Στον Κύπριο μουσικοσυνθέτη, Μιχάλη Χριστοδουλίδη, του οποίου η μουσική δίνει φωνή στο αρχαίο πνεύμα που συνεχώς διαπαιδαγωγεί, απένειμε ο Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου | ΣΠΕΚ το «Βραβείο Ανθρωπισμού για το 2021».
Η τελετή βράβευσης, τηρώντας το υγειονομικό πρωτόκολλο περί πανδημίας, έλαβε χώρα την Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2021 στις 7μ.μ. στην αίθουσα τέχνης του Μεγάρου της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης (Αγίας Σοφίας 38, Θεσσαλονίκη), παρουσία εκλεκτών αξιωματούχων της πόλης, μελών, φίλων και συνεργατών του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου και της Φ.Α.Α.Θ..
Η εκδήλωση τελεύτηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών Τμήμα Μακεδονίας Θράκης, του Γενικού Προξενείου της Κύπρου στη Θεσσαλονίκη, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, του Δήμου Θεσσαλονίκης, του Οργανισμού Τουρισμού Θεσσαλονίκης, της Ομοσπονδίας Κυπριακών Οργανώσεων και της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου. Χορηγοί ήταν η LAIKO MANUFACTURING & TRADING LTD και τα Ζαχαροπλαστεία ΜΑΣΚΟΤΙΤΣΑ.
Για τον ετήσιο θεσμό του ΣΠΕΚ Βραβείο Ανθρωπισμού, ο πήχης είναι πολύ ψηλά και όλα τα Μέλη της Κριτικής Επιτροπής κρίνουν με βάση ποιοτικά κριτήρια. Το κάθε Μέλος της Επιτροπής αν έχει στενή σχέση με υποψήφιο αντικαθίσταται από Αναπληρωματικό Μέλος. Για κάθε υποψήφιο που εισηγείται, καταθέτει επαρκή εργοβιογραφία του και έγκυρες κριτικές, ενώ παρέχει διευκρινήσεις, αν υπάρξει επερώτηση από άλλα Μέλη. Εκτιμά το έργο όλων των υποψηφίων με βάση τα αιτιολογικά και την εργογραφία που κατατίθενται και με έγκυρα στοιχεία που συλλέγει. Το κάθε μέλος κρίνει με ευρύ πνεύμα, αδέκαστα, χωρίς προκατάληψη ή στερεότυπα.
Ο υποψήφιος για Βράβευση Ανθρωπισμού πρέπει να έχει δράση που συνάδει με το πνεύμα των αρχών της Διακήρυξης της Διεθνούς Ανθρωπιστικής και Ηθικής Ένωσης, με το έργο του να είναι Παιδαγωγός πολυπληθών δεκτών, να υπηρετεί την αλληλεγγύη, κοινωνική ή πνευματική ανάπτυξη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και ελευθερία του ατόμου. Να τον διακρίνει ήθος, όραμα με στόχο την ειρήνη, με προσφορά ποιότητας, διάρκειας, όγκου ως Ανθρωπιστής να είναι υπόδειγμα ευρέως.
Κατά τη διάρκεια της τελετής Βράβευσης παρουσιάστηκαν τα μέλη της Επιτροπής Βράβευσης, αναγνώστηκαν τα κριτήρια, η εργοβιογραφία των τιμώμενων, το σκεπτικό βράβευσης και η αντιφώνηση των βραβευθέντων. Τέλος απονεμήθηκε ο τιμητικός πάπυρος βράβευσης και το πρωτότυπο – μοναδικό έργο τέχνης, δια χειρός της εκλεκτής Κύπριας ζωγράφου, μέλους του ΣΠΕΚ, Αρίστης Χατζησάββα, ειδικά φιλοτεχνημένο για τους τιμώμενους και τον συγκεκριμένο θεσμό βράβευσης του ΣΠΕΚ.
Ο Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, αναγνωρίζοντας την αξία της μουσικής του Μιχάλη Χριστοδουλίδη, ως τέχνη αλλά κι ως μέσου για ευχάριστη αφομοίωση μεγάλων εννοιών περί ανθρώπου και αξιών, αντλημένων από έργα κλασσικών, δημοτικών και σύγχρονων έργων, του απονέμει το «Βραβείο Ανθρωπισμού» (2021). Η μουσική του εδραιώνει τη Μουσική Παιδεία και ευαισθητοποιεί τον πολίτη της Ανθρωπότητας για τις πανανθρώπινες αξίες, την παράδοση, τα δικαιώματα. Πέτυχε να εμπλουτίσει το μουσικό γίγνεσθαι της Ευρώπης και να μυήσει με ποιοτική μουσική τον άνθρωπο στις αξίες, μεταφέροντας με νότες σοφία τραγωδών και σύγχρονων μεγάλων. Συνέθεσε για ταινίες νέων εθνικών δραμάτων στερεώνοντας με ένταση Μνήμη, Ιστορία, Παράδοση.
