Από το Picture Post στο “Wanted men of Cyprus” χρόνια αναζήτησης στον ξένο περιοδικό τύπο
Στις 27 Μαρτίου του 2008 ξεκινούσαμε ένα ερευνητικό εγχείρημα. Ήταν μια ευκαιρία να μοιραστούμε σελίδες αφιερωμένες στην Κύπρο από τον ξένο περιοδικό τύπο. Από τότε πέρασαν σχεδον δεκαπεντε ολόκληρα χρόνια. Οι εκπλήξεις ήταν πολλές.
Μαζί και τα ερευνητικά ευρήματα καθώς και η κορυφή αγνώστων στρατηγικών παγόβουνων, παγίδων για το φτωχό καράβι της Κύπρου. Στην πορεία μας, συνάντησαν ερευνητικές ευκαιρίες. Ολόκληρα φωτογραφικά αρχεία εφημερίδων σε κεντρικές και περιφερειακές πόλεις και πολιτείες των ΗΠΑ πωλούνται σε δημοπρασίες. Ο πλούτος των άγνωστων κυπριακών φωτογραφιών από το 1940 μέχρι το 1975 είναι απίστευτος.
Ταυτόχρονα κλιμακωτά υπερβαίνουμε δυσκολίες και προσεγγίζουμε περιοδικα και αφιερώματα από την Ιταλία και τη Γερμανία με μεγαλύτερη συχνότητα.
Για πρώτη φορά ανακαλύπτουμε αφιερώματα στον τύπο της Ανατολικής Γερμανίας, σε περιοδικά αεροπλοϊας και σε τυπικά αγγλόφωνα.
Στο περιοδικό «Picture Post» του Λονδίνου στο τεύχος της εβδόμης Απριλίου του 1956 φιλοξενείτε ως ένα από τα κεντρικά θέματα, ένα αποκλειστικό φωτοειδησεογραφικό οδοιπορικό στα βουνά του Τροόδους. Βασικά ο δημοσιογράφος – ρεπόρτερ Tim Kaison ακολουθεί μαζί με το φωτογράφο Bert Hardy, το βρετανικό επίλεκτο τμήμα του 45 Royal Marine Commando στην
καταδίωξη των ανταρτών στα δάση και τις ορεινές κοινότητες του Τροόδους και του Κύκκου.
Το πολυσέλιδο αυτό αφιέρωμα καλύπτει φωτογραφικά την πολιορκία και τις εκτεταμένες έρευνες και ανακρίσεις με στόχο το χωριό Μηλικούρι, όπου όλοι οι άρρενες κάτοικοι ερευνήθηκαν και ανακρίθηκαν κατά τη διάρκεια συντονισμένου αποκλεισμού.
Επτά ενδιαφέρουσες φωτογραφίες συνοδεύουν ένα αποκαλυπτικό κείμενο το οποίο περιγράφει με ενέργεια το ψυχολογικό υπόβαθρο της επιχείρησης και τις στοχεύσεις του Βρετανικού Κυβερνήτη Σερ Τζων Χάρτινγκ. Ο φωτογράφος Bert Hardy, συλλαμβάνει την αντίθεση. Οι άψογα ντυμένοι κομάντος και οι χωρικοί του βουνού μας, με τα πονεμένα πρόσωπα. Οι
ματιές της υπομονής και της εγκαρτέρησης απέναντι στη λογική των συρματοπλεγμάτων και της σωματικής έρευνας.
Δυο από τις φωτογραφίες ξεφεύγουν από την απλή οπτική της φωτο- ειδησεογραφίας. Στην πρώτη ο κομάντος σε μεγάλη σχετικά απόσταση από την παράταξη των ανδρών που προσβάλλει στο βάθος μέσα στο φτωχό χειμερινό ακόμη ντύσιμο Ελέγχει τα πρόσωπα σε αντιπαραβολή με τη γνωστή λίστα καταδίωξης «Wanted men on Cyprus» και τον κατάλογο
επικηρύξεων.
