Συμπληρώνονται σήμερα 75 χρόνια από την νίκη του Στέλιου Κυριακίδη στον Μαραθώνιο της Βοστώνης (20 Απριλίου 1946).
Γράφει ο Δημήτρης Κυριακίδης (γιος του Στέλιου) / Κείμενα Αρχείο ΚΟΕ :
Το 1945 αποφασίζει να τρέξει στη Βοστόνη και ξαναρχίζει προπονήσεις με σκοπό να τρέξει τον επόμενο χρόνο. Τον Απρίλιο του 1945, παίρνει όλη την οικογένεια με το πρώτο πλοίο και πηγαίνουμε στη Κύπρο όπου η κατάσταση ήταν πολύ καλύτερη και μπορούσε να προπονηθεί σε καλύτερες συνθήκες. Προπονείται πάλι με αλληλογραφεία με τον Σιμιτσεκ, και αρχίζει την αλληλογραφία με την Βοστόνη και αρχές το 1946 γυρνά στην Ελλάδα για να ετοιμάσει το ταξίδι του.
Το 1946 αφού είχε επιστρέψει από την Κύπρο, μια μέρα που είχε πάει για προπόνηση στο δάσος της Φιλοθέης από την αδυναμία λιποθύμησε. Έμεινε λιπόθυμος για αρκετή ώρα. Όταν συνήλθε και πήγε να βρει την φόρμα του, που την είχε άφησε κάτω από ένα δένδρο, δεν βρήκε τίποτα. Κάποιος τα είχε πάρει. Η μητέρα μας έλεγε ότι όταν έφτασε πίσω στο σπίτι ήταν σε κακό χάλι.
Το 1946, ο ΣΕΓΑΣ είναι σχεδόν διαλυμένος και χωρίς χρήματα, δεν μπορεί να τον βοηθήσει για τα έξοδα του. Έτσι αναγκάζεται να πουλήσει μερικά έπιπλα του σπιτιού και με την οικονομική βοήθεια της Αγγλικής Ηλεκτρικής εταιρίας (ΗΕΑΠ) όπου δούλευε, βγάζει εισιτήριο μονής κατευθύνσης για την Αμερική. Οι μεγάλοι υποστηρικτές του συν ΗΕΑΠ ήταν ο Άγγλος γενικός διευθυντής Κος Κεμπ και ο Έλληνος υποδιευθυντής Κος Λαζαρίδης .
Την ημέρα της αναχώρησης τον κατευόδωσαν η γυναίκα του Ιφιγένεια και ο Σιμιτσεκ, από την οδό Αμαλίας που έφευγε το λεωφορείο για το αεροδρόμιο. Ο Σιμιτσεκ στο ντοκιμαντέρ του Φρεντη Γερμανού περιγράφει την σκηνή λεπτομερώς.
Πετά με την TWA, με την πρώτη πτήση από Αθηνά για Νέα Υόρκη, όπου κάνει 3 ημέρες για να φτάσει, μέσω Ρώμης, Παρισίων και Σάνον. Το εισιτήριο μόνης κατεύθυνσης κόστισε 575 δολάρια. Τα εισιτήρια βρίσκονται στο μουσείο του Μαραθώνα.
Τον παραλαμβάνουν και πάλι οι Έλληνες της Νέας Υόρκης, που τον γνωρίζουν πλέον τώρα από το 1938, και μετά πάει με τραίνο στην Βοστόνη που τον παραλαμβάνει ο Γιώργος Δημητρακόπουλος, (George Demeter).
15 μέρες πριν τον μαραθώνιο, τρέχει σε ένα αγώνα 10 μιλίων χάντικαπ, το Cathedral race, για να δοκιμάσει τις δυνάμεις του, και έρχεται 5ος με καλό χρόνο 51’40’, κάτι που λέει ότι τον ικανοποίησε.
Στις 14 Απρίλιου μια εβδομάδα πριν τον αγώνα, πάει για την Ανάσταση στην Ελληνική Μητρόπολη και τον καλεί ο Μητροπολίτης να παραλάβει το Θείο Φως και να το περάσει στους πιστούς. Όλοι του εύχονται καλή επιτυχία. Η λαμπάδα αυτή βρίσκεται στο μουσείο του μαραθωνίου δρόμου στον Μαραθώνα. Υπάρχει και η φωτογραφία.
Πριν το αγώνα ο Αμερικανός γιατρός όταν τον εξέτασε τον απορρίπτει, γιατί του λέει ειναι πολύ αδύνατος και δεν θα μπορέσει να τερματίσει. Επεμβαίνει ο Δημητρακόπουλος και παίρνουν μαζί την ευθύνη. Στη φωτογραφία της εξέτασης, τα κόκαλα του προσώπου και του θώρακος είναι εμφανή.
