ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΙ
Εμείς, το Μνημόνιο και το Ευρωπαϊκό ιερατείο σκέψεις και στρατηγικοί προβληματισμοί.
Α. Πολιτικά αντανακλαστικά και πρακτικές διεξόδου
Μπροστά στο Μνημόνιο και συλλαβίζα τότε θεωρητικά πως μπορούν να αντιμετωπιστούν συνθήκες οξύτατης δημοσιονομικής κρίσης. Πρώτα χρειάζονται πολιτικά αντανακλαστικά τα οποία να προβάλλονται σε γρήγορα υιοθετουμένες πρακτικές διεξόδους.
Ταυτόχρονα άμεσος συναγερμός σε όλο τον κρατικό μηχανισμό. Στόχος η υιοθέτηση και ανάπτυξη λύσεων για να γλυτώσει ο τόπος την εθελούσια ή εξ΄αμηχανίας κατακρήμνιση.
Β. Η στάση μας ως Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος τότε
Η στάση μας ως Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στο Ευρωπαϊκό Ιερατείο δεν πρέπει να το εξωθεί στην υιοθέτηση πρακτικών εκβιασμού έναντι μας. Η εικόνα και η πραγματικότητα ότι όντως λαμβάνουμε δραστικά μέτρα για τιθάσευση και περιορισμό του ελλείμματος θα πρέπει να αποτελεί μια από τις ουσιαστικές μέριμνες μας. Γι΄αυτό βέβαια χρειάζεται επεξεργασμένο πολιτικό σχέδιο. Στα χαρτοφυλάκια κρίσιμων τομέων χρειάζονται αναθέσεις σε πρόσωπα με υπαρκτή πείρα, ταχύτητα στις κινήσεις και πολεμική της οποίας χαοτικής λειτουργίας στην κρατική μηχανή. Προτίστως προέχει να καταπολεμηθεί η εκπομπή μηνυμάτων που παραπέμπουν σε έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας.
Σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να διαπράξουμε το λάθος να διασύρουμε από μόνοι μας το κράτος μας. Ουδείς ηγέτης μπορεί να αντλήσει προσωπική αξιοπιστία διασύροντας τη χώρα του είτε σε συλλογικά Ευρωπαϊκά όργανα είτε σε ξένους αξιωματούχους.
Σε καμμιά περίπτωση δεν πρέπει να αναπτυχθεί και να εδραιωθεί η εντύπωση ότι η Κύπρος είναι τόσο διαβρωμένη που χρειάζεται οικονομική θεραπεία – σόκ και κοινωνική και οικονομική «αιματοχυσία» για να τύχει ευρωπαϊκής στήριξης.
Γ. Η κατάρρευση ενός Ελλαδικού μοντέλλου και η Κυπριακή Δημοκρατία.
Ο Σταύρος Λυγερός αναφερόμενος στην οξυτάτη δημοσιονομική κρίση της Ελλάδος την ταυτίζει ουσιαστικά με την «κατάρρευση ενός ολόκληρου μοντέλου βασικά χαρακτηριστικά του οποίου είναι η κλεπτοκρατία, ο ανορθολογισμός, η σπατάλη, ο παρασιτισμός και η αυθαιρεσία». Ο Στ. Λυγερός έμπειρος παρατηρητής και εύστοχος αναλυτής, καίρια επισημαίνει πως τα ανωτέρω μορφοποίησαν μια κουλτούρα «που έχει διαποτίσει το σύνολο της Κοινωνικής πυραμίδας». Από αυτήν «πηγάζουν όλα τα φαινόμενα που οδήγησαν στην εκτόξευση του ελλείμματος και κατ΄επέκταση γέμισαν το βαρέλι του δημόσιου χρέους».
Στην Κύπρο υπήρξαν άραγε παράλληλα φαινόμενα; Ποια χαρα κτηριστικά του δικού μας οικονομικοπολιτικού μοντέλου, ποια τα δικά του προβλήματα; Το δικό μας μοντέλο σε ποια κουλτούρα βίου οδηγούσε; Η κουλτούρα αυτή διαποτίζοντας το σύνολο της κοινωνίας σε ποια φαινόμενα θετικά ή αρνητικά οδηγούσε; Έχουν αυτά σχέση με το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος;
Ο στοχασμός και η εμβάθυνση και τα ερμηνευτικά εργαλεία ωσάν αυτά του Σταύρου Λύγερου λείπουν αυτή την κρίσιμη στιγμή από την Κυπριακή πολιτική και κοινωνική σκέψη.
