Εξήντα χρόνια ζωής συμπληρώνει σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία, που γιορτάζει την επέτειο ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της.
Η 1η Οκτωβρίου, από το 1960 και μετά σηματοδοτεί την επέτειο της ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας, μετά τον αγώνα ενάντια στους Άγγλους αποικιοκράτες, την περίοδο 1955-1959. Ένας αγώνας που ξεκίνησε με σκοπό την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και κατέληξε στο να γίνει η Κύπρος ανεξάρτητο κράτος. Ανεξάρτητο κράτος με εγγυήτριες δυνάμεις την Ελλάδα, την Τουρκία και την Μεγάλη Βρετανία. Ανεξάρτητο κράτος με τρεις εγγυήτριες χώρες, εκ των οποίων οι δύο θανάσιμοι εχθροί της Κύπρου και του Κυπριακού Ελληνισμού.
Το ιστορικό
Τις συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας υπέγραψαν το Φεβρουάριο του 1959 η Μεγάλη Βρετανία, η Ελλάδα, η Τουρκία καθώς και οι Μακάριος και Κιουτσιούκ, ως ηγέτες – εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων. Ήδη η Τουρκία είχε πετύχει την αναβάθμιση της μειονότητας των Τ/κ σε κοινότητα και τη στρατιωτική παρουσία της στην Κύπρο.
Η Κύπρος ανακηρύχθηκε επίσημα ανεξάρτητο κράτος, βάσει των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, οι οποίες απέκλειαν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ή τη διχοτόμηση του νησιού. Η συμφωνία επήλθε στον απόηχο του απελευθερωτικού αγώνα του 1955 – 59 εναντίων των Άγγλων και την ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ Ε/κ και Τ/κ. Οι πρώτοι επιθυμούσαν ένωση με την Ελλάδα, ενώ οι δεύτεροι αντιδρούσαν σε ένα τέτοιο σενάριο, ζητώντας τη διχοτόμηση του νησιού.
Πρώτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ και πρώτος αντιπρόεδρος ο Δρ. Φαζίλ Κιουτσούκ.
Εκτός από τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου υπεγράφησαν επίσης οι συνθήκες Εγγυήσεως (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία), Συμμαχίας και Εγκαθίδρυσης. Με βάση τη συνθήκη Εγκαθίδρυσης, η Βρετανία θα διατηρούσε κυρίαρχες βάσεις στο νησί.
Η ημερομηνία που τέθηκαν σε ισχύ οι συμφωνίες εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι η 16η Αυγούστου του 1960, ωστόσο, στις 11 Ιουλίου του 1963 το τότε Υπουργικό Συμβούλιο, αποφάσισε να θεσπίσει ως επίσημη Ημέρα της Ανεξαρτησίας της Κύπρου την 1η Οκτωβρίου.
Η σημαία ωστόσο της Κύπρου, κυμάτιζε από τα μεσάνυχτα της 16ης Αυγούστου, και υπεστάλη η αγγλική.
Η σημαία προέκυψε μέσα από διεθνή διαγωνισμό που κέρδισε ο Τουρκοκύπριος ζωγράφος Ισμέτ Γκιουνέι.
Το κυπριακό σύνταγμα
Στη βάση των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, συντάχθηκε το κυπριακό Σύνταγμα του 1960.
Το νέο κράτος ήταν δικοινοτικό, με το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων να βρίσκεται στο 82% και των Τουρκοκυπρίων στο 18%. Παρά τον μειωμένο αριθμό των Τ/κ, το κυπριακό σύνταγμα προέβλεπε ενιαίο σύστημα διακυβέρνησης ολόκληρης της επικράτειας. Επίσης, δεν υπήρχε de jure γεωγραφικός διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων, εκτός από την ειδική περίπτωση των χωριστών δήμων.
Ωστόσο, το βασισμένο στον «δικοινοτισμό» σύνταγμα λειτούργησε διχαστικά, καθώς εμφάνιζε σε όλες τις περιπτώσεις δύο χωριστούς φορείς κρατικής εξουσίας, καθένας εκ των οποίων αισθανόταν υπόλογος στη δική του εθνική κοινότητα, αντί στο σύνολο του κυπριακού λαού. Πολλές αποφάσεις της ε/κ πλευράς προσέκρουαν στο τ/κ όχι και αντίστροφα. Έτσι, γρήγορα εμφανίστηκαν τα πρώτα αδιέξοδα σε βασικά θέματα που άπτονταν της λειτουργίας και της πολιτικής του νεοσύστατου κυπριακού κράτους.
Τα 13 σημεία του Μακαρίου για αναθεώρηση του συντάγματος έφεραν την έκρηξη στο νησί, με αλυσιδωτές δυσμενείς εξελίξεις στη συνέχεια, τις συνέπειες των οποίων βιώνουμε μέχρι σήμερα.
