Μετά από μια μαραθώνια διαπραγμάτευση με πολλές δυσκολίες, το βράδυ της Πέμπτης οι υπουργοί που μετέχουν στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία διαπραγματευτικής θέσης για τη διαδικασία ασύλου και τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης.
Τα όσα συμφωνήθηκαν θα αποτελέσουν τη βάση καινούργιων διαπραγματεύσεων, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτή τη φορά. Στόχος να έχει εγκριθεί το νέο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο πριν από τις ευρωεκλογές του ερχόμενου Ιουνίου.
Το κείμενο υιοθετήθηκε με ενισχυμένη πλειοψηφία. Σύμφωνα με τη σουηδική προεδρία, καταψήφισαν η Πολωνία και η Ουγγαρία, ενώ απείχαν η Βουλγαρία, η Μάλτα, η Λιθουανία και η Σλοβακία.
«Ιστορική» χαρακτήρισε τη συμφωνία η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, ενώ η προεδρεύουσα του Συμβουλίου, η Σουηδή υπουργός Μετανάστευσης Μαρία Μάλμερ Στένεργκαρντ, δήλωσε: «Κανένα κράτος-μέλος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του τις προκλήσεις της μετανάστευσης και οι χώρες πρώτης γραμμής χρειάζονται την αλληλεγγύη μας».
Την Κύπρο εκπροσώπησε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνου Ιωάννου. 'Οπως αναφέρει ανακοίνωση του Υπουργείου, κατέστη δυνατό να επιτευχθεί κατ’ αρχήν συμφωνία επί ενός συνόλου κανόνων για τη συλλογική δράση στον τομέα της διαχείρισης και της μετεγκατάστασης των αιτούντων άσυλο, αλλά και να εξευρεθούν οι κοινές συνιστάμενες σε ό,τι αφορά στη δίκαιη κατανομή του βάρους μέσω της αλληλεγγύης.
Ο κ. Ιωάννου, στην παρέμβασή του κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συμβουλίου, αναφέρθηκε στις αυξημένες δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει η Κύπρος τα τελευταία 6 χρόνια ένεκα των συστηματικών προωθήσεων μεταναστών από την Τουρκία μέσω της πράσινης γραμμής και υπενθύμισε ότι η Κύπρος αναμένει την ολοκλήρωση του Σχεδίου Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, ώστε να δημιουργηθούν συνθήκες αποφόρτισης του συστήματος ασύλου της χώρας.
Αναγνώρισε τις σαφείς δυσκολίες εξεύρεσης ισορροπίας μεταξύ των κρατών μελών και εξέφρασε την ετοιμότητα της Κύπρου να επιδείξει την απαραίτητη ευελιξία για να καταστεί δυνατή η επίτευξη συμφωνίας. Εντούτοις, υπογράμμισε ότι έγιναν σημαντικές υποχωρήσεις σε όλη αυτή την προσπάθεια και ζήτησε να υπάρξει αντίστοιχη κατανόηση και στους προβληματισμούς των κρατών μελών πρώτης γραμμής.
Συγκεκριμένα, τόνισε ότι η συμπερίληψη διάταξης για εξασφάλιση εκ των προτέρων της δυνατότητας για επιστροφή των προσώπων που εισέρχονται παράνομα ή δεσμών με τη χώρα επιστροφής πριν από την έναρξη της διαδικασίας, θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα εφαρμογής ταχείας διαδικασίας και επομένως θα πρέπει να επανεξεταστεί.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι αποτελεί γενική αρχή για την Κύπρο η διασφάλιση της ταχείας ικανοποίησης των αιτημάτων στήριξης που υποβάλλονται από κράτος μέλος που αντιμετωπίζει υπέρμετρες πιέσεις, στη βάση των αναγκών που έχουν εντοπιστεί από το κράτος μέλος αυτό, συμπεριλαμβανομένου του μέτρου της ανακατανομής ως μορφής έμπρακτης αλληλεγγύης.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της αναστολής των συνοριακών διαδικασιών, συνεπεία αυξημένων μεταναστευτικών πιέσεων, ο κ. Ιωάννου στην τοποθέτησή του σημείωσε πως είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τέτοια πρόθεση θα κοινοποιείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή χωρίς περίπλοκες διαδικασίες που θα παραλύουν την ικανότητα άμεσης αντίδρασης, θέση την οποία συμμερίστηκαν οι Ευρωπαίοι εταίροι.
Ο συμβιβασμός που έχει επιτευχθεί χθες βράδυ από τους Υπουργούς Εσωτερικών Υποθέσεων των κρατών μελών αποτελεί μια «λεπτή ισορροπία» μεταξύ της αλληλεγγύης και της ευθύνης και επιχειρεί να διασκεδάσει τις ανησυχίες, τόσο των κρατών μελών πρώτης γραμμής, οι οποίες φέρουν το κύριο βάρος για να διεκπεραιώσουν την πλειονότητα των αιτήσεων ασύλου, όσο και των κρατών μελών της κεντρικής Ευρώπης αναφορικά με τις «δευτερογενείς μετακινήσεις».
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω δεδομένα, κρίνεται πολύ σημαντικό για την Κύπρο το γεγονός ότι θεσμοθετείται ένας υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης που προβλέπει την εφαρμογή μέτρων αλληλεγγύης προς τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν υπέρμετρες μεταναστευτικές πιέσεις, κάτι το οποίο μέχρι στιγμής γινόταν σε εθελοντική βάση. Με τις παρούσες ρυθμίσεις, δημιουργείται μια πιο δεσμευτική διάσταση, η οποία θα περιλαμβάνει μετεγκαταστάσεις υπηκόων τρίτων χωρών σε άλλα κράτη μέλη με βάση αριθμούς που θα καταρτιστούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είτε, εναλλακτικά, την παροχή οικονομικής και υλικοτεχνικής στήριξης. Αναμένεται στο επόμενο διάστημα η οριστικοποίηση του κειμένου και η έναρξη των διαβουλεύσεων με το Ευρωκοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
