Στο βιβλίο μου με τίτλο «Το μεταναστευτικό και οι επιπτώσεις του» αναδημοσίευσα άρθρο μου με ημερομηνία 6/8/1990 με θέμα «Η έλλειψη εργατικών χεριών» στο οποίο περιέγραφα, τότε ως Λειτουργός του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών
Ασφαλίσεων, τις παρενέργειες από την εισαγωγή εργατών από τρίτες χώρες και υπέβαλλα σειράν εισηγήσεων στα πλαίσια μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Παρήλθαν έκτοτε 33 ΟΛΟΚΛΗΛΑ ΧΡΟΝΙΑ και η κατάσταση τόσο με την «ισχυριζόμενη» έλλειψη εργατικών χεριών όσο και με τα αλλεπάλληλα αιτήματα για εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού έχει προσλάβει διαστάσεις μείζονος εθνικού θέματος.
Με αφορμή την πρόσφατη απόφαση της απελθούσας κυβέρνησης για αύξηση του ορίου απασχόλησης εργατικού δυναμικού τρίτων χωρών σε ποσοστό από 30% σε 50% ανά επιχείρηση, θα καταγράψω - όπως και τότε- τους λόγους που οδηγούν στην αδυναμία ολιστικής και οριστικής αντιμετώπισης του θέματος και θα επαναλάβω σειράν εισηγήσεων.
Οι λόγοι που συντηρούν και επαυξάνουν την αδυναμία ικανοποίησης των αναγκών των Κυπριακών επιχειρήσεων από ντόπιο ή ακόμη και από εργατικό δυναμικό προερχόμενο από χώρες της Ε.Ε. είναι, συνοπτικά, οι εξής:
Απουσία μακροχρόνιου σχεδιασμού για αξιοποίηση ντόπιου άνεργου και/ή αδρανούντος εργατικού δυναμικού.
Αδυναμία συμφιλίωσης και συνταύτισης της εκπαίδευσης-μέσω ενός ολοκληρωμένου συστήματος Παιδείας- με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Χαρακτηριστικά, και μόνον, αναφέρω ότι το 33% των αποφοίτων Πανεπιστημίων παραμένουν άνεργοι, υποαπασχολούμενοι, ετεροαπασχολούμενοι και υποαμειβόμενοι.
Ελλιπείς έλεγχοι στην παροχή κοινωνικών επιδομάτων (π.χ. ανεργιακό επίδομα, Ε.Ε.Ε. κτλ) τα οποία εθίζουν τους ανέργους / υποαπασχολούμενους να μην είναι πρόθυμοι και να αποφεύγουν τις παρεχόμενες ευκαιρίες εργοδότησης τους .
Σύμφωνα με την έρευνα εργατικού δυναμικού της Στατιστικής Υπηρεσίας κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022 η ανεργία των νέων μας ανήλθε στα 6.513 άτομα επί συνόλου 33.922 εγγεγραμμένων ανέργων (ποσοστό 19,2%) .
Η σταδιακή, αλλά αναπτυσσόμενη καταστρατήγηση των συλλογικών συμβάσεων, η καταπίεση των μισθών προς τα κάτω και η ολοένα αυξανόμενη εκκόλαψη φτηνής εργατικής δύναμης τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό της χώρας.
Η επικρατούσα ανεξέλεγκτη κατάσταση αδήλωτης ή παράνομης εργασίας.
Η αποτυχία (πολλές φορές σκόπιμη και καθοδηγούμενη) απορρόφησης και αξιοποίησης εργατικού δυναμικού από τα εκατομμύρια ανέργων από την πλειοψηφία των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), η ανεργία των νέων ηλικίας μεταξύ 15 – 29 ετών κατά τον Οκτώβριο 2022 στις πρώτες έξι χώρες καταγράφετο ως εξής :
Ισπανία 32,3%
Ελλάδα 27,3%
Ιταλία 23,9%
Σουηδία 23,4%
Ρουμανία 22.8%
Κύπρος 21,7%
Ας εστιάσουμε μόνον στην ανεργία των Κυπρίων και των Ελλαδιτών νέων οι οποίοι κάλλιστα θα μπορούσαν να τύχουν αξιοποίησης για την κάλυψη των αναγκών των Κυπριακών Επιχειρήσεων οι οποίες καταφεύγουν στις τρίτες χώρες.
Χαρακτηριστική είναι η συνεχώς μειωμένη απασχόληση στην Κύπρο Ευρωπαίων Πολιτών έναντι της απασχόλησης Υπηκόων Τρίτων Χωρών :
2019 απασχολούμενοι Ε.Ε. 51.247 – απασχολούμενοι Υ.Τ.Χ. 35.003
2020 απασχολούμενοι Ε.Ε. 49.664 – απασχολούμενοι Υ.Τ.Χ. 44.714
2021 απασχολούμενοι Ε.Ε. 46.499 – απασχολούμενοι Υ.Τ.Χ. 47.667
Εγείρονται επίσης σοβαρά ερωτήματα γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και οι Κύπριοι εργοδότες δεν έσπευσαν για την αξιοποίηση Ουκρανών προσφύγων από τον πόλεμο με τη Ρωσία που αριθμούσαν 282,000 τον Οκτώβριο του 2022 και 242,000 τον Ιανουάριο του 2023.
Επειδή ο τουριστικός τομέας (ξενοδοχειακή και επισιστική βιομηχανία) είναι ο στυλοβάτης της Κυπριακής Οικονομίας, θα ήθελα να κάνω μια απλή αναφορά στην έλλειψη κατάλληλου επαγγελματικού προσανατολισμού και καθοδήγησης , στην
ανεπαρκή επέκταση και αναβάθμιση των υφιστάμενων ξενοδοχειακών σχολών και στην αδυναμία κατοχύρωσης των συλλογικών συμβάσεων του κλάδου , παράγοντες οι οποίοι θα μείωναν δραματικά τις παρατηρούμενες ελλείψεις ντόπιου εργατικού δυναμικού το οποίο θεωρείται απαραίτητο και για την αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος.
Καταληκτικά, και ενόψει των πιο πάνω στοιχείων και ευρημάτων, μού παρέχεται το δικαίωμα να διατυπώσω την άποψη ότι οι παρατηρούμενες ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε πολλούς τομείς της Κυπριακής Οικονομίας (εξαιρουμένων ίσως των
τομέων της γεωργίας και της κτηνοτροφίας), θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό μέσα στα πλαίσια χάραξης μιας συλλογικής μακροπρόθεσμης πολιτικής και στρατηγικής με την συνεργασία Κράτους και Κοινωνικών Εταίρων.
Διαφορετικά η λειτουργία και ανάπτυξη των Κυπριακών Επιχειρήσεων θα συνεχίσει να εξαρτάται από ξένα χέρια με όλες τις συνεπαγόμενες καταστρεπτικές συνέπειες στην αγορά εργασίας, αλλά και στην ίδια την Κοινωνία της Κύπρου που αλλάζει συνεχώς πρόσωπο, φυσιογνωμία και χαρακτήρα από την διογκούμενη εισροή αλλοδαπών.
Και θα γράφουμε και θα λέμε τα ίδια πράγματα και τα επόμενα 23 ΧΡΟΝΙΑ!
Ανδρέας Μορφίτης
Πρώην Ανώτερος Λειτουργός Εργασίας
Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (1990 – 2004)