Πριν το αγώνα ο Δημητρακόπουλος του δίνει ένα χαρτί και του λέει να διαβάσει την μια πλευρά μόνο, που έλεγε «η ταν η επι τας». Του λέει επίσης, την άλλη μεριά-πλευρά να την διαβάσει αφού τερματίσει. Εκεί όταν γραμμένο το «νενηκικαμεν»
Στις 20 Απριλίου κερδίζει τον μαραθώνιο της Βοστόνης σε 2.29’27”, που ήταν Πανευρωπαϊκό και Ελληνικό ρεκόρ καθώς και η καλύτερη επίδοση στον Κόσμο για το 1946. Πάνω από 100 κορυφαίοι αθλητές της εποχής έλαβαν μέρος.
Ο αγώνας ήταν δύσκολος άλλα ο Κυριακίδης είχε προετοιμαστεί καλά, κυρίως πνευματικά. Είχε προπονηθεί σε σκληρή επιφάνια δρόμου, πρόσεξε τα παπούτσια του, είχε μελετήσει την διαδρομή και τους αντιπάλους του και είχε βάλει στόχο το 2.30’00” γιατί είπε ότι το 2.30’ θα είναι ο χρόνος του νικητή.
Και μην νομίζει κανείς ότι ο μαραθώνιος της Βοστόνης ήταν καλά οργανωμένος την εποχή εκείνη. Παρά πολλά αυτοκίνητα στην διαδρομή, με πολύ καυσαέριο, πολύ λίγοι σταθμοί για νερό, και τίποτα άλλο. Οι θεατές βοηθούσαν δίδοντας υγρά και πορτοκάλια. Ούτε αυτοκίνητο για να παραλάβει τους αθλητές που σταματούν δεν υπήρχε.
Στο 36 χιλ. σταματά να πιει νερό και ο Κελλυ του ξεφεύγει 50 μ. μέχρι το 38χιλ. Ο Κυριακίδης δεν τον κυνηγά ακόμη. Ο ίδιος ο Κυριακίδης λέει ότι κάπου κοντά στο 37 χιλιόμετρο, ένας Έλληνας του φωνάζει, «μπράβο Στέλιο, έστω και δεύτερος». Ακούγοντας αυτό, ο Κυριακίδης λέει στον εαυτό του. «γιατί δεύτερος?» και έτσι ανεβάζει τον ρυθμό του και σιγά σιγά τον φθάνει και στο 40 χιλ. όταν ο Κυριακίδης είχε πάρει μια μικρή πρωτοπορία, ο Τζερη Νεησον του φωνάζει ότι θα είναι ο νικητής, γιατί ο Κελλυ είναι κουρασμένος και έτσι αρχίζει να φεύγει δυνατά. Στις φωτογραφίες του τελευταίου χιλιομέτρου ο Κυριακίδης φαίνεται να πετά. Τελικά είναι νικητής. Ακολούθησε το σχέδιο του, και μαζί με την δύναμη της ψυχής και το πείσμα του Κυπριώτικου χαρακτήρα του, επέτυχε.
Ο Κελλυ στα απομνημονεύματα του λέει «ότι το 1946 έχασα γιατί έτρεξα άτσαλα, ενώ ο Κυριακίδης κέρδισε γιατί έτρεξε έξυπνα, με ρυθμό και σχέδιο».
Ο Μαικ Δουκάκης που παρακολουθεί τον αγώνα λέει στο βιβλίο του ότι «η νίκη του Κυριακίδη με ενέπνευσε στην μετέπειτα ζωή μου, γιατί τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο αν πραγματικά πιστεύεις στον εαυτό σου»
Ο Κυριακίδης παραμένει στην Αμερική για ένα μήνα μετά τη νίκη του, γυρίζοντας τις μεγάλες πόλεις με Ελληνισμό όπως το Σικάγο, η Φιλαδέλφεια, η Νέα Υόρκη και χρησιμοποιεί ομιλίες και τις εφημερίδες για να γνωστοποιήσει στον Αμερικανικό λαό, την δραματική κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα και οι Έλληνες συμπατριώτες.
Ζητά βοήθεια για την Ελλάδα και τον προσκαλούν στον Λευκό Οίκο όπου συναντά τον Πρόεδρο Τρούμαν, που του υπόσχεται βοήθεια. Καταφέρνει να μαζέψει το ποσό των $ 250,000 μετρητά και μια μεγάλη υλική βοήθεια από την Αμερικανική κυβέρνηση.
Η υλική αυτή βοήθεια ονομάστηκε από τους Αμερικανούς, το «Πακέτο Κυριακίδης» και μεταφέρθηκε στην Ελλάδα με δύο Ελληνικής πλοιοκτησίας πλοίων της εποχής τύπου LIBERTY (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ) της οικογένειας Λιβάνου.
Μέρος της βοήθειας ήταν και μερικά βόδια και αγελάδες τα οποία εδόθησαν από τα αγροκτήματα έξω από την Βοστόνη
Αυτή η αποστολή ήταν ένας δεύτερης μαραθώνιος πολύ μεγαλύτερος και κοπιαστικός από τον πρώτο.
