Η 10η Οκτωβρίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θανατικής Ποινής με πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Συνασπισμού για την Κατάργηση της Θανατικής Ποινής (World Coalition against the Death Penalty), που συνενώνει τουλάχιστον 150 μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), δικηγορικούς συλλόγους, τοπικές αρχές και συνδικάτα.
Στατιστικά Στοιχεία
106 χώρες του κόσμου έχουν καταργήσει την θανατική ποινή, 8 μερικώς, 28 στην πράξη, ενώ σε 56 διατηρείται.
Οι 10 πρώτες χώρες σε αριθμό εκτελέσεων θανατοποινιτών το 2018 είναι: Κίνα, Ιράν, Σαουδική Αραβία, Βιετνάμ, Ιράκ, Αίγυπτος, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Πακιστάν και Σινγκαπούρη.
Στη χώρα μας κανένας άνθρωπος δεν έχει υποβληθεί στην «εσχάτη των ποινών» από το 1973, ενώ από το 1993 η θανατική ποινή έχει καταργηθεί και δια νόμου, εκτός από τα στρατιωτικά εγκλήματα σε περίοδο πολέμου.
Στις ΗΠΑ, 29 από τις 50 πολιτείες υποστηρίζουν τη θανατική ποινή. 25 άνθρωποι εκτελέστηκαν στις ΗΠΑ το 2018, ανεβάζοντας τον αριθμό σε 1499 από το 1976, οπότε επανήλθε η θανατική ποινή με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ο αριθμός των μελλοθανάτων στις ΗΠΑ ξεπερνά τις 2500.
Στις ΗΠΑ εκτελέστηκαν 22 ανήλικοι μεταξύ 1976 - 2005, οι περισσότεροι από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Σημειώνεται ότι η εκτέλεση ανηλίκων απαγορεύεται από τις διεθνείς συνθήκες.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για την θανατική ποινή σε όλο τον κόσμο για το 2020
Η Σαουδική Αραβία έσπασε ρεκόρ εκτελέσεων ανθρώπων το 2019, παρά τη γενική πτώση των εκτελέσεων παγκοσμίως, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για την θανατική ποινή το 2019 που δημοσιεύτηκε στις 21 Απριλίου 2020. Οι αρχές της Σαουδικής Αραβίας θανάτωσαν 184 άτομα τον περασμένο χρόνο, τον υψηλότερο αριθμό που έχει ποτέ καταγράψει η Αμνηστία σε έναν μόλις χρόνο σε μία χώρα.
Στο μεταξύ, ο αριθμός των εκτελέσεων διπλασιάστηκε στο Ιράκ, ενώ το Ιράν διατηρεί τη θέση του ως το δεύτερο κράτος με τις περισσότερες εκτελέσεις μόλις μετά την Κίνα, όπου οι αριθμοί των ανθρώπων που θανατώθηκαν παραμείνει κρατικό μυστικό. Παρόλα αυτά τα συγκεκριμένα κράτη κινούνται αντίθετα με την παγκόσμια τάση σύμφωνα με την οποία οι εκτελέσεις παρουσιάζουν πτώση για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, φτάνοντας σε τουλάχιστον 657 το 2019 από τις τουλάχιστον 690 το 2018 – το χαμηλότερο καταγεγραμμένο νούμερο της περασμένης δεκαετίας.
«Η θανατική ποινή είναι μια απεχθής και απάνθρωπη τιμωρία, και δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αποτρέπει το έγκλημα περισσότερο από ότι οι ποινές φυλάκισης. Η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών το αναγνωρίζει αυτό και είναι ελπιδοφόρο να βλέπουμε πως οι εκτελέσεις μειώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο,» είπε η Κλερ Άλγκαρ, ανώτατη διευθύντρια έρευνας, συνηγορίας και πολιτικής της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Παρ’ όλα αυτά ένας μικρός αριθμός κρατών κινείται αντίθετα στην παγκόσμια αυτή τάση εγκατάλειψης της θανατικής ποινής, αυξάνοντας την επιβολή εκτελέσεων. Η αυξανόμενη επιβολή θανατικής ποινής στη Σαουδική Αραβία, χρησιμοποιώντας την και ως όπλο κατά των πολιτικά αντιφρονούντων, είναι μία ανησυχητική εξέλιξη. Εξίσου σοκαριστική είναι και η τεράστια έξαρση των εκτελέσεων στο Ιράκ, που σχεδόν διαπλασιάστηκαν σε ένα μόλις έτος.»
