Του Γιάννου Χαραλαμπίδη*
Το άτυπο έγγραφο των Αμερικανών και πώς απαντά με στοιχεία ο «Ποσειδώνας» - Ο μυστικοσύμβουλος Μπράιζα, οι ημέτεροι συνοδοιπόροι, οι θέσεις της Άγκυρας και το δημοσίευμα της 12ης Σεπτεμβρίου του 2020
Τορπιλίζεται τελικώς ο EastMed, από ποιους και γιατί; Tο παρασκήνιο, τα ίδια τα γεγονότα, καθώς και όσα αναφέρουν διπλωματικές πηγές καταδεικνύουν ότι το άτυπο έγγραφο του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, που έχει επιδοθεί στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, για τα προβλήματα που εμφανίζονται στην κατασκευή του αγωγού, συνιστά για κάποιους ημέτερους «ένα καταπληκτικό άλλοθι», υπό την εξής έννοια: Μπορεί να εμφανιστεί ως διέξοδος, την οποία ζητούσαν προκειμένου να απαλλαγούν από τον “μπελά” των τουρκικών απειλών, που συντηρούνται, αν δεν τροφοδοτούνται από τη δική μας απουσία επαρκούς αποτροπής. Και ημέτεροι, αλλά και μια σχολή σκέψης των ΗΠΑ εντός των Δημοκρατικών προσδοκούν ότι χωρίς τον EastMed θα ήταν δυνατό να δημιουργηθούν συνθήκες για επαναπροσέγγιση με την Τουρκία και προώθηση νέου κύκλου συνομιλιών και στο Αιγαίο και στην Κύπρο μετά το 2023. Μετά δηλαδή τις εκλογές στην Τουρκία, στην Κύπρο και, με όσα δήλωσε την Πέμπτη το βράδυ ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στην Ελλάδα.
Ο «στενός συνεργάτης» των Μπλίνκεν και Μπάιντεν
Τι συνέβη με τον ΕastMed; Στον εν λόγω αγωγό είχαν πιστέψει Νετανιάχου, Σαμαράς και μύησαν τον Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος αντιλήφθηκε τις προοπτικές που δημιουργούνταν μέσω των κοινών ενεργειακών συμφερόντων. Οι υπόλοιπες ελληνικές Κυβερνήσεις είδαν με φοβία τον EastMed. Το Ισραήλ έσερνε τον χορό για τα δικά του συμφέροντα. Αφενός δεν ήθελε να περάσει αγωγός προς την Τουρκία, για να μην εγκλωβιστεί γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά σε μια χώρα με την οποία οι σχέσεις τους ομοιάζουν ακόμη με εκείνες μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης. Αφετέρου, ήθελε να πάρει αγωγό προς την ΕΕ για να συνδέσει την ενέργεια με τη γεωπολιτική του επιρροή σε διάφορα ζητήματα που το αφορούσαν στις Βρυξέλλες και ευρύτερα. Οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές, λόγω της κρίσης που υπήρχε και που υπάρχει ακόμη στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας. Σήμερα, οι Αμερικανοί προσδοκούν σε αλλαγή φρουράς το 2023 στην Τουρκία. Ένας από τους κύριους εκφραστές της τουρκικής πολιτικής και των συμφερόντων της υφιστάμενης Κυβέρνησης των Δημοκρατικών είναι ο πρώην Υφυπουργός των Εξωτερικών, Μάθιου Μπράιζα, ο οποίος είναι στενός φίλος με τον Υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, αλλά και τον Πρόεδρο Τζον Μπάιντεν. Όταν ο τελευταίος ήταν Αντιπρόεδρος του Ομπάμα, ο Μπράιζα ήταν Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό Οίκο και αργότερα Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρώπης. Νυμφευμένος με Τουρκάλα, ήταν και είναι ένας από τους κύριους εκφραστές των τουρκικών θέσεων σε ζητήματα γεωπολιτικής ενέργειας. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, «συνεχίζει να έχει επαφές και είναι ‘μυστικοσύμβουλος’ των Δημοκρατικών, αφού είναι συνδεδεμένος με το Atlantic Council, ένα δηλαδή think tank (δεξαμενή σκέψης), το οποίο διαθέτει και παράρτημα στην Τουρκία, στο οποίο είναι υπεύθυνος. Δεν έχει κρύψει πότε τις απόψεις του υπέρ των τουρκικών θέσεων και ήταν μάλιστα εξ αυτών που υποστήριζαν ότι: α) Το Καστελόριζο δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ, αλλά είναι και αντίθετος με τον EastMed, β) τη μεταφορά του φυσικού αερίου της Κύπρου στην Τουρκία, όπως είναι η επίσημη θέση της Άγκυρας και αρκετών ημετέρων, ειδικώς εκείνων που πίστευαν ότι θα πετύχαινε το Κραν Μοντανά ή όσων προσδοκούν σε νέο μετά το 2023. Οι φιλοτουρκικές απόψεις Μπράιζα γίνονται δεκτές από μερίδα των τεχνοκρατών του Δημοκρατικού Στρατοπέδου στις ΗΠΑ, όπως και από ημετέρους.
