Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα υπήρχαν τρεις ενοριακοί ναοί στη Λεμεσό: Αγία Νάπα, Καθολική(Παντάνασσα) και Άγιος Αντώνιος. Με τη ραγδαία ανάπτυξη της πόλης κατά τον 20ο αιώνα, δημιουργήθηκαν σταδιακά πολλές άλλες ενορίες και ναοί: Αγίας Τριάς, Αγία Ζώνη, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, Άγιος Γεώργιος Φραγκούδη, και Απ.Πέτρος και Παύλου. Αυτές ήταν οι ενορίες της Λεμεσού μέχρι το 1973, οπότε η Λεμεσός απεσπάσθη από τη Μητρόπολη Κιτίου και απετέλεσε ξεχωριστή Μητρόπολη. Μετά την Τουρκική εισβολή του 1974 και τον τετραπλάσιο του πληθυσμού της πόλης, δημιουργήθηκαν και άλλοι ενοριακοί ναοί.
Ιερός Ναός Αγίας Νάπας:
Είναι ο καθεδρικός ναός της Λεμεσού από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος, που κτίστηκε στη θέση παλαιοτέρων. Ο παλαιότερος ήταν, σύμφωνα με την ιστορική παράδοση, βυζαντινό ναϊδρο αφιερωμένο στην "Πλατυτέρα των ουρανών", και το οποίο ανακαινίσθηκε το 1700 από τον πρωτοσύγγελο Ιωαννίκιο ο οποίος, ίσως τότε, το μετονόμασε σε Αγία Νάπα. Δεν είναι εξακριβωμένο που οφείλεται η τελευταία αυτή ονομασία. Κατά μια άποψη, ο ναός πιθανόν να ήταν τότε μετόχι ή εξάρτημα της μονής της Αγίας Νάπας της Επαρχίας Αμμοχώστου, ενώ άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η εκκλησία ήταν αφιερωμένη στο Άγιο Μανδήλιο της Αγίας Βερονίκης.
Ο πρώτος εκείνος ναός ανεκαινίσθη εκ θεμελίων από τους Μητροπολίτες Κιτίου Ιωαννίκιο και Μακάριο Α'.
Ο δεύτερος ιστορικά ναός αυτός , ο οποίος ήταν και αγιογραφημένος, περιεβάλλετο (εκτός από τη βόρεια πλευρά του) από τα κτίρια του Αλληλοδιδακτικού σχολείου, της Ελληνικής Σχολής και των κατοικιών των ιερέων, έχοντας κατά κάποιο τρόπο όψη μοναστηρίου.
Την 1η Ιανουαρίου 1886, επί Κιτίου Κυπριανού, ελήφθη απόφαση για κατεδάφιση του πιο πάνω ναού και ανέγερση νέου, μεγαλύτερου. Λόγω ελλείψεως οικονομικών πόρων το έργο ανεβλήθη μέχρι το 1891, οπότε η εκκλησία κατεδαφίστηκε εν μέσω πολλών αντιδράσεων νοριτών οι οποίοι ζητούσαν να κτιστεί ο νέος ναός άλλου, στα ΒΑ, όπου η ενορία είχε επεκταθή.
Ο νέος ναός, του οποίου τα σχέδια έγιναν στην Αθήνα από τον αρχιτέκτονα Γ.Παπαδάκη, θεμελιώθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1891 και αποπερατώθηκε το 1903, ενώ τα επίσημα εγκαίνια έγιναν το 1911 από τον τότε Μητροπολίτη Κιτίου Μελέτιο Μεταξάκη. Κτίστηκε λίγα μέτρα νοτιώτεραα του παλαιού ναού, ενώ στη θέση του παλαιού Αγίου Βήματος τοποθετήθηκε μαρμάρινη στήλη προς τιμήν των πεσόντων Λεμεσιανών κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913.
Ο ναός αυτός, ο τρίτος ιστορικά, είναι σταυροειδής με τρούλλο και δύο καμπαναριά, με νάρθηκα και δυό στοές στη βόρεια και νότια πλευρά. Στην αρχή ο ναός είχε ξυλόγλυπτο εικονοστάσι, όπως δείχνει κάρτ ποστάλ του 1903, το οποίο όμως σύντομα αντικαταστάθηκε από το υπάρχον σήμερα μαρμάρινο, που είναι έργο του γλύπτη Α.Θυμοπούλου. Οι αγιογραφίες και διακοσμήσεις στο θόλο, στην οροφή, στην αψίδα του ιερού και αλλού, οι οποίες κοσμούσαν το ναό μέχρι το 1996, οπότε λόγω των μεγάλων ζημιών που προξενήθηκαν από τον ισχυρό σεισμό του χρόνου εκείνου καταστράφηκαν ολοσχερώς, ήσαν έργα των Ελλαδιτών ζωγράφων Όθωνος Γιαβοπούλου και Μιχαήλ Κουφού. Μετά την αποκατάσταση των ζημιών του σεισμού εκείνου, ο ναός αγιογραφήθηκε ξανά με αγιογραφίες καθαρά βυζαντινής τεχνοτροπίας.
Πολλές από τις εικόνες που υπήρχαν στο ναό και που σήμερα μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της Μητροπόλεως, είναι του 18ου αιώνα . Σημαντικότερη είναι η μεγάλη εικόνα της Παναγίας , επιγραφομένη "Η Αγία Νάπα" του τέλους του 15ου/αρχών 16ου αιώνα, αγνώστου αγιογράφου και η οποία παραμένει στο ναό ως η προσκυνηματική εικόνα της εκκλησίας.
Στον περίβολο του ναού υπάρχει παρεκκλήσιο του Αγίου Μανδηλίου.
Ο ναός της Αγίας Νάπας υπήρξε πάντοτε, και κατά την τουρκοκρατία και κατά την Αγγλοκρατία, το κέντρο της θρησκευτικής, εθνικής και εκπαιδευτικής ζωής της Λεμεσού.
Πηγή:Ιστορία της Εκκλησίας της Λεμεσού - Ιερομονάχου Σωφρονίου Γ.Μιχαηλίδη
