Του Κώστας Μαυρίδης*
Τον Σεπτέμβρη του 2018 γράφαμε: Καθώς η τουρκική οικονομία βυθίζεται, η συνταγή του Ερντογάν θα είναι όπως σε κάθε φασιστικό καθεστώς, προσαρμοσμένη στις εμμονές του: άκρατη ισλαμοποίηση με πολιτική προπαγάνδα και εντονότερη καταπίεση.
Έτσι, οι οίκοι αξιολόγησης της οικονομίας χαρακτηρίζονται «αγύρτες και εκβιαστές», οι Κούρδοι και οι αντιφρονούντες στιγματίζονται σαν τρομοκράτες και προδότες και οι «Μανάδες του Σαββάτου» που καρτερούν σιωπηλά τα παιδιά τους που το τουρκικό κράτος εξαφάνισε, θεωρούνται πράκτορες του εχθρού. Ταυτοχρόνως, ο Ερντογάν, καθώς ονειρεύεται «ένδοξες νίκες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», χτίζει μεγαλοπρεπή παλάτια και μετατρέπει την τουρκική οικονομία σε οικονομία πολέμου που στηρίζεται στη βιομηχανική παραγωγή και στους αμείωτους εξοπλισμούς. Όμως, χωρίς αυξανόμενους οικονομικούς πόρους, η τουρκική κοινωνία οδηγείται στην αφαίμαξη και συντριβή.
Σήμερα, η κατάρρευση της τουρκικής λίρας δημιουργεί ένα αλυσιδωτό οικονομικό «ναρκοπέδιο» π.χ. στους επόμενους μήνες επιβάλλεται αποπληρωμή τουρκικού εξωτερικού χρέους €10 δις, οι τιμές φυσικού αερίου (που εισάγεται) εκτοξεύτηκαν κ.ά. Έτσι, η τουρκική καθημερινότητα συνοψίζεται στο εξής: Με 15% ανεργία (ανεπίσημα πολύ ψηλότερη) και δραματική συρρίκνωση μισθών, η έκρηξη τιμών στα βασικά είδη ανάγκης οδηγεί στη φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού στην Τουρκία με σημαντικές πολιτικές μετατοπίσεις. Αποδεικνύονται έτσι στην πράξη όσα για χρόνια επιχειρηματολογούσαμε:
α) Η αποδυνάμωση της τουρκικής οικονομίας αποδυναμώνει το καθεστώς επειδή τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα που αποτελούσαν την βάση στήριξης του Ερντογάν, αντιδρούν πλέον έντονα στην οικονομική φτωχοποίηση και αφαίμαξή τους.
β) Μια έγκαιρη επιβολή εμπορικών κυρώσεων από την ΕΕ στο τουρκικό καθεστώς θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινότητα της τουρκικής κοινωνίας με πολιτικές προεκτάσεις, δεδομένης της εξάρτησης των τουρκικών εξαγωγών προς την ΕΕ. Στο ερώτημα, λοιπόν, αν οι κυρώσεις είναι αποτελεσματικές, η απάντηση είναι ότι στην περίπτωση της Τουρκίας οι συνθήκες καθιστούν τις κυρώσεις ισχυρό όπλο. Φυσικά, η παρεμπόδιση της επιβολής κυρώσεων από τη Γερμανία και η αμφιταλαντευόμενη στάση Αθήνας και Λευκωσίας, έδωσαν «οξυγόνο» στο τουρκικό καθεστώς. Πάντως,
σήμερα, χωρίς τις κυρώσεις της ΕΕ, οι δυνάμεις της αγοράς επιβάλλουν αυτόβουλα τεράστιο κόστος στην Τουρκία με ανάλογες πολιτικές μετατοπίσεις.
Καταληκτικά, η κατάρριψη ενός εχθρικού αεροπλάνου ή η καταστροφή ενός εχθρικού άρματος εν καιρώ πολέμου, θεωρούνται επιτυχίες. Η πολιτική που στερεί από το τουρκικό καθεστώς οικονομικούς πόρους και του περιορίζει τις δυνατότητες εξοπλισμών εν καιρώ ειρήνης, αποτελεί προληπτική επιτυχία με προσδοκία την ειρηνική διευθέτηση διαφορών. Συνεπώς, η αποδυνάμωση της τουρκικής οικονομίας αποτελεί αποδυνάμωση του τουρκικού θηρίου, εφόσον του περιορίζει οικονομικούς πόρους υποστήριξης των επεκτακτικών του πολιτικών, δεν ανατρέπει όμως τον εγγενή τουρκικό επεκτατισμό. Το ζητούμενο είναι η ενδυνάμωση της δικής μας πολιτικής αποτροπής, στο πλαίσιο μιας ορθολογικής πολιτικής απέναντι στον «Τούρκο Νέρωνα»,
όπως εύστοχα τόλμησε να χαρακτηρίσει τον Ερντογάν μια τουρκική εφημερίδα.
*Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