Οι πέντε χώρες με τις περισσότερες εκτελέσεις το 2019 ήταν: Κίνα (περίπου 1000), Ιράν (τουλάχιστον 251), Σαουδική Αραβία (184), Ιράκ (τουλάχιστον 100) και Αίγυπτος (τουλάχιστον 32).
Τα στατιστικά της Διεθνούς Αμνηστίας δεν περιλαμβάνουν την Κίνα, όπου ο αριθμός των εκτελέσεων, που πιστεύεται πως ανέρχεται σε χιλιάδες, παραμένει απόρρητος. Λοιπά κράτη με πλήθος εκτελέσεων, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν, της Βόρειας Κορέας και του Βιετνάμ, συνεχίζουν να κρύβουν το πραγματικό μέγεθος της επιβολής θανατικής ποινής, περιορίζοντας την πρόσβαση σε πληροφορίες για την θανατική ποινή.
Έξαρση των εκτελέσεων σε λίγα κράτη
Μόλις 20 κράτη είναι υπεύθυνα για όλες τις γνωστές εκτελέσεις παγκοσμίως. Μεταξύ αυτών, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Νότιο Σουδάν και η Υεμένη εκτέλεσαν αξιοσημείωτα περισσότερα άτομα το 2019 σε σχέση με το 2018.
Η Σαουδική Αραβία εκτέλεσε 184 άτομα – 6 γυναίκες και 178 άνδρες – το 2019, με τους περισσότερους/ες από τους μισούς/ές να είναι έχουν αλλοδαπή καταγωγή. Τα νούμερα ήταν 149 το 2018.
Η πλειοψηφία των εκτελέσεων αφορούσαν περιπτώσεις που σχετίζονταν με ναρκωτικά και ανθρωποκτονία. Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε αυξημένη επιβολή θανατικής ποινής ως όπλο ενάντια σε αντιφρονούντες/ούσες από τη μειονότητα των Σιιτών Μουσουλμάνων της Σαουδικής Αραβίας.
Στις 23 Απριλίου 2019, έλαβε χώρα μαζική εκτέλεση 37 ανθρώπων, 32 εκ των οποίων ήταν άνδρες της μειονότητας των Σιιτών, οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για «τρομοκρατία» κατόπιν δικών που βασίστηκαν σε ομολογίες που δόθηκαν μετά τη χρήση μέσων βασανισμού.
Μεταξύ των εκτελεσθέντων της 23ης Απριλίου ήταν ο Χουσείν αλ-Μοσαλέμ. Είχε υποστεί πολλαπλές σωματικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένων του σπασίματος της μύτης, του σπασίματος του κόκκαλου της κλείδας και της φτέρνας όσο βρισκόταν σε απομόνωση ενώ είχε υποβληθεί και σε ξυλοδαρμούς με ηλεκτρική ράβδο καθώς και άλλα μέσα βασανισμού.
Ο αλ-Μοσαλέμ είχε προηγουμένως βρεθεί ενώπιον του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου (SCC) της Σαουδικής Αραβίας, που δημιουργήθηκε το 2008 για να εκδικάσει ιδιώτες που κατηγορούνταν για εγκλήματα σχετιζόμενα με την τρομοκρατία, αλλά πλέον έχουν πολλαπλασιαστεί οι προσφυγές σε αυτό σε μια προσπάθεια καταστολής του διαφορετικού φρονήματος.
Στο Ιράν, ο αριθμός των εκτελεσθέντων σχεδόν διπλασιάστηκε από τους τουλάχιστον 52 το 2018 στους τουλάχιστον 100 το 2019, κυρίως λόγω της συστηματικής επιβολής της θανατικής ποινής σε ιδιώτες που κατηγορήθηκαν για συμμετοχή στην ομάδα ενόπλων που αυτοαποκαλείται «Ισλαμικό κράτος».
Στο Νότιο Σουδάν, οι αρχές εκτέλεσαν τουλάχιστον 11 άτομα το 2019, ο υψηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί από την ανεξαρτητοποίηση της χώρας το 2011. Η Υεμένη εκτέλεσε τουλάχιστον 7 άτομα το 2019, συγκριτικά με τα τουλάχιστον 4 το 2018. Το Μπαχρέιν επίσης προέβη σε εκτελέσεις μετά από ένα έτος αποχής από την πρακτική αυτή, θανατώνοντας 3 άτομα κατά τη διάρκεια του έτους.
