Ενόψει και της έναρξης της διαδικασίας αντικατάστασης των Διοικητικών Συμβουλίων των ημικρατικών οργανισμών στην Κύπρο, μέσω της νεοφερμένης διαδικασίας υποβολής αιτήσεων από ενδιαφερόμενους προς το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, ας δούμε τη σημασία και το ρόλο που διαδραματίζουν, ως βραχίονες της κεντρικής κυβέρνησης, οι εν λόγω οργανισμοί.
Tου Παναγιώτη Αγαθοκλέους
Οι ημικρατικοί οργανισμοί στην Κύπρο διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο σε διάφορες πτυχές της διακυβέρνησης και των δημόσιων υπηρεσιών της χώρας. Η σημασία και ο ρόλος τους περιλαμβάνουν:
• Δημόσιες Υπηρεσίες: Οι ημικρατικοί οργανισμοί παρέχουν συχνά βασικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση και οι μεταφορές, παράλληλα ή σε συνεργασία με κρατικούς φορείς. Για παράδειγμα, η Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Cyta) διαχειρίζεται την τηλεπικοινωνιακή υποδομή της χώρας, ενώ η Αρχη ΗλεκτρισμούΚύπρου (ΑΗΚ) την παραγωγή ηλεκτρισμού και την υποδομή διανομής αυτού ανά το Παγκύπριο.
• Οικονομική Ανάπτυξη: Πολλοί ημικρατικοί οργανισμοί εμπλέκονται σε πρωτοβουλίες οικονομικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης επενδύσεων, της ενίσχυσης του εμπορίου και της υποστήριξης των τοπικών βιομηχανιών. Ο Κυπριακός Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων (CIPA) είναι ένα παράδειγμα οντότητας που εστιάζει στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
• Ανάπτυξη υποδομών: Οι ημικρατικοί φορείς μπορούν να είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη, διαχείριση και συντήρηση υποδομών ζωτικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των οδικών δικτύων, των λιμανιών και των αεροδρομίων. Η Αρχή Λιμένων Κύπρου ως ο κατ' εξοχήν εξειδικευμένος οργανισμός της λιμενικής βιομηχανίας με 50 χρόνια δράσης και προσφοράς, είναι παράδειγμα οργανισμού αυτής της κατηγορίας.
• Κοινωνική Πρόνοια: Ορισμένοι ημικρατικοί οργανισμοί είναι αφοσιωμένοι στην κοινωνική πρόνοια, όπως η παροχή υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και βοήθειας σε ευάλωτους πληθυσμούς. Ο Κυπριακός Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) είναι υπεύθυνος για την εφαρμογή του εθνικού συστήματος υγείας.
• Ρυθμιστικές λειτουργίες: Αυτοί οι οργανισμοί έχουν συχνά ρυθμιστικούς ρόλους, διασφαλίζοντας τη συμμόρφωση με τους νόμους και τα πρότυπα σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια, οι ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
• Δημοσιονομικός έλεγχος: Οι ημικρατικοί οργανισμοί ενδέχεται να λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις ή να παράγουν έσοδα ανεξάρτητα. Παίζουν ρόλο στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και στη διασφάλιση της λογοδοσίας.
• Πολιτιστική, Αθλητική και Περιβαλλοντική Διατήρηση: Ορισμένοι ημικρατικοί οργανισμοί ασχολούνται με τη διατήρηση και την προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ανάπτυξη του αθλητισμού και την προώθηση των περιβαλλοντικών πόρων της χώρας, επενδύοντας σε υποδομές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
• Αυτονομία και Ευελιξία: Οι ημικρατικοί οργανισμοί έχουν διαφορετικούς βαθμούς αυτονομίας, ως επί το πλείστον με δικούς τους νόμους και προυπολογισμούς, γεγονός που τους επιτρέπει να λειτουργούν με ευελιξία και αποτελεσματικότητα στους αντίστοιχους τομείς τους, ενώ παράλληλα είναι υπόλογοι στην κυβέρνηση μέσω των αρμοδίων Υπουργείων που υπάγονται.
Στην Κύπρο, οι ρόλοι και η σημασία αυτών των οργανισμών μπορεί να ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, αλλά συμβάλλουν συλλογικά στη λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών της χώρας, στην οικονομική ανάπτυξη και στη συνολική ευημερία των πολιτών της.
Εν κατακλείδι, η ορθή επιλογή ικανών ατόμων για συμμετοχή στα ΔΣ των Οργανισμών αυτών, οι οποίοι να διαθέτουν τα απαραίτητα προσόντα και εμπειρία, γνώση στο αντικείμενο του κάθε οργανισμού, διάθεση για προσφορά, αποτελεί υψίστης σημασίας για την ορθή, χρηστή διοίκηση των οργανισμών, για τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη τους, προς όφελος τους Κράτους και των πολιτών.