Επιστρέφει στην Αθηνά στις 23 Μαΐου. Η πομπή από το αεροδρόμιο σταμάτησε για τιμητικές βραβεύσεις στους Δήμους του Ελληνικού, του Καλαμακίου, του Παλαιού Φαλήρου, της Νέας Σμύρνης, στους Στύλους Ολυμπίου Διός, τον Άγνωστο Στρατιώτη, την Ελληνική Βουλή, τον Δήμο Αθηναίων και κατέληξε στην Κοινότατα της Φιλοθέης πριν πάει τελικά στο σπίτι του, όπου τον περίμεναν συγγενείς και φίλοι. Αυτό πήρε πάνω από 8 ώρες σε μια διαδρομή των 40 λεπτών.
Η Τράπεζα της Ελλάδος του κάνει δώρο ένα οικόπεδο στην Φιλοθέη, όπου έμενε ο Κυριακίδης στο σπίτι του πεθερού του. Η δε εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ, κάνει έρανο για να προικίσει την κόρη του την Ελένη έτσι ώστε να μπορέσει να χτιστεί το σπίτι. Εκατοντάδες απλοί Έλληνες πολίτες προσφέρουν χρήματα για να πουν ένα μεγάλο ευχαριστώ σε ένα ευεργέτη.
Πολλά ποιήματα, σκίτσα και κοινωνικά ανέκδοτα έχουν γραφεί και συνεχίζουν να γράφονται για τον Κυριακίδη
Ο Κυριακίδης θεωρείται από όλους τους ειδικούς ο πρώτος μαραθωνοδρόμος αθλητής στον κόσμο που έτρεξε για «φιλανθρωπικό σκοπό»
Το 1946 στους Πανευρωπαϊκούς αγώνες του Όσλο, λαμβάνουν μέρος 17 αθλητές και τερματίζουν οι 14. Ο Κυριακίδης εγκαταλείπει στα 30 χιλ. από σοβαρές κράμπες.
Πριν σταματήσει λέει στον φίλο του και συναθλητή του Θανάση Ραγαζο «Θανάση τώρα τρέξε και για μένα για την Ελλάδα». Ο Ραγαζος έρχεται 9ος σε 2.32’58”, ο νικητής ήταν ο Φιλανδός Μικκο Χιετανεν με 2.24’55”
Το 1947, τριάντα εφτά χρονών πλέον επιστρέφει στη Βοστόνη για να τρέξει στο μαραθώνιο μαζί με το Θανάση Ραγάζο και τερματίζει δέκατος σε 2.39.13 και ο Ραγαζος έρχεται έκτος σε 2.35’34”
Ο κύριος λόγος της απόφασής του να επιστρέψει στη Βοστόνη το 1947, σε τόσο μεγάλη ηλικία ήταν για να ζητήσει πάλι από τους Αμερικάνους χρηματική βοήθεια για ένα ειδικό σκοπό. Ο σκοπός αυτός ήταν να μπορέσει η Ελληνική εθνική ομάδα να πάει στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1948 στο Λονδίνο. Το πρόβλημα ήταν την εποχή εκείνη, ούτε χρήματα υπήρχαν ούτε αθλητικό υλικό (ρουχισμός, αθλητικά παπούτσια, αθλητικά όργανα) υπήρχαν για να προπονηθούν οι Έλληνες πρωταθλητές για τους Ολυμπιακούς αγώνες.
Και πάλι πηγαίνει στον Λευκό Οίκο για να ζητήσει βοήθεια και πετυχαίνει και τους δύο σκοπούς του μαζεύοντας το ποσό των $ 50,000 και άφθονο μεταχειρισμένο αθλητικό υλικό από τα Πανεπιστήμια και έτσι η Ελληνική ομάδα με αντιπροσωπεία περίπου 20 αθλητών πήγε στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου, όπου και έφεραν καλά αποτελέσματα.
Πολύ Κύπριοι της Αμερικής έδωσαν χρηματικά ποσά για αυτόν τον σκοπό. Στις εφημερίδες της Αμερικής υπάρχουν τα ονόματα και τα πόσα.
Στις 13 Μαρτίου του 1947 η Αμερικανική κυβερνήση και λόγω της δημοσιότητας που έδωσε ο Κυριακίδης για την επικρατούσα τότε κατάσταση στην Ελλάδα, επισπεύδει μια πληρωμή $400.000.000 δολαρίων ως ειδική βοήθεια, προκαταβολή από το πακέτο Μάρσαλ , το όποιον ήταν συνολικού ύψους $ 1.377 εκατ. Δολαρίων.
Η Ελλάδα είναι η μονή χώρα στην Ευρώπη που της εδόθη προκαταβολή.
Πηγή: Cyprus Olympic Committee