Η Επιτροπή του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου για το Βραβείο Ανθρωπισμού, με θητεία 2020-2022, αποτελείται από τους εξής Πανεπιστημιακούς, Ακαδημαϊκούς και λογοτέχνες:
Πρόεδρος της Επιτροπής: Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά, Πρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, φιλόλογος, συγγραφέας, παραγωγός προγραμμάτων πολιτισμού.
Αντιπρόεδρος της Επιτροπής: Δημήτρης Φίλιας, Καθηγητής Λογοτεχνικής Μετάφρασης στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και τα μέλη της Επιτροπής για το Βραβείο Ανθρωπισμού.
Δρ Κλείτος Ιωαννίδης (Κύπρος), Πρόεδρος Φιλοσοφικής Εταιρείας Κύπρου, Πρόεδρος Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου, φιλόσοφος, συγγραφέας.
Δρ Τίτος Χριστοφίδης, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, ποιητής, συγγραφέας, πρ. Υφυπουργός παρά τω Προέδρω της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ιάκωβος Γαριβάλδης, (Αυστραλία), ΟΑΜ, Εκδότης, Συγγραφέας, Ηλεκτρονικός Μηχανικός – IBM Cert Solutions Expert U2 AppDev, Adm, Πρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικών Σχολείων Γλώσσας και Πολιτισμού Βικτώριας / Αυστραλίας.
Καλλιόπη Εξάρχου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεατρολογίας, Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Α.Π.Θ.
Γεώργιος Πετούσης, Πρόεδρος Εταιρείας Λογοτεχνών “Βασίλης Μιχαηλίδης”, συγγραφέας – ερευνητής.
Έλενα Καραγιάννη – Βαρνάβα, Φιλόλογος- Ερευνήτρια – Συγγραφέας.
Σύμβουλος θεσμού: Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης, Πρόεδρος Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου.
Εργο-βιογραφικό Σημείωμα
Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης γεννήθηκε στην Αµµόχωστο της Κύπρου το 1944 Σπούδασε μουσική στο Conservatoire National de Musique στο Παρίσι. Ως το 1977 πρωτοτύπησε γράφοντας συνθέσεις για κωμωδίες του Αριστοφάνη, του Μολιέρου («Κατεργαριές του Σκαπίνου», «Ασυλλόγιστος», «Γιατρός µε το στανιό» «Ο πολύτιμος γελοίος») αλλά και σύγχρονων όπως ο Iονέσκο («Μάκβετ», «Αυτό το μεγάλο μπορδέλο»). Συνέθεσε μουσική για χορόδραµα, θέατρο-θέαµα, μπαλέτο. Ήταν ο 1ος Έλληνας συνθέτης που έγραψε μουσική για την Comédie Française και μύησε τους Γάλλους σε ελληνικά έργα.
Το 1978 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα όπου άρχισε να συνθέτει μουσική για θέατρο, ταινίες και τηλεόραση. Για Κύπρο και Ελλάδα έγραψε για ένα μεγάλο αριθμό αρχαίων τραγωδιών όπως «IKETIΔEΣ», «OPEΣTEIA», «TPΩAΔEΣ», «ΠPOMHΘEAΣ ΔEΣMΩTHΣ», «AIAΣ», «ΜΗΔΕΙΑ», «EΠTA EΠI ΘHBAΣ», «OIΔIΠOYΣ TYPANOΣ», «TPAXINIEΣ», «ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ EN TAYPOIΣ», «ΕΚΑΒΗ», «BAKXΑΙ», «ANΔPOMAXH», «EΛENH», «ΑΧΙΛΛΗΙΣ» Παράλληλα συνέθεσε κωμωδίες του Αριστοφάνη Εκτός από τα έργα «Πλούτος» «Εκκλησιάζουσες» και «Σφήκες» στη Γαλλία, έγραψε στην Ελλάδα μουσική για τις αριστοφάνειες κωμωδίες «ΛYΣIΣTPATH, «BATPAXOI», «OPNIΘEΣ», “ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΑΖΟΥΣΑΙ” όπως και για τις κωμωδίες του Μένανδρου «ΣAMIA», «ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΕΣ» και νεότερων όπως ο «ΦΙΛΑΡΓΥΡΟΣ» του Μολιέρου.