Οι ημέτεροι και οι δηλώσεις…
Υπάρχει συγκεκριμένο «δίκτυο» ημετέρων που περιλαμβάνει το ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής) στην Αθήνα με μιαν από τις αιχμές του δόρατος, τον καθηγητή Χρήστο Ροζάκη, ο οποίος εξέφραζε τις ίδιες απόψεις με Μπράιζα, που υιοθετούσε τις τουρκικές θέσεις. Στην ίδια γραμμή ήταν και είναι ο νυν Υπουργός Εξωτερικών, Γιαννάκης Κασουλίδης, ο οποίος διαθέτει φιλικές και άριστες σχέσεις μαζί με τον κύριο Ροζάκη, τον οποίο και συμβουλεύεται, καθώς και ο πρώην Επίτροπος της Κύπρου στην ΕΕ και νυν Υπουργός Κλιματικών Αλλαγών της Κυβέρνησης Μητσοτάκη, Χρίστος Στυλιανίδης. Είναι, δε, γνωστόν τοις πάσι ότι αριθμός συμβούλων του Έλληνα Πρωθυπουργού προέρχονται από το ΕΛΙΑΜΕΠ. Ροζάκης, Κασουλίδης και Μπράιζα είχαν υποστηρίξει ότι το Καστελόριζο δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ, γεγονός που δεν επέτρεπε την ένωση της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ, ανοίγοντας τον δρόμο για την γκριζοποίηση της περιοχής Ρόδου - Κύπρου, που σήμερα τελεί υπό τον οιονεί έλεγχο των «τουρκικών drones» και της ισχύος της Άγκυρας. Ως εκ τούτου, κλείνει τον δρόμο στον EastMed. Δίδει, δε, το πρόσχημα στις ΗΠΑ να ισχυρίζονται ότι η κατασκευή του δημιουργεί προβλήματα ασφάλειας…
Ας δούμε τι είχαν δηλώσει, γνωρίζοντας ότι οι τουρκικές θέσεις για το Καστελόριζο είχαν ως έναν από τους στόχους τους, τον EastMed. Δηλαδή να τον πλήξουν. Άλλωστε, δεν ήταν μόνο Μπράιζα, Κασουλίδης και Ροζάκης που είχαν τις αρνητικές απόψεις για τον EastMed, αλλά και οι ηγεσίες του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ, που υποστήριζαν, ταυτοχρόνως, τον αγωγό προς Τουρκία. Το ίδιο και η Άγκυρα. Την 1ην Ιουλίου του 2020, ο καθηγητής Ροζάκης δήλωνε: «Εμείς έχουμε αναπτύξει μια μαξιμαλιστική θέση, ή μια σειρά μαξιμαλιστικών θέσεων. Είναι διαπραγματευτικές θέσεις αυτές, ένα κράτος ξεκινάει πάντα μια διαπραγμάτευση με μαξιμαλισμούς και από κει και πέρα υποχωρεί σε δεύτερες θέσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά και, επί του θέματος της ΑΟΖ, ισχυρίστηκε ότι «το μήκος των ακτών της Τουρκίας απέναντι στο μήκος των ακτών της Κύπρου είναι πολύ μεγαλύτερο». Λίγο νωρίτερα, στις 17 Ιουνίου, ο νυν ΥπΕξ Ι. Κασουλίδης δήλωνε ότι «το Καστελόριζο μπορεί να μείνει εκτός της ΑΟΖ της Ελλάδας». Και αφού εκφράστηκαν οι ημέτεροι, ήρθε ο Μπράιζα στις 27 Νοεμβρίου του 2020, ο οποίος, πέραν των άλλων δηλώσεών του, έδωσε τη λύση: «Μια συμφωνία στην οποία η Τουρκία θα εγκαταλείψει την Κρήτη και τη Ρόδο και η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το Καστελόριζο». Αυτές τις μέρες ο καθηγητής Τσουκαλάς τονίζει μέσω του ΕΛΙΑΜΕΠ ότι ποτέ δεν υποστήριξε τον EastMed. Σήμερα έχουμε το άτυπο έγγραφο του ΥπΕξ των ΗΠΑ και διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «το συγκεκριμένο non paper έχει δείγματα γραφής Μάθιου Μπράιζα και το περιεχόμενό του μπορεί να δώσει διεξόδους στην Αθήνα και τη Λευκωσία και ειδικότερα σε εκείνους που έχουν αμφιβολίες για τον EastMed είτε λόγω Τουρκίας είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο που έχει σχέση με οικονομικά συμφέροντα».
Το αμερικανικό έγγραφο στηρίζεται σε τρεις άξονες:
Το έργο είναι πολύπλοκο και δεν συμφέρει. Ό,τι, δηλαδή, υποστηρίζουν, χωρίς να τελειώσουν οι μελέτες, και οι Τούρκοι αλλά και αρκετοί ημέτεροι.
Το έργο δεν συνάδει με τη νέα πολιτική της πράσινης οικονομίας και ανάπτυξης.
Η κατασκευή του έργου εγείρει ζητήματα ασφαλείας, λόγω Τουρκίας. Δηλαδή, αντί να εναρμονιστεί η Τουρκία με το Διεθνές Δίκαιο, καλούμαστε με εύσχημο τρόπο να εναρμονιστούμε εμείς μαζί με το δίκτυο των κανονιοφόρων. Λόγω, βεβαίως, έλλειψης αποτροπής.
Ο αγωγός προς Τουρκία και ο Ποσειδώνας
Βεβαίως, εάν το κύριο πρόβλημα είναι, όπως προβάλλεται από κάποιους, η πράσινη ενέργεια, τότε δεν υπάρχει λόγος να περάσει ούτε από την Τουρκία ο αγωγός προς την ΕΕ, ενώ ταυτοχρόνως υπάρχει ευρύτερο θέμα για την εκμετάλλευση όχι μόνο του φυσικού αερίου της Κύπρου, αλλά και εκείνου άλλων χωρών. Από αυτές τις στήλες δεν διεκδικήσαμε τον τίτλο του μετά Χριστόν Προφήτη. Στις 12 Σεπτεμβρίου το 2021, σε σχετική ανάλυσή μας, που έφερε τον τίτλο «Φοβούνται την Τουρκία και κοιμίζουν τον EastMed», αναφέραμε τα εξής:
«Καυτές θαλάσσιες οδοί…
Η κατασκευή του EastMed περνά μέσα από τις αμφισβητούμενες από την Άγκυρα περιοχές μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου, καθώς και από τις θαλάσσιες ζώνες πλησίον της Κρήτης και δη μέσω του τουρκολιβυκού μνημονίου. Στο παρελθόν, λίγο πριν από την απώλεια της εξουσίας στην Ελλάδα, ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε εκφράσει τόσο προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, όσο και προς τον τέως Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, τους φόβους του ως προς τις αντιδράσεις της Άγκυρας στην περίπτωση κατασκευής του EastMed. Ο Νετανιάχου ήταν καθησυχαστικός.
