές, 1946-1967 (Αθήνα, 2001). Επίσης, το 2017 έγραψε τη βιογραφία του Ηλία Ηλιού, που εκδόθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία. Τέλος, ανήκε στην επιστημονική – συγγραφική ομάδα του προσφάτως εκδοθέντος τόμου από το ίδιο Ίδρυμα, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, με τίτλο Ιστορικό λεξικό των ελληνικών κοινοβουλευτικών κομμάτων, 1844-1967. Συνεργάστηκε σε δεκάδες συλλογικούς τόμους και πήρε μέρος σε ανάλογο αριθμό συνεδρίων, μετέχοντας ενεργά στον δημόσιο διάλογο για την ιστορία της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Η υπόλοιπη δημόσια δραστηριότητά του ήταν πολυσχιδής και λίγο – πολύ γνωστή, αφού συνεργαζόταν για χρόνια με μεγάλες εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς. Παράλληλα, ο Ηλίας Νικολακόπουλος είχε πολλούς δεσμούς και με την Κύπρο, την οποία επισκεπτόταν συχνά και συνεργαζόταν με τηλεοπτικούς σταθμούς και εταιρείες αναλύσεων ως εκλογικός αναλυτής και εκλογικός σχολιαστής. Ήταν μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων, που σε συνεργασία με την αντίστοιχη Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων εξέδωσαν (2018-2019) τους πρώτους οκτώ τόμους των συνεδριάσεων της Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων για τον «Φάκελο της Κύπρου». Χαρισματικός δάσκαλος επηρέασε και ανέδειξε και Κύπριους φοιτητές και φοιτήτριες, νέους και νέες ιστορικούς. Πιο σημαντική δουλειά Κυπρίου μαθητή του είναι η διδακτορική διατριβή του Βασίλη Ι. Πρωτοπαπά, «Εκλογική Ιστορία της Κύπρου. Πολιτευτές, κόμματα και εκλογές στην Αγγλοκρατία, 1878-1960» (Αθήνα: Θεμέλιο 2012).
Προσθέτω ακόμη ότι, ευγενικός και καταδεκτικός, ιδιαίτερα σε θέματα διδασκαλίας, στο διάλειμμα των ταξιδιών του στην Κύπρο, και παρότι φοβερά πολυάσχολος, δεν αρνιόταν τις προσκλήσεις μου και ερχόταν να μιλήσει στα ακροατήρια των μαθημάτων μου, της Σύγχρονης Ελληνικής Πολιτικής Ιστορίας, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Ο αναπάντεχος θάνατός του είναι μεγάλη απώλεια για την κοινότητα των Ελλήνων ιστορικών και για τους πολλούς φίλους του. Τουλάχιστον έφυγε στο αγαπημένο του Αιγαίο…
Ώρα σου καλή, Ηλία!
