Μια παρέμβαση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα
Η διαχείριση του διαβήτη δεν είναι ποτέ απλή υπόθεση. Ακόμη και με πρόσβαση σε προηγμένα ιατρικά εργαλεία και τεχνολογία, απαιτεί συνεχή παρακολούθηση, πειθαρχία και καθημερινή θεραπεία με φάρμακα ή ινσουλίνη. Χωρίς σταθερή και οικονομικά προσιτή πρόσβαση στη φροντίδα, η νόσος μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή.
Στην πραγματικότητα, η ζωή χιλιάδων ασθενών με διαβήτη παγκοσμίως διαταράσσεται από τρεις κρίσιμους παράγοντες:
Εταιρικές αποφάσεις από τις φαρμακοβιομηχανίες που ελέγχουν την αγορά ινσουλίνης,
Εκτοπισμός λόγω προσφυγιάς ή μετανάστευσης,
Συγκρούσεις που καταστρέφουν υποδομές και δυσχεραίνουν την πρόσβαση σε θεραπεία.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) παρουσιάζουν τρεις ανθρώπινες ιστορίες που φωτίζουν την καθημερινή μάχη πίσω από αυτούς τους παράγοντες.
1. Εταιρικές αποφάσεις και οι επιπτώσεις στη Νότια Αφρική
Η Λεκρίτια Γκλάντις Ρόμπερτς, ασθενής με διαβήτη τύπου 1, είδε τη ζωή της να αλλάζει όταν η Novo Nordisk σταμάτησε το 2024 την παραγωγή του βασικού τύπου πένας ινσουλίνης που χρησιμοποιούσε.
Οι πένες είχαν κάνει τη θεραπεία πιο εύκολη, λιγότερο επώδυνη και πιο ασφαλή σε σχέση με τα φιαλίδια και τις σύριγγες. Η απόφαση της εταιρείας ανάγκασε χιλιάδες ασθενείς στη Νότια Αφρική να επιστρέψουν σε λιγότερο βολικά και πιο επισφαλή μέσα χορήγησης ινσουλίνης.
«Ο κύριος φόβος μου είναι μήπως σπάσουν αυτά τα φιαλίδια, γιατί δεν υπάρχουν αντίγραφα ασφαλείας. Αν χαθεί η ινσουλίνη, απλά θα κλαις», λέει συγκλονισμένη η Λεκρίτια.
Παρά τη δέσμευση της εταιρείας να διαθέσει νεότερες αναλογικές πένες, το υψηλό κόστος τους (3,95 δολάρια ανά πένα) αποκλείει πολλούς ασθενείς, διαιωνίζοντας την ανισότητα στην πρόσβαση στη φροντίδα.
2. Ο εκτοπισμός και η αβεβαιότητα στη Γάζα
Ο Γασάν Φάχρι Τζαμπάρ, διαγνώστηκε το 2009 με διαβήτη τύπου 2 στη Γάζα. Η νόσος του ήταν υπό έλεγχο, μέχρι που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του το 2022.
Το οκτάμηνο ταξίδι του προς την Ευρώπη τον αποστέρησε από σταθερή πρόσβαση στην ινσουλίνη. Οι απόπειρές του να αγοράσει φάρμακα αποδείχθηκαν μάταιες, καθώς οι τιμές ήταν απαγορευτικές. Στην προσπάθειά του να επιβιώσει, περιόρισε την τροφή και κατέφυγε στη σωματική άσκηση.
Ωστόσο, οι διακυμάνσεις στη γλυκόζη τον οδήγησαν σε διαβητικό κώμα, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή του. Στην Αθήνα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τον υποστήριξαν παρέχοντάς του στυλό ινσουλίνης και συστηματική ιατρική παρακολούθηση.
«Θα ήταν πολύ πιο εύκολο για μένα με στυλό, είναι βολικά και η ένεση είναι ανώδυνη», λέει σήμερα, τονίζοντας την αξία της σταθερής φροντίδας.
3. Οι συγκρούσεις στον Λίβανο και η απώλεια των αισθητήρων γλυκόζης
Η Σάνα Γκάναμ, 14 ετών, διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 1 το 2021. Στην κλινική των MSF στο Λίβανο είχε πρόσβαση σε συνεχή παρακολούθηση γλυκόζης (CGM), ένα εργαλείο που βελτίωσε θεαματικά την καθημερινότητά της.
Η έκρηξη του πολέμου το 2024, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, έθεσε τέλος στην παροχή δωρεάν αισθητήρων. Η Σάνα αναγκάστηκε να στραφεί σε τρυπήματα με το δάχτυλο, μια διαδικασία επίπονη, αγχωτική και λιγότερο αποτελεσματική.
«Με έναν αισθητήρα, ήμουν πολύ πιο ρυθμισμένη. Έλεγχα κάθε 30 λεπτά. Τώρα συχνά περνάω ολόκληρη σχολική μέρα χωρίς να μετρήσω», αναφέρει.
Η εμπειρία της δείχνει πώς οι συγκρούσεις όχι μόνο στερούν βασικά φάρμακα, αλλά υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, αυξάνοντας τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Συμπέρασμα
Οι ιστορίες της Λεκρίτια, του Γασάν και της Σάνα αναδεικνύουν την πραγματικότητα: η φροντίδα του διαβήτη δεν εξαρτάται μόνο από την προσωπική πειθαρχία του ασθενούς. Επηρεάζεται καθοριστικά από εταιρικά συμφέροντα, πολεμικές συγκρούσεις και αναγκαστικό εκτοπισμό.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα καλούν τη διεθνή κοινότητα και τις φαρμακευτικές εταιρείες να εξασφαλίσουν ότι όλοι οι ασθενείς, ανεξάρτητα από το πού ζουν, θα έχουν πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και διαρκή φροντίδα.
Η μάχη με τον διαβήτη δεν μπορεί να δίνεται μόνο σε ατομικό επίπεδο· χρειάζεται συλλογική δράση, διαφάνεια και ανθρωπιά.
✍️ Επιμέλεια – Έρευνα: Γιάννης Πεγειώτης