Έλλειψη διαφάνειας κατά την προσφυγή στη θανατική ποινή
Πολλές χώρες παραλείπουν να δημοσιεύσουν ή να παράσχουν πραγματικές πληροφορίες για την προσφυγή τους στην θανατική ποινή, καταδεικνύοντας την έλλειψη διαφάνειας γύρω από την πρακτική από την πλευρά πολλών κυβερνήσεων.
Το Ιράν έρχεται μόλις δεύτερο, με πρώτη την Κίνα, στην επιβολή θανατικής ποινής. Υπέβαλε σε θανατική ποινή τουλάχιστον 251 άτομα το 2019, συγκριτικά με τα τουλάχιστον 253 το 2018 – 4 εκ των οποίων ήταν κάτω των 18 ετών κατά την τέλεση του εγκλήματος. Ωστόσο, η έλλειψη διαφάνειας καθιστά δύσκολη την εξακρίβωση του πραγματικού συνολικού αριθμού εκτελέσεων – ο οποίος ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερος.
Σε μία υπόθεση, οι ιρανικές αρχές εκτέλεσαν μυστικά δύο αγόρια, τον Μεχντί Σοχραμπιφάρ και τον Αμίν Σενταγκάτ, στις φυλακές Αντελαμπάντ στην Σιράζ, στην επαρχία Φαρς στις 25 Απριλίου 2019. Και οι δύο συνελήφθησαν όταν ήταν 15 ετών και κατηγορήθηκαν για ομαδικό βιασμό μετά από μία άδικη δίκη. Όχι μόνο δεν γνώριζαν πως είχαν καταδικαστεί σε θανατική ποινή πριν τις εκτελέσεις τους, αλλά και τα σώματά τους έφεραν σημάδια από οπές από μαστίγιο, δείχνοντας πως είχαν μαστιγωθεί πριν το θάνατό τους.
«Ακόμη και οι χώρες που συνιστούν τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της θανατικής ποινής αδυνατούν να δικαιολογήσουν τη χρήση της και για αυτό επιλέγουν τη μυστικότητα. Πολλές από αυτές αναλώνονται στην προσπάθεια να κρύψουν τον τρόπο με τον οποίο επιβάλλουν την θανατική ποινή, γνωρίζοντας ότι δε θα μπορέσει να σταθεί ενώπιον της εξονυχιστικής έρευνας της διεθνούς κοινότητας,» είπε η Κλερ Άλγκαρ.
«Οι εκτελέσεις πραγματοποιούνται μυστικά σε όλο τον κόσμο. Σε χώρες από την Λευκορωσία ως την Μποτσουάνα και από το Ιράν ως την Ιαπωνία, οι εκτελέσεις πραγματοποιούνται δίχως προηγούμενη ενημέρωση των οικογενειών, των δικηγόρων ή σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και των ίδιων των ιδιωτών.»
Παγκόσμια κατάργηση άμεσα
Για πρώτη φορά από το 2011, παρουσιάστηκε πτώση του αριθμού των κρατών που προβαίνουν σε εκτελέσεις στην Περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού, με 7 καταγεγραμμένες εκτελέσεις κατά τη διάρκεια του έτους. Η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη μείωσαν αισθητά τον αριθμό των ατόμων που εκτέλεσαν, από 15 σε 3 και από 13 σε 4, αντίστοιχα.
Καμία εκτέλεση δεν έλαβε χώρα στο Αφγανιστάν για πρώτη φορά από το 2010. Αποχή από τις εκτελέσεις σημειώθηκε στην Ταϊβάν και την Ταϋλάνδη, που και οι δύο εκτέλεσαν ανθρώπους το 2018. Παράλληλα, το Καζακστάν, η Ρωσία, το Τατζικιστάν, η Μαλαισία και η Γάμπια συνέχισαν να σέβονται την επίσημη αναστολή των εκτελέσεων.
Παγκοσμίως 106 κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή νομικά για κάθε είδους εγκλήματα και 142 κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή στον νόμο και την πράξη.
Επιπροσθέτως πολλές χώρες έλαβαν θετικά μέτρα για την εξάλειψη της προσφυγής στη θανατική ποινή.
Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Ισημερινής Γουινέας ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι η κυβέρνησή του θα εισήγαγε νομοθεσία για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Θετικές εξελίξεις, που μπορούν να οδηγήσουν σε κατάργηση της θανατικής ποινής, καταγράφηκαν στη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, την Κένυα, την Γκάμπια και τη Ζιμπάμπουε.
Τα Μπαρμπέιντος επίσης αφαίρεσαν την υποχρεωτική θανατική ποινή από το Σύνταγμά τους.
Στις ΗΠΑ ο Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας καθιέρωσε επίσημη αναστολή των εκτελέσεων στην πολιτεία των ΗΠΑ, όπου καταγραφόταν το μεγαλύτερο πλήθος των καταδικασθέντων σε θάνατο ενώ το New Hampshire έγινε η 21η πολιτεία των ΗΠΑ που κατήργησε την θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα.
Παρ’όλα αυτά, απόπειρες στις Φιλιππίνες για εισαγωγή εκ νέου της θανατικής ποινής για «απεχθή εγκλήματα σχετιζόμενα με τα παράνομα ναρκωτικά και τη λεηλασία» καθώς και προσπάθειες στη Σρι Λανκα να προβεί σε εκτελέσεις για πρώτη φορά μετά από πάνω από 40 χρόνια ανακόπτουν την πρόοδο προς την κατάργηση των εκτελέσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών επίσης απείλησε με εκ νέου χρήση της πρακτικής των εκτελέσεων μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες δίχως καμία διεξαγωγή εκτέλεσης.
«Πρέπει να διατηρήσουμε την τάση για την παγκόσμια κατάργηση της θανατικής ποινής» είπε η Clare Algar. «Καλούμε όλα τα κράτη να καταργήσουν την θανατική ποινή. Είναι αναγκαίο να ασκηθεί πίεση από τη διεθνή κοινότητα προς τα τελευταία κράτη που εφαρμόζουν εκτελέσεις, προκειμένου να σταματήσει αυτή η απάνθρωπη πρακτική μια για πάντα.»
Παγκόσμια Στοιχεία για την θανατική ποινή
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε 657 εκτελέσεις σε 20 χώρες το 2019, μια μείωση της τάξης του 5% σε σύγκριση με το 2018 (τουλάχιστον 690). Πρόκειται για τον χαμηλότερο αριθμό εκτελέσεων που έχει καταγράψει η Διεθνής Αμνηστία την τελευταία δεκαετία.
Οι περισσότερες εκτελέσεις έγιναν στην Κίνα, το Ιράν, την Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και την Αίγυπτο - με αυτή τη σειρά.
Η Κίνα παρέμεινε η πρώτη χώρα σε εκτελέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο - αλλά η πραγματική έκταση της χρήσης της θανατικής ποινής στην Κίνα είναι άγνωστη καθώς αυτά τα δεδομένα ταξινομούνται ως κρατικό μυστικό. Ο παγκόσμιος αριθμός των τουλάχιστον 657 εκτελέσεων, εξαιρεί τις χιλιάδες εκτελέσεις που πιστεύεται ότι πραγματοποιήθηκαν στην Κίνα.
Με εξαίρεση την Κίνα, το 86% όλων των εκτελέσεων που έχουν καταγραφεί, πραγματοποιήθηκαν σε τέσσερις μόνο χώρες - το Ιράν, την Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και την Αίγυπτο.
Το Μπαγκλαντές και το Μπαχρέιν άρχισαν εκ νέου τις εκτελέσεις πέρυσι, μετά από διακοπή το 2018. Η Διεθνής Αμνηστία δεν κατέγραψε εκτελέσεις στο Αφγανιστάν, την Ταϊβάν και την Ταϊλάνδη, παρόλο που είχαν καταγραφεί το 2018.
Οι εκτελέσεις στο Ιράν μειώθηκαν ελαφρά από τουλάχιστον 253 το 2018 σε τουλάχιστον 251 το 2019. Οι εκτελέσεις στο Ιράκ σχεδόν διπλασιάστηκαν από τουλάχιστον 52 το 2018 σε τουλάχιστον 100 το 2019, ενώ η Σαουδική Αραβία κατέγραψε αρνητικό ρεκόρ σε αριθμό εκτελέσεων ανθρώπων από 149 το 2018 σε 184 το 2019.
Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Ισημερινή Γουινέα, η Γκάμπια, το Καζακστάν, η Κένυα και η Ζιμπάμπουε είτε έλαβαν θετικά μέτρα είτε προέβησαν σε εξαγγελίες το 2019, οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν στην κατάργηση της θανατικής ποινής.
Τα Μπαρμπάντος κατάργησαν επίσης την υποχρεωτική θανατική ποινή από το Σύνταγμά τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας καθιέρωσε μια επίσημη αναστολή για τις εκτελέσεις στην πολιτεία των ΗΠΑ με τα μεγαλύτερα νούμερα θανατικής ποινής και το Νιού Χάμσαϊρ έγινε το 21ο κράτος των ΗΠΑ το οποίο κατήργησε την θανατική ποινή για κάθε είδους εγκλήμα.
Η Γκάμπια, το Καζακστάν, η Μαλαισία, η Ρωσία και το Τατζικιστάν συνέχισαν να σημειώνουν επίσημες αναστολές των εκτελέσεων.
Στα τέλη του 2019, 106 χώρες (η πλειοψηφία των κρατών του κόσμου) είχαν καταργήσει τη θανατική ποινή νομικά για όλα τα εγκλήματα και 142 χώρες (περισσότερες από τα δύο τρίτα) είχαν καταργήσει τη θανατική ποινή στον νόμο ή την πρακτική.
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε ελαφρύνσεις ποινών ή απόδοση χάριτος στις θανατικές ποινές σε 24 χώρες: Μπαγκλαντές, Κίνα, Αίγυπτος, Γκάμπια, Γκάνα, Γουιάνα, Ινδία, Ινδονησία, Ιράκ, Κουβέιτ, Μαλαισία, Μαυριτανία, Μαρόκο / Δυτική Σαχάρα, Νίγηρας, Νιγηρία, Ομάν, Πακιστάν, Σιγκαπούρη, Σουδάν, Ταϊλάνδη, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΗΠΑ, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε.
Τουλάχιστον 11 απαλλαγές κρατουμένων υπό την καταδίκη σε θανατική ποινή καταγράφηκαν σε δύο χώρες: τις ΗΠΑ και τη Ζάμπια.
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τουλάχιστον 2.307 θανατικές ποινές σε 56 χώρες σε σύγκριση με το σύνολο των 2.531 που αναφέρθηκαν σε 54 χώρες το 2018. Ωστόσο, η Αμνηστία δεν έλαβε πληροφορίες από επίσημα στοιχεία για τις θανατικές ποινές που επιβλήθηκαν στη Μαλαισία, τη Νιγηρία και τη Σρι Λάνκα, χώρες που έχουν καταγράψει υψηλούς αριθμούς θανατικών ποινών με βάση τα επίσημα στοιχεία τα προηγούμενα χρόνια.
Τουλάχιστον 26.604 άτομα ήταν γνωστό ότι έχουν καταδικαστεί σε θανατική ποινή σε παγκόσμιο επίπεδο στο τέλος του 2019.
Οι ακόλουθες μέθοδοι εκτέλεσης χρησιμοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο το 2019: αποκεφαλισμός, ηλεκτροπληξία, απαγχονισμός, θανατηφόρος ένεση και πυροβολισμός.
Τουλάχιστον 13 δημόσιες εκτελέσεις καταγράφηκαν στο Ιράν. Τουλάχιστον έξι άτομα - τέσσερα στο Ιράν, ένα στη Σαουδική Αραβία και ένα στο Νότιο Σουδάν - εκτελέστηκαν για εγκλήματα που συνέβησαν όταν ήταν κάτω των 18 ετών. Άτομα με ψυχικές ή διανοητικές αναπηρίες καταδικάστηκαν σε θανατική ποινή σε διάφορες χώρες, όπως η Ιαπωνία, οι Μαλδίβες, το Πακιστάν και οι ΗΠΑ.
Οι θανατικές ποινές ήταν γνωστό ότι επιβλήθηκαν μετά από διαδικασίες που δεν πληρούσαν τα διεθνή πρότυπα δίκαιης δίκης σε χώρες όπως το Μπαχρέιν, το Μπαγκλαντές, η Κίνα, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Ιράκ, η Μαλαισία, το Πακιστάν, η Σαουδική Αραβία, η Σιγκαπούρη, το Βιετνάμ και η Υεμένη.
Πηγή: https://www.sansimera.gr