»Εν συνεχεία, επί διακυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη, έγιναν διαρροές από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών και δη μέσω του Νίκου Δένδια, προς τα αθηναϊκά ΜΜΕ, για εναλλακτική επιλογή μέσω Αιγύπτου και παράκαμψη της Κύπρου. Οι πληροφορίες ήταν σε αντίθεση με όσα ο ‘‘Ποσειδών’’ και διευθύνοντα στελέχη του δήλωσαν δημόσια. Η θέση της ‘‘Edison’’ είναι ότι ο EastMed δεν είναι εναλλακτική επιλογή της Αιγύπτου, αλλά συμπληρωματική. Διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν ότι στο ελληνικό ΥπΕξ θέλουν να κοιμίσουν την ιστορία του EastMed, υπό την εξής έννοια:
Μιλούν για απόφαση που θα ληφθεί το 2022, χωρίς να είναι σίγουρο εάν θα είναι στην εξουσία, ενώ, ταυτοχρόνως, τονίζουν ότι γίνονται μεν μελέτες για την επιλογή του έργου, αλλά, την ίδια στιγμή, προβάλλουν τα αρνητικά στοιχεία που αφορούν τεχνικά ζητήματα κατασκευής, τιμές αλλά και τις εναλλακτικές οικολογικές επιλογές ενέργειας που θα εφαρμοστούν ώς το 2050 στην ΕΕ, επί τη βάσει των οποίων θα εγκαταλειφθούν τα πετρελαιοειδή και το φυσικό αέριο. Εκείνο που ψάχνει η Αθήνα είναι τις εναλλακτικές επιλογές του EastMed, για ν’ αποφύγει την όποια κρίση με την Τουρκία, η οποία αφενός θέτει βέτο στην κατασκευή του και αφετέρου επιδιώκει αγωγό από την Κύπρο στην Τουρκία ως βασική προϋπόθεση της επίλυσης του Κυπριακού. Μία εξέλιξη που δεν βρίσκει σύμφωνο το Ισραήλ, το οποίο θεωρεί ότι κάτι τέτοιο το εγκλωβίζει στον κύριο ανταγωνιστή του στην περιοχή, δηλαδή την Άγκυρα».
Και πράσινη ανάπτυξη και τερματικό
Αυτά, βεβαίως, είχαν λεχθεί στον γράφοντα και από κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα και στη Λευκωσία. Ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τη συνάφεια των ανωτέρω με τα επιχειρήματα που διαδίδονται στα ΜΕΕ μέσω του άτυπου εγγράφου και είναι σχετικά με τους εξής τομείς: Το τεχνικό και οικονομικό σκέλος, καθώς και την πράσινη ανάπτυξη και οικονομία. Τον Σεπτέμβριο είχαμε διερευνήσει το θέμα και η εταιρεία που προσδοκά να αναλάβει το έργο προέβαλε τα δικά της στοιχεία. Καταγράφουμε αυτούσιο το κείμενο της 12ης Σεπτεμβρίου, το οποίο ταυτοχρόνως απαντά και στις ποσότητες που είναι σχετικές με τη βιωσιμότητα, τις τιμές, τις αγορές στην Ασία, τα τεχνικά ζητήματα, καθώς και την πράσινη ενέργεια και ανάπτυξη που μπορεί να προσφέρει ο EastMed μέσω υδρογόνου. Γράφαμε, λοιπόν, τα εξής:
«Τεχνικά ζητήματα, τιμές, Ασία και ΕΕ
Στην εταιρεία που έχει αναλάβει το έργο (‘‘Υποθαλάσσιος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας – Ιταλίας / ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Α.Ε.’’, συμμετέχουν ισομερώς η ελληνική ΔΕΠΑ και η ιταλική εταιρεία Edison. Από πλευράς του ‘‘Ποσειδώνος’’ και δη της εταιρείας Edison έχουν ήδη προβληθεί σειρά επιχειρημάτων, που πηγάζουν από μελέτες. Είναι μάλιστα γνωστές στην ΕΕ, εξ ου και το γεγονός ότι το όλο έργο έχει κατοχυρωθεί ως ‘‘Κοινής Ωφέλειας’’ και οι μελέτες βιωσιμότητας επιδοτούνται σε ποσοστό της τάξης του 50%, δηλαδή με το ποσό των 34 εκατομμυρίων ευρώ. Ποια είναι λοιπόν τα επιχειρήματα, που στηρίζονται σε μελέτες, που προβάλλονται κυρίως από την Edison και απαντούν προς τα αρνητικά επιχειρήματα για την κατασκευή του αγωγού;
»Πρώτον, μπορεί μεν η ΕΕ να έχει αποφασίσει ότι μέχρι το 2050 θα χρησιμοποιούνται εναλλακτικές μορφές ενέργειας αντί των πετρελαιοειδών, μεταξύ των οποίων και το φυσικό αέριο, όμως, όπως τονίζουν μελέτες που αφορούν τον EastMed:
»1. Η αιολική και ηλιακή ενέργεια είναι διαλείπουσες. Δεν έχουν δηλαδή απρόσκοπτη συνέχεια και η αποθήκευση τέτοιων μορφών ενέργειας αφήνει κενά. Ως εκ τούτου, τα κενά θα καλύπτονται από το φυσικό αέριο.