Στη δεύτερη αξιόλογη φωτογραφία μια από τις καλύτερες ειδησεογραφικές φωτογραφίες της περιόδου του αγώνα, το κορίτσι ντυμένο στην αλατζιά – ποδιά, μάλλον σχολείου-με το βλέμμα της Κύπρου στο πρόσωπο. Σε αντίθεση με τον κομάντο στο βάθος. Το χέρι στην σκανδάλη από τη μια.
Θλίψη, ομορφιά, βλέμμα πονεμένο στην άλλη πλευρά. Σιωπηλή αντίθεση και κυπριακή απόκριση. Μάλλον στάση ζωής ενός λαού που απλά aγάπησε την ελευθερία.
Με την πρώτη παρουσίαση του αφιερώματος του περιοδικού Picture Post της 7 ης Απριλίου του 1956 και τη δημοσίευση της φωτογραφίας με τον έλεγχο των κατοίκων του Μηληκουρίου με το ειδικό έντυπο επικήρυξης και τον κατάλογο καταζητουμένων ερευνήσαμε και βρήκαμε το σπάνιο αναδιπλούμενο πρακτικό έντυπο των Βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων «Wanted men of Cyprus» με κωδικό COSHEG 2 (OCT. 56). Σκοπός αρχικά η παρουσίαση του τρόπου με τον οποίον οργανωνόταν η διαδικασία ελέγχου πληθυσμού για την εύρεση καταζητούμενων.
Αυτό το έντυπο καταζητουμένων είναι μάλλον από τα πρώτα. Περιλαμβάνει πενήντα έξι πρόσωπα. Από αυτά οι δώδεκα θυσιάστηκαν για την ελευθερία της Κύπρου. Γρηγόρης Αυξεντίου, Μάρκος Δράκος, Νίκος Γεωργίου, Στυλιανός Λένας, Κυριάκος Μάτσης, Χρίστος Σαμάρας, Μάκης Γιωργάλλας, Κώστας Λοϊζου, Δημητράκης Χριστοδούλου, Ευαγόρας Παλλικαρίδης,
Ευαγόρας Παπαχριστοφόρου, Γεώργιος Παπαβερκίου.
Στην πορεία το σχήμα του κρίθηκε λιγότερο πρακτικό και πήρε άλλη μορφή με δυνατότητα προσθήκης και αφαίρεσης φωτογραφιών. Οι ερευνητές τα ονομάζουν σχηματικά Wanted Men No2 και No 3. Μια συνολική εξέταση και των τριών βιβλιαρίων οδηγεί σε εκπλήξεις. Μεγάλος αριθμός καταζητουμένων ήταν μορφωμένοι. Ποιητές, συγγραφείς, μελετητές,
στοχαστές (Νίκος Σπανός, Ευαγόρας Παλλικαρίδης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Κυριάκος Μάτσης, Μάκης Γιωργαλλάς, Μάρκος Δράκος). Εντύπωση προξενεί επίσης το ήθος που επέδειξαν καταζητούμενοι στη συνέχεια.
Κυριολεκτικά υποδείγματα βίου: Συμεωνίδης Φειδίας, Παπαδόπουλος Αντώνης κ.α.
Από το πρώτο αυτό Wanted Men of Cyprus επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τον τρόπο αναγραφής και αναζήτησης των τεσσάρων μορφών του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, του Γρηγόρη Αυξεντίου, του Στυλιανού Λένα, του Φειδία Συμεωνίδη.
Από ένα δημοσίευμα φτάσαμε σε ένα σπάνιο ιστορικό κειμήλιο. Θα επανέλθουμε σε κάποια άλλη περίοδο με την ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ του Wanted Men of Cyprus.
Αυτή ήταν η αντιστεκόμενη και καταζητούμενη Κύπρος. Η Κύπρος που αγωνιζόταν για ελευθερία.
