Άγιοι Χρίστος ο Ιερέας και Πανάγος οι Νεομάρτυρες: Σήμερα η Αγία μας Εκκλησία τιμά τη μνήμη των νεομαρτύρων ιερέως Χρίστου από την Ανδραβίδα και του δημογέροντος Πανάγου από τη Γαστούνη της Ηλείας.
Οι δύο Ηλείοι Νεομάρτυρες Ιερέας Χρίστος και ο δημογέροντας Πανάγος, που επίσης εορτάζουμε σήμερα, μαρτύρησαν κατά την Τουρκοκρατία.
Ενώ προέρχονταν από γονείς που είχαν αλλαξοπιστήσει, λόγω διωγμών και πιέσεων, οι ίδιοι ήταν ενάρετοι, ζώντας σύμφωνα με το Ευαγγέλιο.
Ένεκα της εκτίμησης των συμπατριωτών τους, ο Πανάγος αναδείχθηκε ανάμεσα στους άρχοντες της Γαστούνης, ενώ ο Χρίστος χειροτονήθηκε ιερέας στην Πάτρα.
Κατά το έτος 1715 μ.Χ., οι Τούρκοι επιδόθηκαν σε λεηλασίες και σφαγές εκείνων που δε δέχονταν να προσκυνήσουν το Ισλάμ. Ο Πανάγος κλήθηκε από το διοικητή της περιοχής «να αρνηθή την ευσέβειαν».
Ο Άγιος απάντησε ότι «ετράφη χριστιανός και ο Χριστός ήταν η πνοή του, καύχημα και αγαλλίασις».
Γι’ αυτό αδυνατούσε να υπακούσει. Αν και ο πασάς, που τον αγαπούσε, τον συμβούλευσε να διαφύγει στην Κέρκυρα, εντούτοις παρέμεινε και πάλι πιεζόμενος να αποδεχθεί το Μωαμεθανισμό, άλλως τον περίμεναν στερήσεις, δήμευση της περιουσίας του και τέλος ο δια ξίφους θάνατος.
Το μαρτύριο συντελέστηκε την 1η Μαρτίου το έτος 1716. Μετά από τέσσερις ημέρες παρέλαβαν το ιερό του Λείψανο οι πιστοί και το ενταφίασαν στο ναό του Αγίου Νικολάου Γαστούνης.
Ο δεύτερος Νεομάρτυρας, «ο θαυμάσιος Χρίστος», συνελήφθη και ενώπιον των δημίων ομολόγησε δημόσια την πίστη του στο Χριστό, λέγοντάς τους: «Χριστιανός ήμουν και είμαι και τον Χριστόν σέβομαι συν τω Πατρί και Αγίω Πνεύματι».
Οι λόγοι του «ετάραξαν τους ασεβείς» και χωρίς αργοπορία πρόσταξαν να τον αποκεφαλίσουν. Ο ιερεύς του Κυρίου έκλινε γόνυ και φονεύθηκε δια ξίφους, έμεινε δε άταφος επί τέσσερις ημέρες. Ετάφη κι αυτός στην Εκκλησία του Αγίου Νικολάου Γαστούνης. Ήταν 9 Μαρτίου το 1716, το ίδιο έτος με το μαρτύριο του Αγίου Πανάγου.
Με αυτό το πνεύμα των Μαρτύρων της Πίστεως και αυτή την εσωτερική διάθεση ο Χριστιανός πορεύεται προς την εν Χριστώ σωτηρία, εξοπλισμένος με τα εφόδια της πνευματικής πορείας προς το Πάσχα.
