Του Πέτρου Παπαπολυβίου
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) της 24ης Ιουλίου 2022, στο Ψευδοκράτος προκλήθηκε μέγα θέμα από μια επική γκάφα του κατοχικού καθεστώτος. Συγκεκριμένα, κυκλοφόρησε έκτακτο «Κρατικό λαχείο» για την 58η επέτειο της «Αντίστασης των Κοκκίνων». Η φωτογραφία του λαχείου απεικονίζει μια ομάδα ανδρών με στρατιωτικά να πανηγυρίζουν με μια τουρκική σημαία. Όμως, όπως αποκαλύφθηκε δεν πρόκειται για «αντιστασιακούς των Κοκκίνων», ούτε καν για Τ/Κ, αλλά «αγωνιστές της ΕΟΚΑ, όταν κατέλαβαν τον Απρίλιο του 1964, το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στον Πενταδάκτυλο».
Το θέμα αποκάλυψε, με προφανή σαρκασμό η εφημερίδα «Αβρούπα» του Σενέρ Λεβέντ στο κυριακάτικό της φύλλο (24 Ιουλίου 2022) με τον τίτλο «Δέστε το ρεζιλίκι». Η εφημερίδα (δέστε το πρωτοσέλιδό της) σημειώνει ότι από τη φωτογραφία του λαχείου αφαιρέθηκε το εκκλησάκι και παραθέτει και την αυθεντική φωτογραφία. (Το εκκλησάκι φαίνεται στη φωτογραφία, αριστερά. Απλώς πρόκεται για “ανάποδο τύπωμα” της φωτογραφίας.)
Το πρωτοσέλιδο της “Αβρούπα” για το “ρεζιλίκι”
Αξίζει σημειωθεί ότι τα λαχεία έχουν ήδη κυκλοφορήσει και αριθμός τους έχει πωληθεί. Η ανακοίνωση του ΚΥΠΕ παραθέτει διάφορες δηλώσεις αξιωματούχων του ψευδοκράτους, που ζητούν ευθύνες, ενώ οι της αντιπολίτευσης διακωμωδούν το γεγονός. Σε μια ακραία πλάκα που θα ζήλευαν οι δικοί μας ευαγγελιστές των ΜΟΕ αυτή την εποχή, η Τ/Κ αντιπολίτευση πρότεινε να σταλούν τα τυπωθέντα λαχεία στον πρόεδρο Αναστασιάδη ως Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης … Το λαχείο θα κληρωνόταν στις 8 Αυγούστου, επέτειο της μάχης των Κοκκίνων (1964), όμως αποσύρθηκε και θα κληρωθεί δέκα μέρες αργότερα. Και ως «αποζημίωση» αντί ½ εκατ. λίρες θα μοιράσει διπλάσια κέρδη.
Αξίζει να δούμε τη δήλωση του Τατάρ, όπως την μεταφέρει το ΚΥΠΕ:
«Στην δήλωσή του ο Ερσίν Τατάρ αναφέρεται στα γεγονότα της φωτογραφίας που τελικά τυπώθηκε στο λαχείο και γράφει ότι οι αντάρτες της ΕΟΚΑ με τον ελληνικό και ε/κ στρατό με μια «προδοτική επίθεση», την ημέρα του μπαϊραμιού το 1964, κατέλαβαν το στρατηγικής σημασίας σημείο κοντά στο Πιλέρι που το είχαν οι Τ/Κ, όπου και «χάσαμε ήρωες μας».
Οι της ΕΟΚΑ, πρόσθεσε, βγήκαν την “φωτογραφία της νίκης” μπροστά από αυτό το κτίριο (ΣΣ: εννοεί το εκκλησάκι) και πήραν τη σορό ενός Τ/Κ νεκρού και την περιέφεραν τότε σε Ε/Κ χωριά. Με την εν λόγω φωτογραφία, συνέχισε, προσπαθούσαν να στείλουν το μήνυμα ότι έκαμψαν την τουρκική αντίσταση στην Κύπρο.
Αλλά, ανέφερε ο κ. Τατάρ, η χρήση της φωτογραφίας στα λαχεία που τυπώθηκαν από την «κρατική διοίκηση λαχείων» για τον εορτασμό της «ένδοξης αντίστασης των Κοκκίνων, η οποία είναι συνώνυμη με το έπος του Τσανάκκαλε, είναι μεγάλο λάθος και δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτό».
«Κανείς δεν μπορεί να ταπεινώσει τους μαχητές των Κοκκίνων, την ένδοξη αντίσταση στα Κόκκινα, τον εθνικό μας αγώνα και τους μάρτυρες μας, ό,τι κι αν γίνει. Κανείς δεν μπορεί να το κάνει αυτό» συνέχισε.
(…) Ο Ερσίν Τατάρ είπε ότι αυτό που συνέβη δεν θα γίνει ανεκτό. “Λυπάμαι βαθύτατα για αυτό το αποτρόπαιο γεγονός και θα παρακολουθώ στενά την έρευνα που εναντίον των υπευθύνων”.»
