Η Υεμένη φημίζεται εδώ και πολύ καιρό για την παραγωγή μερικών από τα καλύτερα μέλια στον κόσμο, αλλά έχουν προκληθεί τεράστιες απώλειες στη βιομηχανία από το ξέσπασμα της σύγκρουσης το 2011. Διαδοχικά κύματα εκτοπισμού για να φύγουν από τη βία, ο αντίκτυπος της μόλυνσης των όπλων στις περιοχές παραγωγής , και ο αυξανόμενος αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής ωθεί χιλιάδες μελισσοκόμους σε επισφάλεια, μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή. Εν ολίγοις, οι ένοπλες συγκρούσεις και η κλιματική αλλαγή απειλούν τη συνέχεια μιας πρακτικής 3.000 ετών.
Η ιστορία της μελισσοκομίας στην Υεμένη χρονολογείται τουλάχιστον από τις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ. Για αιώνες, αυτή η πρακτική ήταν αναπόσπαστο μέρος της οικονομικής ζωής στην Υεμένη, αλλά σήμερα μετά από χρόνια συγκρούσεων σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, χιλιάδες μελισσοκόμοι αγωνίζονται να επιβιώσουν.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, υπάρχουν περίπου 100.000 νοικοκυριά στην Υεμένη που ασχολούνται με τη μελισσοκομία και εξαρτώνται από αυτήν ως μοναδική πηγή εισοδήματός τους. Οι ενεργές πρώτες γραμμές εμποδίζουν τους μελισσοκόμους να μετακινούνται σε όλη τη χώρα για να βοσκήσουν τις μέλισσές τους. Επιπλέον, δεκάδες μελισσοκόμοι φέρεται να σκοτώθηκαν όταν προσπάθησαν να περάσουν τις πρώτες γραμμές ενώ βοσκούσαν τις μέλισσές τους ή προσπαθούσαν να πουλήσουν τα προϊόντα τους.
«Η οροσειρά στη δυτική ακτή της Υεμένης είναι ένα ιστορικό κέντρο παραγωγής μελιού, αλλά τα τελευταία οκτώ χρόνια η ίδια περιοχή ήταν πεδίο μάχης», είπε ο Αμίν, παραγωγός μελιού από την Ταΐζ, μια από τις πόλεις που έχει πληγεί σοβαρά από η συνεχιζόμενη σύγκρουση. « Η χειρότερη μέρα της ζωής μου ήταν όταν ένας πύραυλος προσγειώθηκε στην αποικία των μελισσών μου. Από τότε, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. η επιχείρηση δεν είναι πλέον προσοδοφόρα, οι μέλισσες είναι διαταραγμένες και η ζωή έχει πάει από το κακό στο χειρότερο».
Η παρουσία ναρκών ξηράς και μη εκρηκτικών πυρομαχικών (UXO) αποτελεί σοβαρή απειλή για όλους τους Υεμενίτες, καθώς υπάρχουν περισσότερες από 1 εκατομμύριο νάρκες ξηράς και αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί διάσπαρτοι σε όλη τη χώρα, σκοτώνοντας και ακρωτηριάζοντας αμάχους σε καθημερινή βάση. Το να είσαι μελισσοκόμος σε περιοχές που πλήττονται έντονα από τη βία σημαίνει περαιτέρω κίνδυνο να γίνεις στόχος από τα μέρη της σύγκρουσης ενώ βόσκεις τις μέλισσες σε μέρη κοντά σε ενεργές γραμμές του μετώπου. Αυτή η κατάσταση ανάγκασε χιλιάδες μελισσοκόμους να εγκαταλείψουν τη βιομηχανία μελιού και να ασκήσουν άλλα επαγγέλματα που απαιτούν λιγότερη κίνηση. «Αναγκάζομαι να μείνω στην περιοχή μου, κάτι που με αναγκάζει επίσης να βασίζομαι σε μία μόνο σεζόν παραγωγής και αυτό δεν είναι αρκετό για να μπορέσω να συντηρήσω τα παιδιά μου », είπε ο Youssef, ένας μελισσοκόμος από την επαρχία Hajja.
Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, η Υεμένη, όπως πολλές χώρες που πλήττονται από συγκρούσεις, επηρεάζεται δυσανάλογα από την κλιματική αλλαγή. Οι αυξήσεις της θερμοκρασίας τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με σοβαρές αλλοιώσεις που προκαλούνται στο περιβάλλον, διαταράσσουν το οικοσύστημα των μελισσών που επηρεάζει τη διαδικασία επικονίασης. Το 2022, υπήρξαν λιγότερες από τις συνηθισμένες βροχοπτώσεις. Με την πτώση των υδάτινων πόρων και την αυξημένη ερημοποίηση, οι περιοχές που προηγουμένως ασχολούνταν με γεωργικές δραστηριότητες και τη μελισσοκομία δεν συντηρούν πλέον αυτά τα μέσα διαβίωσης.
« Δεν κατηγορώ μόνο τη σύγκρουση για αυτό που συμβαίνει σε εμάς. Δεν υπήρξαν βροχές εδώ και μήνες και υπάρχουν λιγότερα λουλούδια », είπε ο Amin, ο παραγωγός μελιού από την Taiz. «Τα παιδιά μου έπρεπε να εγκαταλείψουν το σχολείο για να εργαστούν σε άλλους τομείς, καθώς η επιχείρησή μου δεν αρκεί πλέον για να καλύψει τις ανάγκες της οικογένειάς μου» , πρόσθεσε.
Η Υεμένη είναι ήδη μάρτυρας ενός ανησυχητικού επιπέδου επισιτιστικής ανασφάλειας με περισσότερους από 16 εκατομμύρια Υεμενίτες που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια. Στο Hajjah, το Amran και το Al Jawf, υπάρχουν σχεδόν 50.000 άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες λιμού, σύμφωνα με εκθέσεις του WFP. Σε ολόκληρη την Υεμένη, ευάλωτες οικογένειες ωθούνται στο χείλος του γκρεμού από τις συνδυασμένες επιπτώσεις των ένοπλων συγκρούσεων και της κλιματικής αλλαγής.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΕΡΕΥΝΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΓΕΙΩΤΗΣ
ΜΕ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