Στο ίδιο διάστημα, από το 1978 έως το 2020 έγραψε μουσική για θεατρικά έργα διεθνούς ρεπερτορίου όπως τα εξής: «AMΛET», «ANTΩNIOΣ KAI KΛEOΠATPA», «OΘEΛOΣ» «12Η ΝΥΧΤΑ» του Σαίξπηρ, «ΔOYΛEΣ» του Ζενέ, «ΓΥΛΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ» του Τέννεση Ουίλιαµς, «ΦONIKO ΣTH EKKΛHΣIA» του Νομπελίστα ποιητή T.S ELLIOT, και τα «ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ», «ΟΙ ΜΑΓΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΣΑΛΕΜ», «BOΫTΣEK».
Η μουσική επεκτείνεται σε ταινίες δραματικές «ATTIΛAΣ 74» του Μιχάλη Κακογιάννη «ΔYO HΛIOI ΣTON OYPANO», του Γ Σταµπουλόπουλου, «ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ» του B. Βαφέα, σε οπερατικά έργα όπως “TΑ ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ” και σε µπαλέτο όπως τα «AMARES», «MYΘIAMBOI», «ULYSSES».
Εξίσου σημαντική θεωρείται η συμβολή του στο να αναδείξει τις νεότερες περιπέτειες του Ελληνισμού με μουσική για τα έργα «9Η ΙΟΥΛΙΟΥ» του Βασίλη Μιχαηλίδη, «ΚΥΠΡΟΣ ΕΣ ΑΕΙ», «O ΒΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ» TEARS OF APHRODITE» του Ανδρέα Πάντζη, «ATTAΛOΣ A’» του Κώστα Βάρναλη, “H ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΝΝΙΑ” του Χρ. Σιωπαχά, «ZΩH ΠOPΦYPOΓENNHTH» της Μαργ Λυµπεράκη, “ΜΠΑΜΠΑ, ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ” του Iακ. Kαµπανέλλη, «ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗ», «ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ», «50-ΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ» και «ΠΟΛΙΣ ΕΝ ΚΑΜΙΝΩ» (Αμμόχωστος).
Με μουσική ανέδειξε: τη μεσαιωνική παράδοση της Κύπρου με τα έργα «ΔIΓENHΣ AKPITAΣ» «ΧΩΡΣ ΙΣΤΟΡΗΣΗ» «ΑΚΡΙΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚA ΚΑΙ ΕΡΩΤΙΚΑ «Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ΠΕΘΥΜΩΝΤΑ”, παραμύθια (σε µπαλέτο) όπως “O Δεκατρής και ο Δράκος”, καντάδα για τη Γιορτή του Κρασιού, μουσική για το Φεστιβάλ «Εορτή της Αφροδίτης».
Εξέδωσε 10 δίσκους, μελοποίησε 15 ταινίες και τιμήθηκε σε Ελλάδα, Κύπρο και ΕΕ. H μουσική του παρουσιάστηκε σε περίφημους κλασικούς και μοντέρνους χώρους όπως: Όπερα της Βοστώνης, Θέατρο Μπολσόι της Mόσχας, LINCOLN CENTER της Νέας Υόρκης, Ballet Austin του TEXAS, UNESCO, Luxemburg, Bratislava, Théatre Lucernaire, Festival Avignon, Ηρώδειο, Φεστιβάλ Επιδαύρου, Φεστιβάλ Μουσικής Κινηµατογράφου της Aix en Province, Εθνικό Μπαλέτο Κούβας, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Εθνικό Θέατρο, Θέατρο Tέχνης, KΘBE, Αρχαίο Θέατρο Κουρίου, Θ.Ο.Κ., ΔH.ΠE.ΘE.ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ.
Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης κρίνεται ως σημαντικότατος μουσικοσυνθέτης της Κύπρου και της Ελλάδας με έργα σε ευρωπαϊκούς και διεθνείς χώρους. Με τις συνθέσεις του σε αρχαίες τραγωδίες, κωμωδίες αλλά και σε μεσαιωνικές και σύγχρονες όπως και σε έργα μεγάλων ποιητών και θεατρικών συγγραφέων του 20ου αιώνα αλλά και με τις συνθέσεις του σε έργα όπερας, μπαλέτου, κινηματογραφικου, δημοτικής λογοτεχνίας απέδειξε, όσο ελάχιστοι της εποχής μας, τον τεράστιο χώρο και χρόνο που μπορεί να δράσει ένας μεγάλος σε ποιότητα καλλιτέχνης. Ο τίτλος του «Ιππότη των Τεχνών και των Γραμμάτων» που του απένειμε η Γαλλία, όταν ήταν μόλις 30 χρόνων, προάγγελλε μια εκπληκτική συμβολή του σε πλείστες τέχνες – θέατρο, όπερα, ταινίες, μπαλέτο – με στόχο να διαπαιδαγωγεί τον άνθρωπο. Η μουσική του Μιχάλη Χριστοδουλίδη εδραιώνει τη Μουσική Παιδεία και ευαισθητοποιεί τον πολίτη της Ανθρωπότητας για τις πανανθρώπινες αξίες, την παράδοση, τα δικαιώματα. Πέτυχε να εμπλουτίσει το μουσικό γίγνεσθαι της Ευρώπης και να μυήσει με ποιοτική μουσική τον άνθρωπο στις αξίες, μεταφέροντας με νότες σοφία τραγωδών και σύγχρονων μεγάλων. Συνέθεσε για ταινίες νέων εθνικών δραμάτων στερεώνοντας με ένταση Μνήμη, Ιστορία, Παράδοση.
Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης μιλάει για τη ζωή και το έργο του
«Ένα μεγάλο μέρος της μουσικής μου παραγωγής, αφορά το Θέατρο. Πρέπει να ομολογήσω πως όταν πρωτόγραψα μουσική για το θέατρο στην Γαλλία, αισθάνθηκα πολύ οικεία σ αυτό το περιβάλλον.
Και πραγματικά διερωτήθηκα αν θα έπρεπε να αλλάξω πορεία και να ασχοληθώ με το θέατρο παρά με τον βασανιστικό και κοπιαστικό χώρο της μουσικής. Έβλεπα τις πρόβες και οι λύσεις στα όποια θεατρικά προβλήματα μου ερχόντουσαν αβίαστα πριν από τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς. Ύστερα κατάλαβα πως η ευκολία που ένιωθα ήταν γιατί ήμουν μουσικός. Η τεχνική που είχα στην μουσική με βοηθούσε να καταλάβω όλες τις άλλες τέχνες. Τελικά όλες οι τέχνες έχουν την ίδια αφετηρία και γενικά τους ίδιους κανόνες. Και τούτο γιατί το επίκεντρο είναι ο άνθρωπος, που αισθάνεται και αντιδρά με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα πλάτη της γης. Αν αφήσει κανείς το μυαλό του ελεύθερο θα βρει την μουσική σε όλες τις τέχνες όπως θα βρει και όλες τις τέχνες μέσα στη μουσική.
Είχα νιώσει μεγάλη συγκίνηση όταν διάβασα για πρώτη φορά την Ορέστεια του Αισχύλου όταν ο Κουν μου ζήτησε να γράψω μουσική για την τριλογία. Με τα λίγα αρχαία που ήξερα προσπάθησα να μπω λίγο στο πρωτότυπο κείμενο. Και «Ω του θαύματος» ! Επειδή είμαι μουσικός και έχω την παραμορφωτική ιδιότητα να διαβάζω τα πάντα σαν μουσική παρτιτούρα, ο Αισχύλος ξαφνικά αποκαλύφτηκε. Όλες οι μουσικές φόρμες από την σονάτα, το ρόντο, και όποια μουσική φόρμα μπορεί να φανταστεί κανείς, βρίσκονται μέσα στον Αισχύλο. Ο Αισχύλος συνειδητά εξαντλούσε τα όρια του ανθρώπινου μυαλού όπου το αφηρημένο της μουσικής και το συγκεκριμένο του λόγου είναι άρρητα δεμένα και πορεύονται πάντα μαζί. Είχαμε μικρές διαφωνίες με τον Κουν όταν ήθελε να κόψει κείμενο από την τριλογία. Εγώ έβλεπα την μουσική σκοπιμότητα του κειμένου, ο Κουν έβλεπε την θεατρική. Μπορεί να είχε και δίκιο τελικά. Δεν έχουμε το ίδιο κοινό με την εποχή του Αισχύλου.