Δ. Η αναζήτηση μιας άλλης οδού
Όλα όσα διαρρέουν τις τελευταίες εβδομάδες ως μέτρα που συζητεί η ΤΡΟΪΚΑ καθώς και άλλα ποικίλα που ονειρεύονται οι αυτόκλητοι συνήγοροι των ευρωπαίων τεχνοκρατών αποτελούν την πεπατημένη οδό των μέτρων αυτομάτου θεραπείας – σόκ, η οποία αποτελεί μια νεοφανή εκδοχή καθαρτηρίου πυρός, ένα νεοπαγές μέσο οικονομικού και κοινωνικού σωφρονισμού. Αυτά τα μέτρα με πλειοψηφικούς αποδέκτες τη μεσαία τάξη και τους βιοπαλαιστές είναι βέβαια ταχίας αποδόσεως και ταχύτατης κοινωνικής αποψιλώσεως.
Η επαναφορολόγηση όσων ήδη από δεκαετιών πληρώνουν είναι η άνευ δυσκολίας οδός για τους πολιτικούς και τους τεχνοκράτες.
Η άλλη οδός, η εμπερικλειούσα δυσκολίες, είναι η υπέρβαση της συγκυρίας. Η υπέρβαση της κατά περίσταση πιέσεως στα εύκολα θύματα (για πολλαπλασιασμό των εσόδων). Η άλλη οδός, η οδός της θερμοθέτησης μιας πολυεπίπεδης εκστρατείας για καταποντισμό της φοροδιαφυγής, μια οριστική ρήξη με το βασίλειο των επιτηδείων που δεκαετίες τώρα διασκεδάζουν με την πιθανότητα πτωχοποίησης των υπαλλήλων, δημοσίων και ιδιωτικών ενώ οι ίδιοι ζουν μέσα στη χλιδή.
Η δύσκολη οδός απαιτεί συνολική επανεξέταση των συνήθως αντιαναπτυξιακών υπέρογκων κρατικών δαπανών, των συχνά υπερκοστολογημένων. Γι΄αυτή τη δύσκολη οδό σε μια παράλληλη συγκυρία (26-4-09) ο Λυγερός σημείωνε: «Τα μεγάλα οφέλη θα προκύψουν εάν ακολουθήσει το δύσκολο δρόμο, εάν η κυβέρνηση επανεξετάσει και αναθεωρήσει από μηδενική βάση τη δομή και την αποδοτικότητα των δημοσίων υπηρεσιών και των μονάδων του ευρύτερου κρατικού τομέα. Εάν παραλλήλως δρομολογήσει νέα αναπτυξιακή δυναμική… Η Ελλάδα χρειάζεται επεξεργασμένες λύσεις με ιθαγένεια και όχι έτοιμες συνταγές από το εξωτερικό.
… Είναι τόσο εκτεταμένος ο ανορθολογισμός και τόση η σπατάλη και η λεηλασία του δημοσίου χρήματος, που μια επίμονη και συστηματική επιχείρηση νοικοκυρέματος σίγουρα θα οδηγήσει σε εντυπωσιακή εξοικονόμηση πόρων. Οι λύσεις στους διάφορους τομείς έχουν υποδειχθεί, αλλά υπάρχει χρόνιο έλλειμμα πολιτικής βούλησης»
Το ζητούμενο είναι η πολιτική βούληση, η απόφαση για ρήξη, για απεμπλοκή από τις στρατηγικές αποπροσανατολισμού που τροχιοδρομεί η οικονομική ελιτ. Από την επιθυμία της να δρά ανεξέλεγκτα και επηρμένα. Όπως τους θριαμβευτές των τραπεζών που με σοφία ασυμβούλευτη ρίμαξαν τελικά τον τόπο μας.
Κι εμείς ως ηγεσία καραδοκούμε για τους μικροπαραβάτες στη γωνία και τη λεηλατημένη φορολογικά επιστημονική υπαλληλία.
Ε. Μια εκστρατεία διάσωσης
Από τις πρώτες ημέρες του 2006 όταν η κρίση μας επισκεπτόταν στα πρωτοσέλιδα με βασάνιζε μια σκέψη. Πόσο ανέφικτη είναι στον Ελληνισμό, στην Ελλάδα και την Κύπρο και τη διασπορά μια σχεδόν πολεμική εκστρατεία διάσωσης. Σκεφτόμουν πως το ρωμεϊκό απέναντι στην επερχόμενη κρίση θα αγωνιστεί ποικιλοτρόπως. Θα υπάρξουν κάποιες λύσεις. Τα επόμενα χρόνια θα κρίνουν αυτή την αισιοδοξία.