»2. Μία από τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας είναι το υδρογόνο, το οποίο μέχρι το 2050 θα μπορεί να καλύπτει ποσοστό 10% με 20%. Επί τη βάσει των προδιαγραφών του EastMed, ο αγωγός μαζί με το φυσικό αέριο, στην αρχική του φάση, μπορεί να μεταφέρει έως και 7% υδρογόνο.
»Δεύτερον, μπορεί μεν ο αγωγός να καλύπτει μεγάλη απόσταση, αλλά, όπως τονίζουν τεχνικοί επί του θέματος, υπάρχει σύγχρονη τεχνολογία που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες. Επιπροσθέτως, επισημαίνεται ότι το έργο χωρίζεται σε 4 τμήματα. Κανένα εξ αυτών δεν έχει έκταση μεγαλύτερη από τον Turkish Stream, που περνά από τη Μαύρη Θάλασσα. Συνεπώς, υπογραμμίζεται, δεν υπάρχουν τεχνικά προβλήματα, όπως κάποιοι θέλουν να προβάλλουν.
»Τρίτον, μπορεί μεν να γίνεται λόγος ότι οι τιμές δεν θα είναι συμφέρουσες, αλλά στη βάση μελετών και αναλύσεων αποδεικνύεται ότι το αντίθετο συμβαίνει. Και η θέση αυτή τεκμαίρεται συμφώνως με τα εξής δεδομένα:
»1. Το σύνολο των κοιτασμάτων που είναι διαθέσιμα μέχρι στιγμής από τα οικόπεδα Κύπρου και Ισραήλ φτάνουν τα 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Από αυτά, τα 10 εκατομμύρια μπορούν να διατεθούν για τον αγωγό ή τους αγωγούς προς το Ιντκού και Νταμιέτα της Αιγύπτου. Άλλα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα μπορούν να διατεθούν στην περίπτωση που αποφασιστεί η κατασκευή LNG στα ανοιχτά της Κύπρου. Στις ποσότητες αυτές είναι πρόδηλον ότι δεν περιλαμβάνονται εκείνες που ενδέχεται να εξευρεθούν από τις νέες έρευνες που θα διενεργηθούν. Όπως έχει αναλυθεί και προς την ΕΕ από τους ειδικούς της εταιρείας που αναλαμβάνει το έργο, ο EastMed δεν είναι ανταγωνιστικός ούτε του LNG, ούτε της αιγυπτιακής επιλογής, αλλά συμπληρωματικός. Γίνεται σαφής αναφορά για ‘Ενεργειακό Σύστημα στην Ανατολική Μεσόγειο’. Συναφώς, υπογραμμίζεται ότι ο EastMed έχει τη δυνατότητα μεταφοράς 20 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου και σε πρώτη φάση 7% υδρογόνου. Δύναται αρχικά να μεταφέρει επικερδώς στην ΕΕ 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το εν τρίτον, δηλαδή, των υφιστάμενων κοιτασμάτων.