Το «πνεύμα» του θεάτρου είναι πάντως διαχρονικό. Και μιλώντας για πνεύμα μου είχε ζητηθεί να γράψω μουσική για ένα νέο έργο του Ιονέσκο, το Macbett. Μια σάτιρα πάνω στον Μάκβεθ του Σαίξπηρ.
Ο Ιονέσκο ερχόταν καθημερινά στις πρόβες μαζί με την γυναίκα του. Σε κάποια στιγμή ο σκηνοθέτης (Jacques Mauclair) ζήτησε την γνώμη του Ιονέσκο για την πρόβα. Ο Ιονέσκο φανερά εκνευρισμένος λέει στον σκηνοθέτη. «Τα σκηνικά είναι απαίσια και η μουσική μια αηδία! Δεν μπορούσατε να βρείτε έναν Γάλλο να γράψει μουσική και μου βρήκατε αυτόν τον . . . . που δεν μπορώ καν να προφέρω το όνομα του.» Ήθελα να ανοίξει η γη και να με καταπιεί. Ο σκηνοθέτης μου έκανε νόημα να μην ανησυχώ. Μετά από λίγο η γυναίκα του Ιονέσκο φεύγει και ο σκηνοθέτης πλησιάζει τον Ιονέσκο με ένα ποτήρι ουίσκι. Ο Ιονέσκο το πίνει και ρωτά και πάλι ο σκηνοθέτης. Πως σας φαίνεται η πρόβα Ευγένιε; « Μα είναι όλα υπέροχα και η μουσική καταπληκτική. Που τον βρήκατε αυτόν τον συνθέτη ! !» Ηθικόν δίδαγμα : Η τέχνη δεν θέλει μόνο πνεύμα αλλά και οινόπνευμα.
Αν θυμάμαι καλά έχω γράψει μουσική για όλες τις γνωστές τραγωδίες. Μπορεί να μου ξέφυγαν καμιά δυο. Μερικές μάλιστα τις έκανα 2 φορές. Όπως τους Επτά επί Θήβας και τη Μήδεια. Νομίζω πως ανάμεσα στις ευτυχείς στιγμές στην Επίδαυρο ήταν Οι Ικέτιδες, και Οι Τρωάδες σε σκηνοθεσία του Νίκου Χαραλάμπους και ο Προμηθέας δεσμώτης σε σκηνοθεσία του Κ. Κουν. Αυτό που συμβαίνει με τις τραγωδίες είναι ότι σε αναγκάζουν κάθε φορά όσο διαρκούν οι πρόβες να κάνεις ένα ταξίδι ενδοσκόπησης όπου αν είσαι καλά ψυχολογικά, έχει καλώς. Αν όμως δεν είσαι στην καλύτερη σου «φάση» τότε το ταξίδι μπορεί να είναι φοβερά οδυνηρό. Η καθαρτική διαδικασία δεν είναι ευχάριστο πράγμα. Όσον αφορά την μουσική στις τραγωδίες θα ήθελα να δώσω μια μικρή συμβουλή στους νέους συνθέτες. Μην προσπαθήσετε να ερμηνεύσετε τον συγγραφέα. Προσπαθήστε να φτιάξετε ένα μουσικό σκηνικό όπου θα ακουστεί καλύτερα ο λόγος του ποιητή.
Αισθανόμουν πάντα μεγάλη χαρά όταν έπρεπε να γράψω μουσική για κωμωδίες. Η μουσική λειτουργούσε λυτρωτικά σε μένα και ελπίζω και στους θεατές. Καμιά φορά είχε και μετεωρολογικά αποτελέσματα. Όταν έκανα τους Σφήκες με το Θέατρο Τέχνης, με έναν περίεργο τρόπο όταν ο χορός τραγουδούσε ένα συγκεκριμένο χορικό, άρχιζε πάντα να βρέχει. Αυτό συνέβηκε στις δυο νύχτες στην Επίδαυρο, αλλά και όταν επαναλάβαμε την παράσταση στο Ηρώδειο, πάλι η βροχή ξεκίνησε στο συγκεκριμένο χορικό. Βλέποντας την κατάσταση ο Κουν μου λέει: «Αυτό το χορικό να το πουλήσεις στον Καντάφη, θα βγάλεις και πολλά λεφτά.»