Εννοείται, βέβαια, ότι η φωτογραφία δεν απεικονίζει «αντάρτες της ΕΟΚΑ», όπως ισχυρίζεται ο Τατάρ, καθώς τραβήχθηκε στις 25 Απριλίου 1964, πέντε χρόνια μετά τη διάλυση της ΕΟΚΑ. Επίσης οι αναφορές του περί συμμετοχής του «ελληνικού και Ε/Κ» στρατού στη συγκεκριμένη επιχείρηση έχουν τόση δόση αλήθειας όση σχέση έχει η συγκεκριμένη φωτογραφία με την «Αντίσταση των Κοκκίνων»…
Η κατάληψη του Προφήτη Ηλία, ενός παρεκκλησίου σε μια από τις πιο όμορφες περιοχές του Πενταδακτύλου, ιδιαίτερα προσφιλούς για τους κατοίκους των γειτονικών χωριών της επαρχίας Κερύνειας, ολοκληρώθηκε στις πρώτες αυγινές ώρες της 25ης Απριλίου 1964, Σαββάτου του Λαζάρου τότε. Το παρεκκλήσι κατείχαν Τ/Κ άτακτοι, οι οποίοι το είχαν βεβηλώσει και είχαν υψώσει και την τουρκική σημαία που απεικονίζεται στο …λαχείο των Κοκκίνων. Οι πλείστοι των εικονιζομένων ανήκαν στις «ομάδες Λυσσαρίδη», με αρχηγό τον μακαρίτη Δώρο Ηλία (απεβίωσε τον Ιούνιο 2021). Ο Δώρος Ηλία στο λαχείο διακρίνεται στο βάθος της φωτογραφίας, με το μπερέ. Κατά μίαν έννοια, «και νεκρός νικά», 58 χρόνια μετά τον Απρίλιο του 1964…
Οι φωτογραφίες από τον Προφήτη Ηλία είναι πασίγνωστες και έχουν δημοσιευθεί σε πολλά βιβλία. Από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις αναφέρω μόνο δύο:
Στο βιβλίο του Άθω Ερωτοκρίτου, «Οι Κοκκινοσκούφηδες του Πενταδακτύλου 1963-1964» (Λευκωσία: Αιγαίον, 2018), στη σελ. 194, υπάρχει σχεδόν πανομοιότυπη φωτογραφία από τους πανηγυρισμούς στον Προφήτη Ηλία, με την ένδειξη ότι προέρχεται από το φωτογραφικό αρχείο του Τάκη Ιωαννίδη. Η ίδια φωτογραφία υπάρχει και στο βιβλίο του Γιώργου Παναγή, «Τα γενεαλογικά δέντρα του Αρεδιού και άλλες μελέτες» (Λευκωσία 2021), σελ. 126, όπου εκτός από τον Δώρο Ηλία από τους άνδρες της ομάδας ονομάζεται ο δάσκαλος Α.Β. από την Κλήρου (διμοιρίτης στην επιχείρηση) και ο Τ.Τ. από τους Εργάτες.
Αξίζει να προστεθεί ότι αργότερα την ίδια μέρα, στις 25 Απριλίου 1964, σκοτώθηκε ο Κώστας Γαλακτίου, που ανήκε στον εθελοντικό λόχο της Κερύνειας.
Οι φωτογραφίες από τον Προφήτη Ηλία που κοσμούν και το «λαχείο» του ψευδοκράτους έχουν δημοσιευθεί για πρώτη φορά στα πρωτοσέλιδα των ελληνικών κυπριακών εφημερίδων στα φύλλα της 26ης Απριλίου 1964. Παραθέτω αμέσως παρακάτω το πρωτοσέλιδο της «Ελευθερίας», της οικογένειας Σταυρινίδη και της «Μάχης», του Νίκου Σαμψών. Σε περίπτωση που ο κ. Τατάρ χρειαστεί να διορθώσει τις δηλώσεις του…
Το πρωτοσέλιδο της “Ελευθερίας”. Η επίμαχη φωτογραφία κάτω αριστερά
Το πρωτοσέλιδο της “Μάχης”. Η φωτογραφία από τον Προφήτη Ηλία στο κέντρο
Για την επιχείρηση στον Προφήτη Ηλία μπορείτε να δείτε και σύντομο φιλμάκι από Επίκαιρα της εποχής: https://www.youtube.com/watch?v=valIYHybQKM
Στο 1.33 λεπτό φαίνεται και η ομάδα του Δώρου Ηλία όταν έφτασε στον Προφήτη Ηλία, λίγο πριν φωτογραφηθεί πανηγυρίζουσα. Αμέσως μετά ακολουθούν οι εικόνες από την επίσκεψη του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στο εκκλησάκι και οι εικόνες της βεβήλωσης στο τέμπλο και στους τοίχους.