»2. Οι τιμές προς την Ασία δεν είναι πλέον συμφέρουσες στον βαθμό που ήταν στο παρελθόν και δεν θα είναι στο μέλλον, όπως πολλοί πιστεύουν. Ειδικώς μετά την έκρηξη του πυρηνικού σταθμού στη Φουκουσίμα έχουν αναπτυχθεί πολλά περιφερειακά LNG, ενώ το Κατάρ, που διαθέτει γεωγραφικό πλεονέκτημα, έχει ήδη ανακοινώσει την αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου, που θα φτάσει το 50% περισσότερο από την υφιστάμενη ώς το 2025. Οι πραγματικότητες αυτές ρίχνουν τις τιμές στην περιοχή της Ασίας και, ως εκ τούτου, με βάση μελέτες που έχουν γίνει από την «Edison», προκύπτει ότι είναι πιο χαμηλή η τιμή πώλησης μέσω του EastMed από τη διαδικασία του LNG και δη της υγροποίησης, συμπίεσης, των ναυτιλιακών εξόδων και της επαναεριοποίησης. Ήδη έχουν γίνει επαφές για την υπογραφή μακροχρόνιων συμβάσεων, που θα είναι επωφελείς για τους παραγωγούς, τους αγοραστές και τις Κυβερνήσεις».
Η μελέτη της ΕΕ, η Κυβέρνηση και τα τεχνικά δεδομένα
Η αρμόδια με τα θέματα Εμπορίου, Ανάπτυξης και Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου δήλωσε στην περασμένη Πέμπτη στο «Μέρα Μεσημέρι» του «Σίγμα» ότι, όντως, υπάρχει το non paper των Αμερικανών, αλλά οι ΗΠΑ δεν είναι μέσα στους κατασκευαστές. Και επιβεβαίωσε ότι όντως έχουν μελετηθεί τα ζητήματα της πράσινης ανάπτυξης, τα οποία αμφισβητεί στο έγγραφό του το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, και ότι: 1. Η εταιρεία υλοποίησης του έργου μπορεί να διοχετεύει και υδρογόνο. 2. Έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις από την ΕΕ ότι το φυσικό αέριο θα περιλαμβάνεται στη μεταβατική περίοδο έως το 2050. Άρα, παρατήρησε, αυτό το οποίο αναμένει κάποιος είναι οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί του έργου, που εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμες περί το τέλος του έτους. Είναι, όπως είπε, σημαντικές, διότι το έργο δεν θα μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τη συνεισφορά της ΕΕ. Συνεπώς, πρόσθεσε, είναι σημαντικό από πολιτικής και γεωπολιτικής άποψης, αλλά, εάν τεχνικά και οικονομικά δεν είναι συμφέρουσα επιλογή, δεν μπορεί να αποφασιστεί η κατασκευή του.
Για το «καλό μας»…
Η ιστορία του EastMed θυμίζει από γεωπολιτικής γεωστρατηγικής άποψης την ιστορία της Μεραρχίας το 1967 και των S-300 το 1998. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Την επαναλαμβάνουμε. Κάθε φορά, δηλαδή, που γίνεται μια προσπάθεια για αναβάθμιση του γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού ρόλου στον άξονα Ελλάδας και Κύπρου, είτε οι Βρετανοί είτε οι Αμερικανοί σπεύδουν να προωθήσουν, και δη μέσω ημετέρων, την ανατροπή της, προβάλλοντας οικονομικά και τεχνικά στοιχεία, καθώς και ζητήματα ασφάλειας. Η Τουρκία, λένε, μας απειλεί. Μαζέψτε τους Έλληνες! Αντί την Άγκυρα που προκαλεί. Διαφορετικά, θα γίνει πόλεμος... Γιατί; Διότι δεν έχουμε αποτροπή. Χωρίς τη γεωπολιτική αναβάθμισή μας και την αποτροπή, όχι μόνο δημιουργούνται γκρίζες ζώνες, αλλά παγιώνονται τετελεσμένα της Τουρκίας, που την καθιστούν ακόμη πιο ισχυρή στην περιοχή και μας οδηγούν σε συνθήκες δορυφοροποίησης… Για το καλό μας! Πάντα «για το καλό μας»…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ στις 16.01.2022