Δεν ξέρω αν η μουσική σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Αν είσαι ένα τέρας, θα παραμείνεις τέρας έστω και αν γράφεις καταπληκτική μουσική. Και μην με προκαλείτε μπορώ να δώσω άπειρα παραδείγματα από την ιστορία της μουσικής. Η μουσική όμως καταπραΰνει και ηρεμεί το τέρας που κουβαλάμε όλοι μέσα μας, και μας αποκαλύπτει κόσμους που η καθημερινότητα μας εμποδίζει να δούμε και να χαρούμε.
Το ερώτημα που θα τίθεται πάντα είναι αν η τέχνη από μόνη της έχει ηθική; Ή είναι ένα υπέροχο δοχείο όπου ο καθένας βάζει μέσα την προσωπική του ηθική και κοσμοθεωρία. Γιατί όπως και να το κάνουμε είμαστε στην γη, δισεκατομμύρια «μονάδες» όπου ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την τέχνη με τον δικό του προσωπικό τρόπο.
Μια μουσική που γράφτηκε για να εμψυχώσει επαναστάτες, αν αλλάξει κανείς τα λόγια μπορεί να εμψυχώσει φασίστες αντεπαναστάτες. Τέτοια παραδείγματα είχαμε πολλά στον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο. Θυμάμαι όταν είχα γράψει μια σειρά από τραγούδια για την ενδυνάμωση της άμυνας της Κύπρου με τον Γιώργο Νταλάρα και κάναμε μια σειρά συναυλιών στην Ευρώπη και την Αμερική, μετά από λίγο καιρό ακούγαμε τα ίδια τραγούδια στους γάμους στην Κύπρο. Μπορεί η νύμφη να αισθανόταν ότι αντιστέκεται με αυτά τα τραγούδια στην επερχόμενη ερωτική επίθεση από τον γαμπρό.
Νομίζω ότι ο Ανθρωπισμός στην Τέχνη έχει να κάνει με το τι προσδοκά ο δημιουργός με το έργο του. Αν δηλαδή πιστεύει πως θα κάνει τους ανθρώπους καλύτερους, ή θα τους κάνει πιο επιθετικούς. Με αυτή την έννοια ο τρόπος ζωής και γενικά η συμπεριφορά του συνθέτη στην κοινωνία χρωματίζει και δίνει ταυτότητα στο έργο του. «Μπορεί να είμαι καλός συνθέτης αλλά πρέπει να πείσω και τους ακροατές μου ότι είμαι και καλός άνθρωπος.» Ξέρω πως με ένα μέρος από τα τραγούδια που έγραψα χωρίς να μιλήσω για τις άλλες μουσικές κατάφερα να δώσω ελπίδα και να αμβλύνω κάπως τον πόνο από τις τραυματισμένες ψυχές πολλών ανθρώπων στην Κύπρο. Βέβαια η προσφυγιά χρειάζεται κάτι πάρα πάνω από τραγούδια και ελπίδα.
Στην περίπτωση της Κύπρου έπρεπε όχι μόνο σαν καλλιτέχνης να δώσεις ελπίδα στον κόσμο αλλά έπρεπε να διαφυλάξεις και έναν πολιτισμό που κινδύνευε να χαθεί εξαιτίας μιας βίαιης εισβολής. Μετά το 74’ αισθάνθηκα ότι ο μόνος στόχος μου έπρεπε να είναι η διάσωση της ταυτότητας και του πολιτισμού του τόπου μου. Έπρεπε να σωθεί η τοπολαλιά και το μουσικό ιδίωμα της γλώσσας εντάσσοντας την μέσα σε μουσικές φόρμες. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Ξέρω όμως ότι μερικά τραγούδια εντάχθηκαν μέσα στην λαϊκή παράδοση της Κύπρου σε σημείο που να δυσκολεύομαι μερικές φορές να πείσω ότι εγώ τα έγραψα.
Δεν ξέρω επίσης αν η όλη δουλειά που έχω κάνει στην μουσική εντάσσεται στην έννοια του ανθρωπισμού που θέλει αυτή η βράβευση να μου αποδώσει. Θέλω να πιστεύω ότι, ότι έχω κάνει για την Κύπρο είχαν αυτόν τον χαρακτήρα που θέλει το βραβείο και ευχαριστώ την επιτροπή που με σκέφτηκε. Ίσως και αυτό το βραβείο να με κάνει να αναθεωρήσω τον τρόπο που γράφω και ενεργώ.»
